Demetaforizzare nel processo traduttivo: alcuni problemi linguistici scelti

Edyta Bocian
https://orcid.org/0000-0002-4789-4932

Résumé

The article aims to analyze the demetaphorization process in translation in the context of contemporary Italian literature. The problem is framed from the point of view of the focal adjustments of R. Langacker, in particular the selection and the figure-background alignment. Apart from the obvious problems of untranslatability, the role of the metaphorical potential played in the demetaphorization process is analyzed.


Ambroso S., Trecci A., 1999: „La traduzione della metafora”. In: Pierini P., a c. di: L’atto del tradurre. Aspetti teorici e pratici della traduzione. Roma, Bulzoni, 91—110.

Friedmar A., [1983] 1993: Il manuale del traduttore letterario. Milano, Guerini e Associati.

Black M., [1962] 1983: Modelli, archetipi, metafore. Parma, Pratiche.

Bocian E., 2013: „Lo status della metafora: terminologia e distinzioni”. Romanica Cracoviensia 13, 11—19.

Catford J., 1965: A Linguistic Theory of Translation. Oxford, OUP.

Dobrzyńska T., 1988: „Katachreza „inopiae causa””. In: Dobrzyńska T., a c. di: Studia o tropach I. Wrocław, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 55—66.

Eco U., 1990: I limiti dell’interpretazione. Milano, Bompiani.

Folena G., 1991: Volgarizzare e tradurre. Torino, Einaudi.

Friedmar A., [1983] 1993: Il manuale del traduttore letterario. Milano, Guerini e Associati.

Hejwowski K., 2004: Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa, PWN.

Jäkel, O., [1997] 2003: Metafora w abstrakcyjnych domenach dyskursu: kognitywno-lingwistyczna analiza metaforycznych modeli aktywności umysłowej, gospodarki i nauki. Kraków, Universitas.

Jakobson R., 1959: „On Linguistic Aspects of Translation”. In: Brower R. A., a c. di: On Translation. Cambridge, Mass., Harvard University Press, 232—239.

Jansen M., 2006: „Antonio Tabucchi i paradoks prawdziwej fikcji”. In: Serkowska H., a c. di: Literatura włoska w toku. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 181—197. Trad. Di M. Mich.

Köhler W., [1947] 1961: La psicologia della gestalt. Milano, Feltrinelli.

Krysztofiak M., 1999: Przekład literacki a translatologia. Poznań, UAM.

Krysztofiak M., 1996: Przekład literacki we współczesnej translatoryce. Poznań, UAM.

Lakoff G., Johnson M., [1980] 1998: Metafora e vita quotidiana. Milano, Bompiani.

Langacker R. W., [1987] 1999: Foundations of cognitive grammar. Vol. 1, Theoretical prerequisites. Stanford, Stanford University Press.

Lebiedziński H., 1989: Przekładoznawstwo ogólne wobec teorii enroi. Warszawa, PWN.

Newmark P., 1988: La traduzione: problemi e aspetti. Garzanti, Milano. Trad. di F. Frangini.

Nida E., 1964: Towards a Science of Translating. Leiden, Brill.

Nida E., Taber Ch., 1969: The Theory and Practice of Translation. Leiden, Brill.

Pirazzini D., 1997: Cinque miti della metafora nella Übersetzungswissenschaft. Problemi di traduzione delle immagini figurate nella coppia di lingue: Tedesco (Lingua di Partenza) — Italiano (Lingua d’arrivo). Peter Lang, Europäischer Verlag.

Rega L., 2001: La traduzione letteraria. Aspetti e problemi. Torino, UTET.

Richards I. A., [1936] 1967: La filosofia della retorica. Milano, Feltrinelli.

San Gerolamo, ca. 390: „Le leggi di una buona traduzione”. In: Nergaard S., a c. di: La teoria della traduzione nella storia. Milano, Bompiani. Trad. di U. Moricca,

Scarpa F., 1989: La traduzione della metafora: aspetti della traduzione delle espressioni metaforiche del Mastro-don Gesualdo in inglese ad opera di D.H. Lawrence. Roma, Bulzoni.

Searle J. R., [1979] 1993: „Metaphor”. In: Ortony A. O., a c. di: Metaphor and thought. Cambridge, Cambridge University Press, 83—111.

Serkowska H., 2006: „Śmierć w Szwajcarii. Fleur Jaeggy: pisarka szczęśliwie udręczona”. In: Serkowska H., a c. di: Literatura włoska w toku: o wybranych współczesnych pisarzach Italii. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 126—142.

Stati S., 1986: Manuale di semantica descrittiva. Napoli, Liguori.

Tabakowska E., 1999: Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego. Kraków, PAN.

Tabakowska E., 2001: Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu. Kraków, UNIVERSITAS. Tłum. A. Pokojska.

Tomaszkiewicz T. (przekład i adaptacja), 2006: Terminologia tłumaczenia. Poznań, UAM.

Testi spogliati

Ammaniti N., 1996: Fango. Milano, Mondatori.

Ammaniti N., 1999: Ti prendo e ti porto via. Milano, Mondatori.

Ammaniti N., [2001] 2005: Io non ho paura. Torino, Einaudi.

Ammaniti N., [2006] 2008: Come Dio comanda. Milano, Mondadori.

Baricco A., [1991] 1997: Castelli di rabbia. Milano, Rizzoli.

Baricco A., 1993: Oceano mare. Milano, Rizzoli.

Baricco A., 1996: Seta. Milano, Rizzoli.

Baricco A., 1999: City. Milano, Rizzoli.

Baricco A., 2005: Questa storia. Roma, Fandango.

Jaeggy F., [1989] 1993: I beati anni del castigo. Milano, Adelphi.

Jaeggy F., 1994: La paura del cielo. Milano, Adelphi.

Jaeggy F., 2001: Proleterka. Milano, Adelphi.

Tabucchi A., [1981] 1995: Il gioco del rovescio. Milano, Feltrinelli.

Tabucchi A., [1992] 1995: Sogni di sogni. Palermo, Sellerio.

Tabucchi A., [1994] 2005: Sostiene Pereira. Una testimonianza. Milano, Feltrinelli.

Tabucchi A., 1997: La testa perduta di Damasceno Monteiro. Milano, Feltrinelli.

Tabucchi A., [2001] 2003: Si sta facendo sempre più tardi. Romanzo in forma di lettere. Milano, Feltrinelli.

Tabucchi A., 2004: Tristano muore. Una vita. Milano, Feltrinelli.


Publiée : 2022-12-23



Edyta Bocian 
Uniwersytet Szczeciński  Pologne
https://orcid.org/0000-0002-4789-4932




Creative Commons License

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Partage dans les Mêmes Conditions 4.0 International.

Les propriétaires des droits d'auteur du texte soumis sont l'auteur et l'éditeur. Le lecteur a le droit d'utiliser les documents pdf selon les termes de la licence internationale Creative Commons 4.0 : Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Vous pouvez copier et redistribuer le matériel sur tout support ou dans tout format et remixer, transformer et utiliser le matériel à toutes fins.

1. Licence

La Maison d'édition de l'Université de Silésie offre un accès libre et immédiat au contenu de ses revues sous la licence Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/). Les auteurs qui publient dans ce journal conservent tous les droits d'auteur et acceptent les termes de la licence CC BY-SA 4.0 susmentionnée.

2. Déclaration d'auteur

L'auteur déclare que l'article est original, qu'il a été écrit par l'auteur (et les co-auteurs), qu'il n'a pas été publié précédemment, qu'il ne contient pas de contenus illégaux, qu'il n'enfreint pas les droits d'autrui, qu'il fait l'objet des droits d’auteur qui appartienent exclusivement à l'auteur et qu'il est libre de tout droit de tiers, et que l'auteur a obtenu toutes les autorisations écrites nécessaires pour citer d'autres sources.

Si l'article contient du matériel d'illustration (dessins, photographies, graphiques, cartes, etc.), l'auteur déclare que les œuvres indiquées sont les siennes, qu'elles ne portent pas atteinte aux droits de quiconque (y compris les droits personnels, par exemple le droit de disposer de son image) et qu'il en détient tous les droits patrimoniaux. Il met les œuvres ci-dessus à disposition comme partie d'un article sous la licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".

ATTENTION : Sans déterminer la situation juridique du matériel d'illustration et joindre les consentements appropriés des propriétaires des droits d'auteur, la publication ne sera pas acceptée pour un travail éditorial. En même temps, l'auteur déclare prendre toute la responsabilité en cas de données incorrectes (y compris en ce qui concerne la couverture des frais encourus par la Maison d'édition de l'Université de Silésie et les réclamations financières de tiers).

3. Droits des utilisateurs

En vertu de la licence Creative Commons Attribution, les utilisateurs peuvent partager (copier, distribuer et transmettre) et adapter (remixer, transformer et construire à partir du matériel) l'article à n'importe quelle fin, à condition de le marquer de la manière spécifiée par l'auteur ou le concédant de licence.

4. Co-auteurs

Si l'article a été cosigné avec d'autres auteurs, la personne qui soumet ce formulaire garantit qu'elle a été autorisée par tous les co-auteurs à signer cet accord en leur nom et s'engage à informer ses co-auteurs des termes de cet accord.

En tant que l'auteur du texte proposé, je déclare qu'en cas de retrait du texte du processus de publication non convenu avec le comité de rédaction et/ou l'éditeur de la revue par moi-même ou de son renvoi parallèle à un autre éditeur, je m'engage à couvrir tous les frais encourus par l'Université de Silésie dans le cadre de la procédure de ma soumission (y compris, entre autres, les frais de publication des revues).