Świat i rzeczywistość. O radości jako współ-istnieniu
Abstrakt
Starting from Coleridge’s ode On Dejection the essay attempts to define complex relationships between dejection and joy also in the domain of pedagogy conceived of as the exercise in practicing the art of living. Faust’s complaint of the elimination of joy from teaching and learning clearly aims at a larger social project: a society of people who are active and critically assess social and political reality of the day. “Training”, which education has become, adapts the individual to perform repetitive tasks in order to adapt well to an increasingly mechanistic world. Already in the early decades of the 19th century, Thomas Carlyle said that if he had been looking for a single term to describe the new age, he would have found it in the word 'mechanical'. We understand joy as an inclusive rationality that not only allows for that which does not submit to the rigours of the currently valid understanding of rationality, but is capable of taking a step back on the path of “progress” made under the sign of rationality. It turns out to be necessary to accept the postulate of multiple ways of domiciling in the world, all of which apply in a “mild way”. Such mildness creates the right aura for the joy that comes from the practice of co-being with others.
Słowa kluczowe
przygnębienie; radość; pedagogika; łagodność; racjonalność
Bibliografia
Blake William (2001): Milton. Zaślubiny Nieba i Piekła. Przeł. W. Juszczak. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków.
Blake William (2020): Wyspa na Księżycu. Przeł. T. Sławek. Biuro Literackie, Stronie Śląskie.
Brown Norman Oliver (1991): Apocalypse – and/or – Metamorphosis. University of California Press, Berkeley.
Burton Robert (2020): Anatomia melancholii. Wybrał i przeł. M. Tabaczyński. Korporacja Ha!art, Kraków.
Celan Paul (1998): Meridian. Przeł. F. Przybylak. W: P. Celan: Utwory wybrane. Oprac. R. Krynicki. Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 319–340.
Chaucer Geoffrey (1978), Troilus i Criseyda. Przeł. M. Słomaczyński, posłowie J. Kydryński, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Coleridge Samuel Taylor (1972): Dejection. An Ode. In: Idem: Selected Poetry. Ed. H. Bloom. New American Library, New York, s. 119–123.
Deleuze Gilles (1993): Nietzsche filozofia. Przeł. B. Banasiak. Wydawnictwo Spacja, Warszawa.
Goethe Johann Wolfgang von (1999): Faust. Przeł. A. Pomorski. Świat Książki, Warszawa.
Groys Boris (2012): Wprowadzenie do anty-filozofii. Przeł. J. Gilewicz. Oficyna Naukowa, Warszawa.
Kryński Stanisław, wybrał, przeł., wstępem i objaśnieniami opatrzył (1963): Angielscy „poeci jezior”. W. Wordsworth, S.T. Coleridge, R. Southey. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Marquard Odo (2001): Szczęście w nieszczęściu. Przeł. K. Krzemieniowa. Oficyna Naukowa, Warszawa.
Merleau-Ponty Maurice (2001): Fenomenologia percepcji. Przeł. M. Kowalska, J. Migasiński. Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
Montaigne Michel de (1985): Próby. Przeł. T. Boy-Żeleński. Wydawnictwo PIW, Warszawa.
Monteskiusz (2003): O duchu praw. Przeł. T. Boy-Żeleński. Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków.
Nietzsche Fryderyk (2002): Ecce homo. Jak się stajemy tym, czym jesteśmy. Przeł. G. Sowiński. Wydawnictwo A, Kraków.
Nietzsche Fryderyk (2008): Radosna wiedza. Przeł. M. Łukasiewicz. Wydawnictwo Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Spinoza Baruch (2003): Traktaty. Przeł. I. Halpern-Myślicki. Wydawnictwo Antyk, Kęty.
Wesling Donald (2023): The Fort Rosecrans Elegies. [Manuskrypt przesłany autorowi eseju].
Profesor Emeritus. Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-7148-5063
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
