Ordynacja wyborcza dla jednego posła Wybory deputowanego do parlamentu włoskiego w Wolnym Państwie Fiume
Abstrakt
Od listopada 1918 r. do stycznia 1924 r. miasto Fiume (Rijeka) pozostawało faktycznie suwerennym terytorium, o które spierały się Włochy i Królestwo SHS. Władzę w mieście sprawowali Włosi, jednak Rzym nie zdecydował się na aneksję bez zgody sojuszniczych mocarstw. Przez pięć lat niepodległości istniały w Fiume różne formy ustrojowe, a od września 1919 r. do końca 1920 r. dyktatorską władzę sprawował włoski poeta Gabriele D'Annunzio. Po przejęciu władzy zdecydował on, że dla podkreślenia woli przyłączenia do Włoch miasto wybierze deputowanego do rzymskiego parlamentu. Zasady wyboru określono w dekrecie z 14 października 1919 r., którego postanowienia wyraźnie różniły się od ówczesnej włoskiej ordynacji wyborczej oraz od obowiązujących w mieście zasad wybierania Rady Narodowej. Inaczej niż w Italii, do głosu dopuszczono kobiety. Wybory przeprowadzono 16 listopada 1919 r., o mandat ubiegał się tylko jeden kandydat – Luigi Rizzo, którego wybór nie został uznany przez władze Włoch.
Słowa kluczowe
prawo wyborcze, historia Fiume, historia Rijeki, historia Włoch, Izba Deputowanych Królestwa Włoch, Gabriele d'Annunzio, Luigi Rizzo
Bibliografia
Approvazione del testo unico della legge elettorale politica (R. decreto 2 settembre 1919, n. 1495). „Gazzetta ufficiale del Regno”, 4.09.1919, n. 211.
Decreto 22 gennaio 1918, n. 407, concernente le norme per il funzionamento del Con- siglio Nazionale Italiano di Fiume. In: Ministero della Giustizia e degli Affari di Culto. Comitato Tecnico per La Legislazione Relativa all’Unificazione del Diritto nelle Nuove Provicie. Legislazione di Fiume. Raccolta e coordinata da D. Baro- ne, G.P. Gaetano. Vol. 1: Provvedimenti legislativi dei governi provvisori. Roma 1926.
Legge 30 giugno 1912, n. 665, sulla riforma della legge elettorale politica. „Gazzetta ufficiale del Regno”, 5—6.07.1912, n. 159.
Legge 30 giugno 1912, n. 666, contenente il nuovo testo unico della legge elettorale politica. „Gazzetta ufficiale del Regno”, 6.07.1912, n. 159.
Legge 27 marzo 1919, n. 2061 portante modificazioni alla legislazione ungarica in ge- nere ed a quella penale in ispecie nel territorio giurisdizionale della cittá di Fiume nei riguardi del diritto di sovranitá. In: Ministero della Giustizia e degli Affari di Culto. Comitato Tecnico per La Legislazione Relativa all’Unificazione del Diritto nelle Nuove Provicie: Legislazione di Fiume. Raccolta e coordinata da D. Baro- ne, G.P. Gaetano. Vol. 1: Provvedimenti legislativi dei governi provvisori. Roma 1926.
Modificazioni alla legge elettorale politica (Legge 15 agosto 1919, n. 1401). „Gazzetta ufficiale del Regno”, 16.08.1919, n. 195.
Legge 6 settembre 1919, n. 5710 concernente le elezioni della rappresentanza della libera città di Fiume e suo distretto. In: Ministero della Giustizia e degli Affari di Culto. Comitato Tecnico per La Legislazione Relativa all’Unificazione del Diritto nelle Nuove Provicie: Legislazione di Fiume. Raccolta e coordinata da D. Barone, G.P. G a e t a n o. Vol. 1: Provvedimenti Legislativi dei Governi Provvisori. Roma 1926.
Decreto 7 settembre 1919, n. 5732 circa le liste elettorali. In: Ministero della Giustizia e degli Affari di Culto. Comitato Tecnico per La Legislazione Relativa all’Unifica- zione del Diritto nelle Nuove Provicie: Legislazione di Fiume. Raccolta e coordi- nata da D. Barone, G.P. Gaetano. Vol. 1: Provvedimenti legislativi dei governi provvisori. Roma 1926.
Droit et devoirs de l’Italie. [Roma 1919].
Giurati G.: Con D’Annunzio e Millo in difesa dell’Adriatico. Firenze 1954. Statuto della Libera Città di Fiume e del suo Distretto. Fiume 1908.
Opracowania
Batowski H.: Rozpad Austro-Węgier 1914—1918. (Sprawy narodowościowe i działa- nia dyplomatyczne). Kraków 1982.
Benedetti G.: La pace di Fiume. Dalla conferenza di Parigi al trattato di Roma. Bologna 1924.
Caviglia E.: Il conflitto di Fiume. [Milano] 1948.
Ciągwa J.: Węgierski kodeks karny Károlya Csemegi. „Z Dziejów Prawa” 2005, cz. 5. De Michelis E.: Guida a D’Annunzio. Torino 1988.
Depoli A.: Fiume. Una storia meravigliosa. Padova 1969.
Gigante S.: Storia del Comune di Fiume. Firenze 1928.
Patafta D.: Promjene u nacionalnoj strukturi stanovništva grada Rijeke od 1918. do 1924. godine. „Časopis za suvremenu povijest” 2004, nr 2 (vol. 36).
Rakowski M.: Niepodległe miasto na pograniczu włosko-jugosłowiańskim — ustrój Fiume przed wydaniem Karty Kwarneru. W: Pogranicza w historii prawa i myśli polityczno-prawnej. Red. D. Szpoper, P. Dąbrowski. Gdańsk—Olsztyn 2017.
Rakowski M.: Prawo wyborcze do włoskiej Izby Deputowanych w latach 1861—1923. Warszawa 2004.
Sierpowski S.: Faszyzm we Włoszech 1919—1926. Wrocław—Warszawa—Kraków— Gdańsk 1973.
Źródła internetowe
Gabriele M.: Rizzo, Luigi. In: Dizionario Biografico degli Italiani 2016, Vol. 87, www.treccani.it/enciclopedia/luigi-rizoo_%28Dizionario-Biografico%29/ [dostęp: 8.12.2018].
Uniwersytet Łódzki Polska
http://orcid.org/0000-0001-7378-9311
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
