Wspomnienie radości w świecie bez przyszłości. Zaangażowanie estetyczne i polityczne u Jasieńskiego i Pasoliniego
Abstrakt
Dyskusje na temat kulturowego zanikania są często prowadzone w kategoriach nostalgii i tragedii. Bruno Jasieński w Balu manekinów i Pier Paolo Pasolini w Ragazzi di vita proponują alternatywną formę pamiętania o zniknięciu poprzez wspomnienia radości, rozumianej jako praktyka wyraźnie polityczna. Doskonale świadomi niemożności utrzymania tego, co celebrowali (wolności od jednolitości kulturowej, w kulturach lokalnych i eksperymentach estetycznych), obaj pisarze zachowali poczucie zaangażowania politycznego, oferując dobry, szerszy model myślenia o świecie bez przyszłości.
Słowa kluczowe
radość; socrealizm; estetyka proletariacka; kultury ludowe
Bibliografia
Bakhtin Mikhail and Medvedev Pavel Nikolaevich (1991): The Formal Method in Literary Scholarship: A Critical Introduction to Sociological Poetics. Johns Hopkins University Press, Baltimore.
Bal manekinów (1978) [online] 1978. Available from: https://vod.tvp.pl/teatr-telewizji,202/bal-manekinow,293853 [Accessed: 15.10.2023].
Balcerzan Edward (1972): Wstęp. In: Bruno Jasieński: Utwory Poetyckie, Manifesty, Szkice. Ed. Edward Balcerzan. Ossolineum, Wrocław, pp. III–LXXXIV.
Barańczak Stanisław (1979): Trzy złudzenia i trzy rozczarowania polskiego futuryzmu. In: Etyka i poetyka: szkice 1970–1978. Instytut Literacki, Paris.
Engels Friedrich (1888): Letters: Marx-Engels Correspondence 1888 [online]. Available from: https://www.marxists.org/archive/marx/works/1888/letters/88_04_15.htm [Accessed: 2.10.2016].
Gerould Daniel (2000): Introduction. In: Bruno Jasieński: The Mannequins’ Ball. Translated by Daniel Gerould. 1st edn. Routledge, pp. xi–xxvii.
Hemmings Clare (2018): Considering Emma Goldman: Feminist Political Ambivalence & the Imaginative Archive. Duke University Press, Durham–London.
Jasieński Bruno (1929): Polska scena robotnicza w Paryżu. “Kultura Mas” 1929, vol. 1, no. 2, pp. 33–43.
Jasieński Bruno (1966): Bal manekinów. In: Nogi Izoldy Morgan i inne utwory. Czytelnik, Warszawa, pp. 117–209.
Jasieński Bruno (1972): Coś w rodzaju autobiografii. In: Utwory poetyckie, manifesty, szkice. Ed. Edward Balcerzan. Ossolineum, Wrocław.
Jasieński Bruno (2000): The Mannequins’ Ball. 1st edn. Translated by Daniel Gerould. Routledge.
Jaworski Krzysztof (2009): Dandys: słowo o Brunonie Jasieńskim. Iskry, Warszawa.
Kolesnikoff Nina (1983): Bruno Jasienski: His Evolution from Futurism to Socialist Realism. Wilfrid Laurier University Press, Waterloo, ON.
Lunacharsky Anatoly (1928): Chernyshevsky’s Ethics and Aesthetics: A Contemporary Evaluation [online]. Translated by Avril Pyman and Fainna Glagoleva. Available from: https://www.marxists.org/archive/lunachar/1928/chernyshevsky.htm [Accessed: 25.09.2023].
Luppol, Ivan K. (ed.) (1990): Первый всесоюзный съезд советских писателей, 1934: стенографический отчет [First All-Union Congress of Soviet Writers, 1934: A stenographic report]. Советский писатель [Sovetskiy pisatel’], Moscow.
Michnik Adam (1986): Czytając. “Zeszyty Literackie” 1986, vol. 13, pp. 10–43.
Orliński Wojciech (2000): Bolszewik z monoklem. “Gazeta Wyborcza” [online] 30 December. Available from: http://wyborcza.pl/1,76842,85305.html [Accessed: 11.12.2019].
Parigi Stefania (2019): Cinema – Italy. Manchester University Press, Manchester.
Pasolini Pier Paolo (1963): Ragazzi di vita: romanzo. Milano: Garzanti.
Pasolini Pier Paolo (1972): Empirismo eretico. Milano: Garzanti.
Pasolini Pier Paolo (1976): Lettere agli amici. Guanda.
Pasolini Pier Paolo (1987): Lutheran Letters. Translated by Stuart Hood. Carcanet Press, Manchester.
Pasolini Pier Paolo (2009): Saggi sulla politica e sulla società [online]. 5th edn. Milano:
Mondadori. Available from: http://bvbr.bib-bvb.de:8991/F?func=service&doc_library=BVB01&local_base=BVB01&doc_number=020174673&line_number=0001&func_code=DB_RECORDS&service_type=MEDIA [Accessed: 3.10.2023].
Pasolini Pier Paolo (2016): The Street Kids. Translated by Ann Goldstein. Europa Editions, New York, NY.
Sindbæk Andersen Tea and Ortner Jessica (2019): Introduction: Memories of Joy.“Memory Studies” 2019, vol. 12, no. 1, pp. 5–10.
Szybowicz Eliza (2009): BIOGRAFIE: Ostrożnie o Jasieńskim [online]. Available from: https://www.dwutygodnik.com/artykul/566-biografie-ostroznie-o-jasienskim.html [Accessed: 3.10.2023].
Volynska Rimma (1994): Avant-Gardism in Bruno Jasieński’s Socialist Grotesquerie “The Mannequin Ball”. “Canadian Slavonic Papers / Revue Canadienne Des Slavistes” 1994, vol. 36, nos. 3/4, pp. 377–396.
Wenzel Jennifer (2019): The Disposition of Nature: Environmental Crisis and World Literature. 1st edn. Fordham University Press, New York, NY.
Trinity College Dublin Irlandia
https://orcid.org/0000-0001-9961-1765
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
