Sceptyczne tropy Wittgensteina i transcendentalizm
Abstract
W artykule pokazuję, że tzw. paradoks postępowania wedle reguł (Rule Following Paradox), który zdaniem Saula Kripkego sformułował w Dociekaniach filozoficznych Ludwig Wittgenstein, zawarty był już implicite w transcendentalnej filozofii Immanuela Kanta, a także w późniejszych rozważaniach o podstawach logiki i matematyki u Ernsta Schrödera i Davida Hilberta, którzy wskazywali na konieczność przyjęcia zasady rozpoznawalności znaku. Jakkolwiek filozofia transcendentalna, od swych Kantowskich początków, miała być alternatywą dla „paradoksalnych” konsekwencji sceptycyzmu, podobnego do tego, jaki sugeruje Wittgenstein, to transcendentalizm nie stanowi wyłącznej alternatywy dla paradoksalnych konsekwencji przedstawionych przez Wittgensteina.
References
D. Hilbert, Neubegründung der Mathematik. Erste Mitteilung. W: „Abhandlungen aus dem mathematischen Seminar der Hamburgischen Universität“ Bd. 1 1922.
L. Eley, Metakritik der formalen Logik. Sinnliche Gewissheit als Horizont der Aussagenlogik und elementaren Prädikatenlogik. Den Haag 1969.
S. Kripke , Wittgenstein o regułach i języku prywatnym. Przeł. K. Posłajko, L. Wroński. Warszawa 2007.
M. Hintikka, J. Hintikka, Investigating Wittgenstein, Oxford, New York 1986.
L. Wittgenstein, Uwagi o podstawach matematyki. Przeł. M. Poręba. Warszawa 2000.
K. Rotter, Gramatyka filozoficzna w dobie sporu o podstawy matematyki. Eseje o drugiej filozofii Wittgensteina. Opole 2006.
M. Marion, Wittgenstein and Brouwer W: Synthese, Vol. 137, No. 1/2, History of Logic (Nov., 2003).
M. Dummet, Wong’s Paradox, Synthese, Vol. 30.
L. Wittgenstein, O pewności. Przeł. M. i W. Sady. Warszawa 1993.
M. McGinn, Wittgenstein and Moore’s Paradox. W: Image and Imaging in Philosophy, Science and the Arts, volume 1 (2011).
A. Byrne, On Misinterpreting Kripke’s Wittgenstein. W: Philosophy and Phenomenological Research Vol. LVI, No.2 1996.
A. M. Croom, Wittgenstein, Kripke and the Rule Following Paradox. W: Dialogue 2010.
J. Hintikka, Gry językowe. W: Eseje logiczno-filozoficzne. Przeł. A. Grobler. Warszawa 2014.
J. Habermas, Filozoficzny dyskurs nowoczesności. Wydawnictwo Universitas, Kraków 2000, s. 212.
A. N. Whitehead, B. Russell, Principia Mathematica. Vol.2, Cambridge 1927.
B. Russel, Mój rozwój filozoficzny. Tłum. H. Krahelska I Cz. Znamierowski. Warszawa 1971, s. 103- 109.
M. Link, Wittgenstein and Logic. Synthese, Vol. 166, No. 1 (Jan., 2009).
J. Woleński, W stronę logiki. Kraków 1996.
J. McDowell, Wittgenstein on Following a Rule. Synthese, 58 (1984).
E. Schröeder, Vorlesungen über die Algebra der Logik. Exakte Logik. Bd. 1. Leipzig 1890.
S. G. Shanker, Wittgenstein's Remarks on the Foundations of AI. Oxford 2002.
L. Wittgenstein, Dociekania filozoficzne. Przeł. B. Wolniewicz. Warszawa 1972.
Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów. Przeł. I. Krońska et. al. Warszawa 1982.
P. F. Strawson, Indywidua. Próba metafizyki opisowej. Przeł. B. Chwedeńczuk. Warszawa 1980
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
