Jerozolima jako miasto światowej literatury: Borges i Singer
Abstrakt
Dla literatury rosyjsko-izraelskiej miasto Jerozolima stanowi „medium” wielu rzeczywistości i znaczeń. Niektórzy autorzy postrzegają je jako wieczne miasto zanurzone w biblijnych opowieściach, podczas gdy inni widzą je jako wielowymiarowy wszechświat mityczny i rzeczywisty, historyczny i legendarny. Nekod Singer w swojej powieści Черновики Иерусалима (2013) (Szkice Jerozolimy) stworzył własną Jerozolimę — miasto-uniwersum światowej literatury, miasto „nieskończonej księgi kultury, zawierającej wszystkie teksty”. Może się wydawać, że konstruując model wszechświata przypominający Bibliotekę Babel Jorge’a Luisa Borgesa, Singer uczestniczy w postmodernistycznej grze, której celem jest pokazanie, że „wypowiedź jako taka jest pustym procesem” (Barthes), że teksty kultury zostały już dawno napisane. Pozostaje tylko ironizować nad
niemożnością przebicia się do „znaczonego transcendentalnego” (Derrida) i angażować się w niekończące się
interpretacje jednego tekstu przez drugi. Niniejszy artykuł ma na celu wykazanie nieprawdziwości takiego
osądu. Podając się za postmodernistę, Singer aktywnie polemizuje z tym osądem, a także z Biblioteką Babel
Borgesa, konstruując własną koncepcję Szkiców jako mitopoetyckiego generatora znaczeń i idei, ukazującego możliwość przezwyciężenia kryzysu kultury.
Słowa kluczowe
Borges; Singer; mit; szkic; kultura; kryzys; postmodernizm; literatura światowa
Bibliografia
Basile J., Tar for Mortar: “The Library of Babel” and the Dream of Totality, Punctum books, California 2018.
Bulgakov M., Master i Margarita, Posev, Frankfurt-na-Mayne 1977 [Булгаков M., Мастер и Маргарита, Посев, Франкфурт-наМайне 1977].
Foucault M., Fantasia of the Library, in: Language, Counter-Memory, Practice. Selected Essays and Interviews, Cornell University Press, New York 1977, pp. 87–113.
Gogol’ N., Polnoye sobraniye sochineniy i pisem v 17 tomakh, t.1, Izdatel’stvo Moskovskoy Patriarkhii, Moskva–Kiyev 2009 [Гоголь Н., Полное собрание сочинений и писем в 17 томах, т. 1, Издательство Московской Патриархии, Москва–Киев 2009].
Lee L.I., Jerusalem in Jewish history, tradition, and memory, in: T. Mayer, M. Suleiman (ed.) Jerusalem Idea and Reality, Routledge, Milton Park–Abingdon–Oxon 2008.
Bart R, Izbrannyye raboty: Semiotika, Poetika, Progress, Moskva 1989 [Барт Р., Избранные работы: Семиотика, Поэтика, Прогресс, Москва 1989].
Baukh Ye., Kamen’ Moriya, Moriya, Iyerusalim 1982 [Баух Е., Камень Мория, Мория, Иерусалим 1982].
Borkhes Kh.L., Sochineniya v trekh tomakh, t.: Stikhotvoreniya; Ustnyye vystupleniya; Interv’yu, Polyaris, Riga 1994 [Борхес Х.Л., Сочинения в трех томах, т.: Стихотворения; Устные выступления; Интервью, Полярис, Рига 1994].
Derrida Zh., O grammatologii, Ad Marginem, Moskva 2000 [Деррида Ж., Ограмматологии, Ad Marginem, Москва 2000].
Zinger N., Chernoviki Iyerusalima, Russkiy Gulliver, Moskva 2013 [Зингер Н., Черновики Иерусалима, Русский Гулливер, Москва 2013].
Katsman P., Vysshaya legkost’ sozidaniya: sleduyushchiye sto let russko-izrail’skoy literatury, Academic Studies Press, Boston–Sankt-Peterburg 2021 [Кацман P., Высшаялегкостьсозидания: следующие сто лет русско-израильской литературы, Academic Studies Press, Бостон–Санкт-Петербург 2021].
Makarova Ye., Shleyf, Novoye literaturnoye obozreniye, Moskva 2022 [Макаровa Е., Шлейф, Новое литературное обозрение, Москва 2022].
MakGrat A., Vvedeniye v khristianskoye bogosloviye, Bogomysliye–Bibliya dlya vsekh, Odessa–Sankt-Peterburg 1998 [МакГрат A., Введение в христианское богословие, Богомыслие–Библия для всех, Одесса–Санкт-Петербург 1998].
Toporov V., Peterburgskiy tekst russkoy literatury, Iskusstvo-SPB, Sankt-Peterburg 2003 [Топоров В., Петербургский текст русской литературы, Искусство-СПб, Санкт-Петербург2003].
Uniwersytet Bar-Ilana w Ramat Ganie Izrael
https://orcid.org/0000-0001-6732-1085
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
