Representaciones y consumo del cuerpo femenino negro en la poesía negrista antillana
Abstrakt
In Cuban and Puerto Rican negrista poetry (no matter what ethnicity the author is to be ascribed to) the black or mulatto females are depicted uniquely in accordance to their external
attributes. Works by Nicolás Guillén and Luis Palés Matos draw attention to their fractured beauty and the artificiality of their body, which tends to acquire purposes the white body (the vehicle
for reason) lacks, namely, that of augmented sexuality. In this meaning, their bodies represent the desired ones. Nonetheless, the configuration of racial identity through physique implies that the female subject is severed from its specific historical circumstances: the black or mulatto female body serves as the national symbol. The picturesqueness of African origin, which these females
incarnate, invokes untamed and savage sensuality, hints at its ludic and festive nature (Jáuregui, 2008), and furthermore replaces and suppresses the harsh reality of a subject exploited by agroindustry and (neo)colonial sugar companies that operated within the area. In other words, such depiction disguises the fact that they are only labour bodies. From the perspective of such sexualized and racialized portrayal of female corporeality, the aim of the paper is to answer Hélène Cixous’s dilemma: “Where is she?”
Słowa kluczowe
black female body; representation; negrista poetry; Nicolás Guillén; Luis Palés Matos
Bibliografia
Anderson, Benedict 1983. Imagined Communities. Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. London–New York, Verso.
Ayala, César 1999. American Sugar Kingdom: the Plantation Economy in the Spanish Caribbean, 1898–1934. Chapel Hill, University of North Carolina Press.
Badiane, Mamadou 2010. The Changing Face of Afro-Caribbean Cultural Identity: Negrismo and Négritude. Lanham, Lexington Books.
Ballagas, Emilio (ed.) 1935. Antología de poesía negra hispanoamericana. Madrid, M. Aguilar.
Benítez Rojo, Antonio 1989. La isla que se repite. El Caribe y la perspectiva posmoderna. Hanover, NH, Ediciones del Norte.
Benjamin, Jules R. 1990. The Unites States and the Origins of the Cuban Revolution: An Empire of Liberty in an Age of National Liberation. Princeton, Princeton University Press.
Branche, Jerome 2006. Colonialism and Race in Luso-Hispanic Literature. Columbia, Missouri, University of Missouri Press.
Deleuze, Gilles 2005. La isla desierta y otros textos. Valencia, Pre-textos.
Depestre, René 1985. Buenos días y adiós a la negritud. La Habana, Casa de las Américas.
Fernández Retamar, Roberto 1986. «América Latina y el trasfondo de Occidente». En: América Latina en sus ideas. Leopoldo Zea (coord.). México, UNESCO – Siglo XXI, pp. 300–332.
Foucault, Michel 2005. Historia de la sexualidad. T. 1: La voluntad de saber. Buenos Aires, Siglo XXI Editores.
García Múñiz, Humberto 2005. «La plantación que no se repite: las historias azucareras de la República Dominicana y Puerto Rico, 1870–1930». Revista de Indias, Vol. 65, n.o 233, pp. 173–192.
Gatens, Moira 1996. Imaginary Bodies: Ethics, Power and Corporeality. New York, Routledge.
Gilman Sander L. 1985. “Black Bodies, White Bodies, Toward an Iconography of Female Sexuality in Late Nineteenth-Century Art, Medicine, and Literature.” Critical Inquiry, n.o 12, pp. 204–238.
González, Aníbal 1993. «Ana Lydia Pluravega: unidad y multiplicidad caribeñas en la obra de Ana Lydia Vega». Revista Iberoamericana, n.o 162–163, pp. 289–300.
Guillén, Nicolás 1968. Prosa de prisa. Buenos Aires, Editorial Hernández.
Guillén, Nicolás 1974. Obra poética 1920–1958. Ángel Augier (compilación, prólogo y notas). La Habana, Unión de Escritores y Artistas de Cuba.
Hooks, bell 1992. “Selling Hot Pussy. Representations of Black Female Sexuality in the Cultural Marketplace.” In: Black Looks: Race end Representation. Boston, South End Press, pp. 113–128.
Jackson, Richard L. 1976. The Black Image in Latin American Literature. Albuquerque, The University of New Mexico Press.
Jáuregui, Carlos 2008. Canibalia. Canibalismo, calibanismo, antropofagia cultural y consumo en América Latina. Madrid–Frankfurt am Main, Iberoamericana – Vervuert.
Kutzinski, Vera M. 1993. Sugar’s Secrets: Race and the Erotics of Cuban Nationalism. Charlottesville, University of Virginia.
Lauretis, Teresa de 1993. «Sujetos excéntricos: la teoría feminista y la conciencia histórica». En: De mujer a género, teoría, interpretación y práctica feministas en las ciencias sociales.
María C. Cangiamo y Lindsay DuBois (comp.). Buenos Aires, Centro Editor de América Latina, pp. 73–113.
López Baralt, Mercedes 1997. El barco en la botella: La poesía de Luis Palés Matos. San Juan, Editorial Plaza Mayor.
Manzoni, Celina 2001. Un dilema cubano. Nacionalismo y vanguardia. La Habana, Fondo Editorial Casa de las Américas.
Ménil, René 2005. Las Antillas ayer y hoy. Senderos. México, Fondo de Cultura Económica.
Molloy, Beth L., 1998. “Body Image and Self-Esteem: A Comparison of African-American and Caucasian Women.” Sex Roles: A Journal of Research, 111. http://www.findarticles.com/cf_0/m2294/n7-8_v38/20914081/print.jhtml.
Moraña, Mabel 2003. «Borges y yo: Primera reflexión sobre ‘El etnógrafo’». En: Heterotropías: Narrativas de identidad y alteridad latinoamericanas. Carlos JÁuregui y Juan Pablo Dabove (eds.). Pittsburgh, IILI, pp. 263–286.
Morales, Jorge Luis (ed.) 2004. Poesía afroantillana y negrista. Puerto Rico, República Dominicana, Cuba. San Juan, Universidad de Puerto Rico.
Morejón, Nancy 2005. Ensayos. La Habana, Editorial Letras Cubanas.
Palés Matos, Luis 1978. Poesía completa y prosa selecta. Margot Arce de Vázquez (ed., prólogo y cronología). Caracas, Biblioteca Ayacucho.
Paz, Octavio 1998. Los hijos del limo. Del romanticismo a la vanguardia. Barcelona, Seix Barral.
Pedreira, Antonio Salvador 1988. Insularismo. Río Piedras, Editorial Edil.
Ríos Ávila, Rubén 1993. «La raza cósmica: identidad y cuerpo en Pedreira y Pales». La Torre, n.o 7, pp. 559–576.
Rivera Casellas, Zaira O. 1999. «Cuerpo y raza: el ciclo de la identidad negra en la literatura puertorriqueña». Revista Iberoamericana, Vol. 65, n.o 188–189, pp. 633–647.
Rose-Green Williams, Claudette 1993. “The myth of Black Female Sexuality in Spanish Caribbean Poetry: A Deconstructive Critical View”. Afro-Hispanic Review, Vol. 12 n.o 1, pp. 16–23.
Schwartz, Jorge 1991. Las vanguardias latinoamericanas. Textos programáticos y críticos. Madrid, Ediciones Cátedra.
Segato, Rita Laura 2007. La Nación y sus otros. Raza, etnicidad y diversidad religiosa en tiempos de política de la identidad. Buenos Aires, Prometeo Libros.
Taborska, Agnieszka 2007. Spiskowcy wyobraźni. Surrealizm. Gdańsk, Słowo, obraz, terytoria.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
