Między myśleniem a działaniem jest mówienie. Kilka refleksji na temat natury aktu mowy
Abstrakt
Niniejsza praca bada jedno z głównych pojęć językoznawstwa pragmatycznego, a mianowicie skupia się na teorii aktów mowy. Zajmuje się relacją między: myślą, słowem i działaniem. Artykuł ma na celu ukazanie struktury języka i jego składników poprzez idee różnych szkół językowych. Podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie postawione w jednej z prac Johna L. Austina: Jak działać słowami? (1955/1962). Stara się wyjaśnić, w jaki sposób ludzie rozumieją pewne znaczenie pewnych słów, wyrażeń lub zdań, nawet jeśli ich dosłowne znaczenie różni się od zamierzonego. W artykule scharakteryzowano pojęcie aktu mowy, również w nawiązaniu do współczesnych możliwości komunikowania się w świecie wirtualnym, i wyjaśniono, dlaczego wiąże się ono z trzema wymienionymi pojęciami (myśl, słowo i działanie). W rezultacie dowiadujemy się, że istnieje wiele złożonych relacji dotyczących różnych ludzkich zdolności i innych form aktywności.
Słowa kluczowe
semantyka; pragmatyka; językoznawstwo kognitywne; akt mowy; rzeczywistość wirtualna
Bibliografia
Aitchinson Jean (2002): Ziarna mowy. Początki i rozwój języka. Trad. di M. Sykurska-Derwojed. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Austin John Langshaw (1955/1962): How to Do Things with Words. Clarendon Press, Oxford.
Austin John Langshaw (2002): Come fare cose con le parole. Trad. di C. Vilatta. Marietti S.p.A., Genova.
Bartmiński Jerzy (1999): Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata. In: Językowy obraz świata. A cura di J. Bartmiński. UMCS, Lublin, pp. 103–120.
Bloomfield Leonard (1974): Il linguaggio. Trad. di F. Antinucci, G. Cardona. Il Saggiatore, Milano.
Chomsky Noam (1957): Syntatic Strustures. Mouton The Gruyter, Berlin–New York.
Dardano Maurizio (2002): Manualetto di linguistica italiana. Zanichelli, Bologna.
De Saussure Ferdinand (1916): Cours de linguistique générale. Payot, Lausanne, Parigi.
Evans Vyvyan (2009): Leksykon językoznawstwa kognitywnego. Trad. di M. Buchta, M. Cierpisz et al. Universitas, Kraków.
Fauconnier Gilles (1985): Mental Spaces. MIT Press, Cambridge (Mass.).
Fauconnier Gilles (1997): Mappings in Thought and Language. Cambridge University Press, Cambridge (Mass.).
Fauconnier Gilles, Turner Mark (1998): Conceptual Integration Networks. “Cognitive Science”, Vol. 22 (2), pp. 133–187.
Fillmore Charles (1976): Frame Semantics and the Nature of Language. “Annals of the New York Academy of Sciences”, pp. 20–32.
Fillmore Charles (1982): Frame Semantics. In: Linguistics in the Morning Calm. Selected Papers from SICOL-1981, The Linguistic Society of Korea (ed.), Hanshin Publishing Co., Seoul.
Fisiak Jacek (1975): Wstęp do współczesnych teorii lingwistycznych. WSiP, Warszawa.
Fodor Jerry A., Katz Jerrold J. (eds.) (1964): The Structure of Language. Reading in the Philosophy of Language. Prentice-Hall, Englewood Cliffs (NJ).
Grzegorczykowa Renata (2002): Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. PWN, Warszawa.
Hjelmslev Louis (1943): I fondamenti della teoria del linguaggio. Trad. e introduzione di G.C. Lepschy (1968). Einaudi, Torino.
Katz Jerrold J., Fodor Jerry. A. (1963): The Structure of a Semantic Theory. “Language 39”, pp. 170–210.
Katz Jerrold J., Postal Paul M. (1964): An Integrated Theory of Linguistic Descriptions. The MIT Press, Cambridge (Mass.).
Langacker Ronald W. (1987): Foundations of Cognitive Grammar. Theoretical Prerequisites. Vol. 1. Standford University Press, Standford.
Langacker Ronald W. (2008): Cognitive Grammar. A Basic Introduction. Oxford University Press, Oxford.
Lakoff George, Johnson Mark (1980): Metaphors we live by. University of Chicago Press, Chicago.
Lepschy Giulio C. (1996): La linguistica del Novecento. Il Mulino, Bologna.
Sapir Edward (1921): Language. An Introduction to the Study of Speech. Harcourt, Brace & Co., New York.
Searle John R. (1969): Speech Acts: Essay in the Philosophy of Language. University Press, Cambridge (Mass.).
Searle John R. (1992): Atti linguistici. Saggio di filosofia del linguaggio. Trad. di G. R. Cardona. Boringhieri, Torino.
Tabossi Patrizia (2002): Intelligenza naturale e intelligenza artificiale. Il Mulino, Bologna.
Whorf Benjamin (1956): Language, Thought & Reality. MIT Press, Cambridge (Mass.).
Yule George (2002): Introduzione alla linguistica. Trad. di G. Bernini. Il Mulino, Bologna.
Zingarelli Nicola (2007): Vocabolario della lingua italiana. Zanichelli, Bologna.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-9759-4882
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
