The Vatican II fundamentally changed the ecclesiastical view towards the human person. Especially in Nostra aetate, Gaudium et spes, and Dignitatis humanae it strengthens the dignity of the human person and personal freedom as base for a world with equal rights for all mankind. Therefore, the council qualified discrimination of all kind as against God’s will. These statements have a huge impact on the necessary further development of theology and canon law.

Remigiusz Sobański (†2010) cieszył się uznaniem w świecie posoborowej kanonistyki. Jego badania naukowe zostały opublikowane w wielu językach. Większość jednak dorobku naukowego została przedstawiona w języku polskim. Z tego względu Autor opracowania sięga do nieznanych dla szerszej społeczności kanonistów opracowań, by przedstawić poglądy R. Sobańskiego na temat teologii prawa kanonicznego, której tematyka była wiodącym przedmiotem jego naukowych zainteresowań. Prezentuje zakres tematyczny teologii prawa kanonicznego, jej rolę w odniesieniu do podstawowych zagadnień prawa kanonicznego, ale również jej niewystarczalność. R. Sobański sądził, że dla pełnego zobrazowania podstawowych zagadnień prawa kanonicznego podejście teologiczne powinno współistnieć z prawnym w ramach jednej teorii prawa kanonicznego.

 Remigiusz Sobański (1930–2010), a long-time professor at the Faculty of Canon Law of the Academy of Catholic Theology in Warsaw, and then at Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw. Although his research focused mainly on the theory of canon law, he also published several dozen works in the field of canonical matrimonial law. These works cover four main research areas: marriage law (general rules), marriage consent, form of marriage, mixed marriages. Moreover, as a judicial vicar, he prepared and published several dozen sentences in
the cases of nullitatis matrimonii.

“Konstytucja Gaudium et spes nie podchodzi [do małżeństwa] a priori – jak to czyniła jeszcze encyklika Casti connubii, lecz analizuje rzeczywistość małżeńską tak, jak ona przedstawia się w świadomości chrześcijańskiej uformowanej przez naukę Kościoła.” To charakterystyczne zdanie, wyjęte z debiutujących podówczas na rynku periodyków teologicznych Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne (1968), już samo w sobie zdradza wrażliwość epistemologiczną i wyostrzony zmysł metodyczny twórcy i redaktora naczelnego czasopisma. W niniejszym opracowaniu przyjęto hipotezę, że w tym i podobnych wersach głośnego artykułu z 1969 roku – znakomicie osadzonych w nurcie soborowego aggiornamento – objawił się klucz do zrozumienia fenomenu i naukowego formatu twórczości Księdza Profesora Remigiusza Sobańskiego (1930-2010). Pozytywna weryfikacja tej hipotezy nie budzi wątpliwości: półwiecze pracy naukowca i bogata praktyka (sędziego i oficjała w trybunale katowickim) oraz związany z tym fakt, że stał się on niekwestionowanym autorytetem w dziedzinie kanonicznego prawa małżeńskiego, zaowocowały autorską ekspozycję zasad systemowych skodyfikowanego ius matrimoniale (CIC 1983). Ustalenie to każe z wyostrzoną uwagą reflektować tytułowy obszar filarów systemu ius matrimoniale canonicum według R. Sobański, w następującej kolejności: (1) “zasada nierozerwalności małżeńskiej” (irrevocabilis consensus personalis – vinculum indissolubile), (2) “ zasada, [która] inspiruje wszystkie przepisy kanoniczne dotyczące małżeństwa”(favor matrimonii), (3) “zasada prawa do małżeństwa” (ius connubii), (4) “sakrament – jeden z elementów strukturalnych Kościoła” (sacramentum matrimoni; zasady: eo ipso sacramentum i favor fidei).

Legislation is an art. Fr. Professor Remigiusz Sobański, who analyzed the particular legislation of the (Arch)diocese of Katowice in his scientific activity, was very well aware of this. These academic analyses allowed him to draw up numerous observations and comments, as well as postulates with regard to this law. This article focuses on the formal aspects of law addressed by the great canonist.

Rozporządzenia epidemiologiczne podczas pierwszej fali epidemii koronawirusa w 2020 r. znacząco wpłynęły na korzystanie z wolności religijnej, w tym z kultu i sakramentów. Niniejsze opracowanie podejmuje jeden węższy temat z tego zakresu, a mianowicie regulację dostępu do sakramentu pokuty. W szczególności skupia się na sposobach umożliwienia dostępu do tego sakramentu w Kościele katolickim, zarówno w aspekcie prawa powszechnego, jak i prawa partykularnego oraz propozycjach jego sformułowania, a przede wszystkim ocenia te propozycje pod kątem zasad prawa kanonicznego.

The present article discusses certain aspects of the Treaty between the Czech Republic and the Holy See. The text of the treaty was signed at the level of the government, however, it has not been ratified so far. Some provisions of the treaty are rather superfluous or lack sufficient normative basis. Nevertheless, as the example of Article 9 of the treaty on the recognition of civil effects of church marriages shows that the approval of the treaty by the Parliament of the Czech Republic would have been very beneficial. In fact, in the process of preparation for a new civil code an attempt was made to repeal church marriages recognized by the state. Such a project would have been made impossible by the concordat because church marriage would have been supported by an obligation of the state under international law. Fortunately, the civil code kept church marriages, and confessional law in the Czech Republic has to develop without a valid concordat.

W recenzji przedstawiono monografię Kanoniczne prawo małżeńskie autorstwa Stanisława Pribyła, która jest przeznaczona jako tekst dla studentów wydziałów prawa. Poza przedmową i zakończeniem monografia podzielona jest na 16 rozdziałów, przy czym najwięcej miejsca poświęcono problematyce zgody małżonków, zgodnie z jej doktrynalnym i prawnym znaczeniem, nawet poprzez częste podawanie przykładów z praktyki sądowej, zwłaszcza w zakresie braków zgody małżonków - jest to niezwykle cenny walor tej pracy. Uwzględnia również świeckie prawo rodzinne, zwłaszcza czeskie, a także prawo innych kościołów chrześcijańskich. Niniejsza monografia ma zatem również wymiar ekumeniczny.

Recenzja przedstawia książkę dwóch doświadczonych autorów niemieckich, znawców prawa karnego Kościoła katolickiego, prezentujących w sposób zwięzły i jasny użytkownikom na obszarze niemieckojęzycznym nową księgę VI Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., promulgowaną w 2021 r. konstytucją apostolską papieża Franciszka Pascite gregem Dei. Autorzy przedstawiają genezę zmienionego tekstu, jego główne cechy oraz opatrują komentarzem poszczególne kanony. Przedstawiają także oryginalne teksty łacińskie oraz niemieckie tłumaczenie zarówno Konstytucji Apostolskiej, jak i samej nowej Księgi VI Kodeksu. Znajomość nowych przepisów ułatwiają również synopsje oryginalnego tekstu z 1983 r. oraz zrewidowanego tekstu z 2021 r., zarówno w języku łacińskim, jak i niemieckim.