Od progresywnego przedstawiciela literatury jidysz do "apologety chasydzkiej przeszłości". Krótka powieść Peretsa Hirshbeyna w kontekście sowieckiej literatury końca lat 20. XX wieku
Abstrakt
Wiosną 1928 roku w moskiewskim czasopiśmie literacko-artystycznym „Krasnaja Niwa” ukazały się w przekładzie z jidysz na język rosyjski trzy publikacje amerykańskiego prozaika, dramaturga i publicysty
Peretsa Hirshbeyna (1879–1948): szkic z życia w Japonii, wrażenia z wizyty na Tahiti i pamflet o Południowej
Afryce. Publikacje te miały służyć jako wizytówka przed długim tournée pisarza po ZSRR w latach 1928–1929.
Na początku swojej kariery literackiej, urodzony w „strefie osiedlenia”, Hirshbeyn opublikował po rosyjsku kilka swoich sztuk, jednak przez półtora dziesięciolecia po wyjeździe z Imperium Rosyjskiego stracił kontakt z czytelniczą rosyjskojęzyczną publicznością. Będąc bardziej znanym jako utalentowany dramaturg, i osiągając sukces na rosyjskiej scenie teatralnej, teraz zamierzał podtrzymywać w oczach sowieckiej publiczności swoją reputację międzynarodowego publicysty. Jednak już w 1932 roku Wielka Sowiecka Encyklopedia nazwała Hirshbeyna „wyrazicielem nacjonalistycznej burżuazji”, „apologetą chasydzkiej przeszłości” i „piewcą samotnej, zdesperowanej inteligencji żydowskiej”
Słowa kluczowe
Perets Hirshbeyn; „Krasnaja Niwa”; Wielka Sowiecka Encyklopedia
Bibliografia
Arnshteyn M., A retenish, “Literarishe bleter” 08.04.32, p. 234.
Clark K., Boris Pilniak and Sergei Tretiakov as Soviet Envoys to China and Japan and Forgers of New, Post-Imperial Narratives (1924–1926), “Cross-Currents: East Asian History and Culture Review” 2018, vol. 7, no. 2, pp. 423–448.
Clark K., Eurasia Without Borders: The Dream of a Leftist Literary Commons, 1919–1943, Harvard University Press, Cambridge, MA and London, England 2021.
Estraikh G., From “Green Fields” to “Red Fields”: Peretz Hirschbein's Soviet Sojourn, 1928–1929, “Jews in Russia and Eastern Europe” 2006, vol. 56, pp. 60–81.
Hirshbeyn P., F.S.S.R., Zibn teg, Vilna 1936.
Hirshbeyn P., Garbn fun shtilshvaygn (fun mayn rayze in indye), Tsentrfarlag, Moskve–Kharkov–Minsk 1930.
Hirshbeyn P., Iber der velt (rayze-ayndrukn), 1920–22, Literatur, New-York 1927.
Hirshbeyn P., Indie (fun mayn rayze in indie, Kletskin, Vilna 1929.
Hirshbeyn P., Royte felder, I–II, Astoria Press, New York 1935.
Hirshbeyn P., Shvartsbrukh: tsen khadoshim mit di yidishe ibervanderer in ratnfarband, Kletskin, Vilna 1930.
Kasack W., Pereval, in: Dictionary of Russian literature since 1917, Columbia University Press, New York 1988, pp. 301–302.
Kotlerman B., Gauguin und Anti-Gauguin: Völker und Länder mit den jiddischen Augen des Peretz Hirschbein gesehen, in: Wege der Germanistik in transkultureller Perspektive, Peter Lang Publishers, Berlin–Bruxelles–Lausanne–New York–Oxford 2022, vol. 7, pp. 591–600.
Loti P., Tahiti: The Marriage of Loti, trans. Clara Bell, Kegan Paul, New York 2002.
Savelli D., Boris Pilniak, une figure essentielle des relations culturelles soviéto-japonaises (1926–1937), “Ebisu — Études Japonaises” 1999, vol. 20, pp. 73–108.
Savelli D., L‘exotisme impossible. (De Pierre Loti, de l’image du Japon et de l’autocensure dans Pierres et racines de Boris Pilniak), “Slavica Occitania” 2006, vol. 22, pp. 493–514.
Smolyar B., Perets hirshbeyn in moskve, “Literarishe bleter”, 15.06.1928, p. 459.
Soyer D., Back to the Future: American Jews Visit the Soviet Union in the 1920s and 1930s, “Jewish Social Studies” 2000, vol. 6, no. 3, pp. 124–159.
Webb R., Ekphrasis, Imagination and Persuasion in Ancient Rhetorical Theory and Practice, Ashgate, Surrey, England 2009.
Гиршбейн П., Дети Африки, «Красная нива» 1928, № 26, сс. 12–13.
Гиршбейн П., Земля: пьеса в трех актах, пер. Лионеля, Всемирная библиотека, Одесса 1908.
Гиршбейн П., Навколо свiту, вільний переклад з еврейскої Е. Райцина, Державне видавництво України, Харкiв 1929.
Гиршбейн П., Обручение, «Шиповник» 1909, XI, с. 65–109.
Гиршбейн П., Одинокие миры, пер. А. Брумберг и Л. Тривуш, Издательское бюро, СПб 1908.
Гиршбейн П., С опущенными ресницами, «Красная нива» 1928, 10, сс. 10–11.
Гиршбейн П., Снопы молчания (Индия), пер. А. В. Гурвича, Гос. изд-во, МоскваЛенинград 1930.
Гиршбейн, Таити, «Красная нива» 1928, 25, сс. 10–11.
Горький М., Полное собрание сочинений, т. 19, Наука, Москва 2017.
Кельнер В., Очерки по истории русско-еврейского книжного дела во второй половине XIX – начала XX в., Российская национальная библиотека, СПб 2003.
Котлерман Б., «Навколо свiту» Переца Гиршбейна: об одном “вольном” переводе с идиша на украинский, «Хадашот», 15.02.2022.
Нусинов И., Еврейская литература // Большая советская энциклопедия, т. 24, ОГИЗ, Москва 1932.
Пильняк Б., Олений город Нара // Расплеснутое время, Советский писатель, Москва 1990.
Пильняк Б., Олений город Нара, «Новый мир» 1927, 3, сс. 58–64.
Хиллиг Г., «Войо-Нова» в Крыму. Забытая сельхозкоммуна (кибуц), Institut für Erziehungswissenschaft, Marburg 2005.
Uniwersytet Bar-Ilana w Ramat Gan Izrael
https://orcid.org/0000-0001-7007-9330
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
