Iwan Aleksandrowicz Sierow to postać  nr 1 w sowieckiej bezpiece po Feliksie Edmundowiczu Dzierżyńskim i Ławrientiju Pawłowiczu Berii. Sierow jako jedyny w Związku Radzieckim był szefem zarówno „cywilnego” Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego (KGB), jak i wojskowego Głównego Zarządu Wywiadu (GRU).  Sierow jest autorem prowadzonych na bieżąco, potajemnie, przez niemal ćwierć wieku pamiętników.  Szybko po ukazaniu się wersji rosyjskiej (Записки  из  чемодана.  Тайные  дневники  первого  председатёля  КГБ,  найденные  черёз  25  лет  после  его  снерти, 2016) pamiętniki Sierowa ukazały się w języku polskim, pod tytułem  Tajemnice walizki generała Sierowa. Dzienniki pierwszego szefa KGB. 1939-1963.  (Red. Aleksandr Hinsztejn,  tłum. A. Janowski, J. Cichocki, wyd. REA-SJ sp. z o.o., Konstancin-Jeziorna 2019, ss. 863).  To dla historyków bezcenne źródło wiedzy.  Przede wszystkim na tym dokumencie autor artykułu wsparł swoje wywody.

Sierow najpierw pacyfikował  wschodnią połowę Polski oraz kraje bałtyckie, gdy w 1939 r. w wyniku paktu Hitler-Stalin (Ribbentrop-Mołotow) dostały się pod okupację sowiecką. Potem krwawo pacyfikował całą Polskę po 1944 roku, gdy weszły tam wojska sowieckie. Następnie został wysłany do Niemiec gdy w kwietniu 1945 r. szturmowano Berlin.  Zadania jego to: odnaleźć  żywych lub martwych przywódców III Rzeszy, pochwycić specjalistów niemieckich od konstrukcji nowoczesnego uzbrojenia i przywieźć ich do Związku Radzieckiego, nadzorować demontaż i przewiezienie do ZSRR ważnych fabryk. Ze wszystkiego wywiązał się znakomicie. 

Po II wojnie światowej, wznowiono „Wojskowy Przegląd Prawniczy” – czasopismo prawnicze znane i cenione przed 1939 r.

Reaktywowany kwartalnik od 1945 r. był jednym z wielu narzędzi władzy komunistycznej do ideologicznej walki. Czasopismo propagowało nowe rewolucyjne podejście do teorii prawa i praktyki orzeczniczej.

Treści prezentowane na łamach „WPP” były skierowane nie tylko dla prawników wojskowych, ale również dla dowódców wojska i przedstawicieli komunistycznego aparatu politycznego, wpływając na właściwy światopogląd czytelników zgodny z linią partii.

W latach 1950-1954 funkcjonowały w sądownictwie powszechnym „sekcje tajne”. W literaturze przedmiotu nazwane obiegowo „sądem tajnym”. Były to nieformalne jednostki przeznaczone do szczególnego sposobu rozpoznawania spraw karnych. Na początku 1950 r. „sekcję tajną” zorganizowano na terenie Departamentu Nadzoru Sądowego w Ministerstwie Sprawiedliwości jako organ orzekający w sprawach w I instancji. W drugiej połowie 1950 r. odpowiednia sekcja powstała w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie, a 1 stycznia 1951 r. w Sądzie Wojewódzkim dla m. st. Warszawy utworzono sekcję III w Wydziale IV określaną jako sekcję do spraw szczególnej wagi. W połowie roku 1951 „sekcję tajną” utworzono w Sądzie Najwyższym jako organ odwoławczy. W latach 1950 - 1954 rozpoznano w ten sposób łącznie 506 spraw karnych przeciwko 626 osobom. Sprawy te sądzone były przez sędziów cieszących się zaufaniem partii, przy udziale obrońców z urzędu wybieranych z listy sporządzonej i zatwierdzonej przez Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Kary orzekane przez „sądownictwo” tajne były bardzo surowe, 1/3 tych kar to wyroki 10 letnie i dłuższe, wykonano 9 wyroków śmierci.

W artykule ukazano przebieg dyskusji nad projektem kodeksu karnego PRL z 1969 roku, w kontekście prawa wykroczeń. Analizie zostały poddane dwa zagadnienia. Pierwsze, czyli wpływ materialnego elementu czynu zabronionego (społecznego niebezpieczeństwa) na kwestię rozgraniczenia wykroczeń od przestępstw. Drugie, czyli problem zakwalifikowania prowadzenia pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego.

Przeprowadzone rozważania dowiodły, że z rozgraniczeniem przestępstwa od wykroczenia wiązały się nie tyle problemy teoretyczne, co przede wszystkim ideologiczno-polityczne. W przypadku bowiem znikomego społecznego-niebezpieczeństwa czynu zabronionego w rozumieniu kodeksu karnego została przewidziana możliwości poniesienia odpowiedzialności przed innym organem, w tym za wykroczenie. Mechanizm ten był zgodny z ideologicznym podejściem do rzekomego zanikania -„obumierania”- przestępczości w państwie ludowym w miarę postępu rewolucji socjalistycznej. Z kolei, zagadnienie kierowania pojazdem pod wpływem alkoholu lub środka odurzającego, zostało potraktowane jako wykroczenie, tylko i wyłączenie z obawy o statystykę skazań, a nie ze względu na jego niską szkodliwość (niebezpieczeństwo).

Celem artykułu jest omówienie genezy, podstaw działalności, kompetencji oraz struktury aparatu represji Polski Ludowej, jakim niewątpliwie był Resort, a następnie Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego. Przedstawione w nim zostały zarówno wydarzenia z czasów II Wojny Światowej, które na kolejne lata zdecydowały o losach kraju i społeczeństwa polskiego, naznaczając je ludzkimi tragediami, jak i te, w wyniku których umacniano wprowadzony reżim.

Artykuł podzielony został na części, z których pierwsza omawia sytuację Polski w czasie wojny w kontekście realizacji planów Stalina, druga przybliża proces tworzenia aparatu represji zarówno pod względem strukturalnym, jak i regulacji prawnych. Część ta jest tematycznie związana z aneksem, który zawiera przykłady aktów „prawnych” nie tylko regulujących działalność resortu, ale także nakładających na społeczeństwo obowiązki i kary, z karą śmierci włącznie. Akty te niewiele miały wspólnego ze stanowieniem prawa, przeczyły wszelkim zasadom i regułom, co nie miało jednak jakiegokolwiek znaczenia. Ważne było, że każde działanie było oparte na przepisie. W trzeciej części artykułu przedstawiono organizację resortu i jego następcy na szczeblu centralnym i terenowym. Zawarte w nim zostały również informacje o osobach, które w sposób systematyczny i z pełnym zaangażowaniem realizowały zbrodniczą politykę Stalina. Zakończenie jest podsumowaniem pozycji RBP, a następnie MBP w procesie zniewalania narodu polskiego.

Ostatnio ukazała się monografia Marcina Łyski pt. Prawo wykroczeń Polski Ludowej (Białystok 2020, ss. 136). Autor swe rozważania rozpoczyna od 1918 r. Przedstawia system francuski z trójpodziałem przestępstw (zbrodnia, występek, wykroczenie), system austriacki i system niemiecki. Polska kodyfikacja prawa materialnego wykroczeń z 11 lipca 1932 r. była efektem wieloletnich dyskursów naukowych członków Wydziału Karnego Komisji Kodyfikacyjnej II Rzeczypospolitej Polskiej.

Wprowadzanie socjalistycznego modelu orzecznictwa karno-administracyjnego rozpoczęła ustawa z 20 marca 1950 r. Natomiast bez zmian zostało zachowane przedwojenne postępowanie mandatowe oraz nakazowe. Ostateczna kodyfikacja prawa wykroczeń Polski Ludowej nastąpiła 20 maja 1971 r.  Przepisy niektórych analizowanych ustaw obowiązują po dziś dzień. Trzeci etap kodyfikacji prawa o wykroczeniach nastąpił już w III Rzeczpospolitej Polskiej.