Generał NKWD z ziemi polskiej do niemieckiej
Abstrakt
Iwan Aleksandrowicz Sierow to postać nr 1 w sowieckiej bezpiece po Feliksie Edmundowiczu Dzierżyńskim i Ławrientiju Pawłowiczu Berii. Sierow jako jedyny w Związku Radzieckim był szefem zarówno „cywilnego” Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego (KGB), jak i wojskowego Głównego Zarządu Wywiadu (GRU). Sierow jest autorem prowadzonych na bieżąco, potajemnie, przez niemal ćwierć wieku pamiętników. Szybko po ukazaniu się wersji rosyjskiej (Записки из чемодана. Тайные дневники первого председатёля КГБ, найденные черёз 25 лет после его снерти, 2016) pamiętniki Sierowa ukazały się w języku polskim, pod tytułem Tajemnice walizki generała Sierowa. Dzienniki pierwszego szefa KGB. 1939-1963. (Red. Aleksandr Hinsztejn, tłum. A. Janowski, J. Cichocki, wyd. REA-SJ sp. z o.o., Konstancin-Jeziorna 2019, ss. 863). To dla historyków bezcenne źródło wiedzy. Przede wszystkim na tym dokumencie autor artykułu wsparł swoje wywody.
Sierow najpierw pacyfikował wschodnią połowę Polski oraz kraje bałtyckie, gdy w 1939 r. w wyniku paktu Hitler-Stalin (Ribbentrop-Mołotow) dostały się pod okupację sowiecką. Potem krwawo pacyfikował całą Polskę po 1944 roku, gdy weszły tam wojska sowieckie. Następnie został wysłany do Niemiec gdy w kwietniu 1945 r. szturmowano Berlin. Zadania jego to: odnaleźć żywych lub martwych przywódców III Rzeszy, pochwycić specjalistów niemieckich od konstrukcji nowoczesnego uzbrojenia i przywieźć ich do Związku Radzieckiego, nadzorować demontaż i przewiezienie do ZSRR ważnych fabryk. Ze wszystkiego wywiązał się znakomicie.
Słowa kluczowe
NKWD; Iwan Serow; pacyfikacja
Bibliografia
Beria S.: Beria — mój ojciec. W sercu stalinowskiej władzy. Przedmowa i przypisy F. Thom. Tłum. J. Waczków. Warszawa 2000.
Bień A.: Bóg jest wyżej, dom jest dalej. Warszawa 1986.
Birstein V.F.: Smiersz. Tajna broń Stalina. Sowiecki kontrwywiad wojskowy podczas II wojny światowej. Tłum. T. Fiedorek. Kraków 2013.
Błażyński Z.: Mówi Józef Światło. Za kulisami bezpieki i partii. Wstęp J. Nowak-Jeziorański. Londyn 1986.
Butler R.: Instrumenty stalinowskiego terroru. CzK — OGPU — NKWD — KGB od 1917 do 1991 roku. Tłum. G. Siwek. Warszawa 2007.
Chruszczow N.S.: Fragmenty wspomnień. Tłum. M. Jagiełło. Paryż 2000.
Conquest R.: Przedmowa. W: P. Sudopłatow: Wspomnienia niewygodnego świadka. Przedmowa R. Conquest. Wstęp i przypisy do wydania polskiego S. Jaczyński, M. Jasiak. Tłum. J. Markowski. Warszawa 1999.
Conquest R.: Uwagi o spustoszonym stuleciu. Tłum. T. Bieroń. Poznań 2002.
Conquest R.: Wielki terror. Tłum. W. Jeżewski. Warszawa 1997.
Courtois S.: Zbrodnie komunizmu. W: Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania. Tłum. Zespół. Wstęp do polskiego wydania K. Kersten. Warszawa 1999.
Djilas M.: Rozmowy ze Stalinem. Tłum. A. Ciołkosz. Warszawa 1991.
Dokumenty Katynia. Decyzja. Red. J. Snopkiewicz, A. Zakrzewski. Warszawa 1992.
Dudek A., Pytel G.: Bolesław Piasecki. Próba biografii politycznej. Londyn 1990.
Fijałkowska B.: Borejsza i Różański. Przyczynek do dziejów stalinizmu w Polsce. Olsztyn 1995.
Krasucki E.: Międzynarodowy komunista. Jerzy Borejsza. Biografia polityczna. Warszawa 2009.
Kulesza W.: Crimen laesae iustitiae. Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego. Łódź 2013.
Lityński A.: Prawo Rosji i ZSRR 1917—1991 czyli historia wszechzwiązkowego komunistycznego prawa (bolszewików). Krótki kurs. Wyd. 3. Warszawa 2017.
Miedwiediew R., Miedwiediew Ż.: Nieznany Stalin. Tłum. T. Illg. Katowice 2010.
Miedwiediew R.A.: Chruszczow. Biografia polityczna. Tłum. W. Zagórska. Warszawa 1990.
Pietrow N.: Nowy ład Stalina. Sowietyzacja Europy 1945—1953. Tłum. J. Prus-Wojciechowska, K. Syska. Warszawa 2015.
Pietrow N.: Psy Stalina. Tłum. J. Prus-Wojciechowska, K. Syska. Warszawa 2012.
Pietrow N.: Stalinowski kat Polski Iwan Sierow. Tłum. J. Prus-Wojciechowska, K. Syska. Warszawa 2013.
Polmar N., Allen T.B.: Księga szpiegów. Encyklopedia. Tłum. H. Białkowska, R. Brzeski, K. Obłucki, A. Piber, T. Wójcik. Oprac. aneksu A. Pepłoński, P. Wieczorkiewicz. Warszawa 2000.
Proces Szesnastu. Dokumenty NKWD. Przedmowa i wybór W. Strzałkowski. Oprac. i noty A. Chmielarz, A.K. Kunert. Tłum. K. Stembrowicz, F. Zbiniewicz. Warszawa 1995.
[Sierow I.]: Tajemnice walizki generała Sierowa. Dzienniki pierwszego szefa KGB. 1939—1963. Red. A. Hinsztejn. Tłum. A. Janowski, J. Cichocki. Konstancin-Jeziorna 2019.
Stypułkowski Z.: Zaproszenie do Moskwy. Wyd. 3. Warszawa 1991.
Sudopłatow P.: Wspomnienia niewygodnego świadka. Przedmowa R. Conquest. Wstęp i przypisy do wydania polskiego S. Jaczyński, M. Jasiak. Tłum. J. Markowski. Warszawa 1999.
Suworow W. [Władimir Bogdanowicz Rezun]: Akwarium. Wrocław 1989.
Teheran — Jałta — Poczdam. Dokumenty konferencji szefów rządów trzech wielkich mocarstw. Tłum. W. Daszkiewicz, D. Rotfeld. Wstęp W.T. Kowalski. Wyd. 2. Warszawa 1972.
Thom F.: Beria. Oprawca bez skazy. Tłum. K. Antkowiak. Warszawa 2016.
Torańska T.: Oni. Warszawa 1990.
Woźniczka Z.: Z Górnego Śląska do sowieckich łagrów. Katowice 1996.
Хинштейн А., Серов И.: Записки из чемодана. Тайные дневники первого председатёля КГБ, найденные черёз 25 лет после его снерти. Москва 2016.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
