Oficerska Szkoła Prawnicza (1948—1954) — postulaty badawcze
Abstrakt
Wraz ze zmianą sytuacji politycznej w Polsce po II wojnie światowej, komuniści postawili przed wymiarem sprawiedliwości nowe zadania – walkę z przeciwnikami politycznymi i ochronę ustroju.
Ich realizację mieli zapewnić dyspozycyjni sędziowie i prokuratorzy. W tym celu wprowadzano do organów wymiaru sprawiedliwości osoby szkolone według wzorów odrzucających europejską kulturę prawną. Wojskowych prawników edukowano w Oficerskiej Szkole Prawniczej, utworzonej 19 maja 1948 r. przez Ministra Obrony Narodowej. Była to średnia szkoła prawnicza, która przekazywała jedynie minimum wiedzy absolwentom.
Słowa kluczowe
Polska Ludowa, wymiar sprawiedliwości, szkolenie sędziów
Bibliografia
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (dalej: AIPN), zespół: WSR Warszawa, sygn. 945/84, Rozkaz nr 4/48 szefa Departamentu Służby Sprawiedliwości MON płk. Henryka Holdera z dnia 20 maja 1948 r.
- AIPN, sygn. 2174/8121, Teczka akt personalnych Andrzeja Makowicza (1201/66/138)
- AIPN, sygn. 2174/2149, Teczka akt personalnych Bazylego Mielnika (1507/72/213)
- AIPN, sygn. 2174/6574, Teczka akt personalnych Władysława Sygneta (1783/90/3588)
- AIPN, sygn. 2174/7059, Teczka akt personalnych Henryka Urbanowicza (1840/94/2347)
- AIPN Oddział w Katowicach, sygn. 542/392, Teczka akt personalnych Tadeusza Urbana (1571/05)
- Centralne Archiwum Wojskowe (dalej: CAW), sygn. IV.501.1/A.150, k. 56-58 – Rozkaz organizacyjny nr 023 (oryginał rozkazu – egz. nr 1); sygn. IV.501.1/A. 149, k. 64-66 (odpis rozkazu – egz. nr 2).
- CAW, GZP, sygn. IV.502.2/A.640, Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 0064/MON z dnia 11 lipca 1951 r.
- CAW, GZP, sygn. IV.502.2/A.86, Pismo szefa ZSW, płk. Karlinera nr 0156/53 z dnia 10 lutego 1953 r. do szefa GZP gen. bryg. K. Witaszewskiego
- CAW, IV.502.2/A.84, Notatka odnośnie realizacji Uchwały Biura Politycznego KC PZPR w części dotyczącej oczyszczenia, uzupełnienia i szkolenia kadry sądów wojskowych sporządzona przez szefa ZSW płk. Oskara Karlinera dn. 5 grudnia 1952 r.
- CAW, sygn. 643/61/136, Teczka akt personalnych Zygmunta Smolińskiego
- Instrukcja zatwierdzona 2 kwietnia 1951 r. przez Sekretariat Biura Organizacyjnego KC PZPR dot. naboru aktywu do aparatu politycznego wojska i werbunek do szkół oficerskich [w:] Kierownictwo PPR i PZPR wobec wojska 1944-1956, oprac. J. Poksiński, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2003
- Uchwała Biura Politycznego KC PZPR z 20 marca 1951 r. o pracy organów służby sprawiedliwości w wojsku [w:] Kierownictwo PPR i PZPR wobec wojska 1944-1956, oprac. J. Poksiński, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2003
- Chajn L., Trzy lata demokratyzacji prawa i wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 1947
- Cichocki B., Jóźwiak K., Najważniejsze są kadry. Centralna Szkoła Partyjna PPR/PZPR, wstępem opatrzyli M. Kula i R. Turkowski, Warszawa 2006
- Ciupiński, Działalność Fakultetu Wojskowo-Prawniczego Akademii Wojskowo-Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego w latach 1953-1956, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1984, nr 4
- Iserles I., O programach szkół sędziowskich i prokuratorskich, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1950, nr 4
- Kładoczny P., Kształcenie prawników w Polsce w latach 1944-1989, „Studia Iuridica” 1998, t. XXXV
- Kochański A., Polska 1944-1991. Informator historyczny. Tom I - Podział administracyjny. Ważniejsze akty prawne, decyzje i enuncjacje państwowe (1944-1956), Warszawa 1996
- Konferencja sędziów-absolwentów Szkół Prawniczych, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1950, nr 5
- Leśkiewicz R., Wojskowy Sąd Rejonowy w Poznaniu (1946-1955). Organizacja, funkcjonowanie i procesy archiwotwórcze, Warszawa-Poznań 2009
- Lityński A., Historia prawa Polski Ludowej, wyd. V, Warszawa 2017
- Lityński A., O prawie i sądach początków Polski Ludowej, Białystok 1999
- Lityński A., Organizacja wymiaru sprawiedliwości oraz prawo sądowe [w:] M. Kallas, A. Lityński, Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2000
- Łustacz L., Muszyński J., Pierzchlewski R., Szkolenie kadry oraz działalność naukowa i wydawnicza, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1963, nr specjalny
- Musiał F., Polityka czy sprawiedliwość? Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie (1946-1955), Kraków 2005
- Muszkat M., O reorganizację studiów prawa, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1945, nr 3-4
- Poksiński J., „My, sędziowie, nie od Boga...” Z dziejów Sądownictwa Wojskowego PRL 1944-1956. Materiały i dokumenty, Warszawa 1996
- Skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Poznaniu 1946-1955, red. W. Handke, R. Leśkiewicz, Poznań 2006
- Szwagrzyk K., Prawnicy czasu bezprawia. Sędziowie i prokuratorzy wojskowi w Polsce 1944-1956, Kraków-Wrocław 2005
- Zaborski M., Oni skazywali na śmierć... Szkolenie sędziów wojskowych w Polsce w latach 1944-1956 [w:] Skryte oblicze systemu komunistycznego. U źródeł zła..., red. R. Bäcker, P. Hübner, Warszawa 1997
- Zaborski M., Szkolenie „sędziów nowego typu” w Polsce Ludowej, „Palestra” 1998, nr 1-2, 3-4, 5-6, 7-8.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
