Petite idole énigmatique aux yeux allongés et pleins de rêve ». Les stéréotypes orientalistes dans Le Harem entr’ouvert d’A.-R. de Lens
Abstrakt
The present paper describes some orientalist stereotypes concerning women and manifesting themselves in Le Harem entr’ouvert (1919), a short story collection by Aline Réveillaud de Lens (1881–1925), a French painter and writer, whose works are devoted mainly to North Africa. The paper focuses on three, most common, stereotypical representations of the Oriental woman according to which she is, firstly, a beautiful odalisque serving the man; secondly, extremely sensual and thus unfaithful and, finally, jealous and, sometimes, very cruel. The author attempts to explain the origins of those representations and to answer the question why A.-R. de Lens used them in her writings
Słowa kluczowe
stereotype; orientalism; colonialism; woman; Aline Réveillaud de Lens
Bibliografia
Amossy, Ruth ; Herschberg Pierrot, Anne 1997 : Stéréotypes et clichés. Langue, discours, société. Paris, Nathan.
Amster, Ellen 2009: “The Harem Revealed and the Islamic-French Family : Aline de Lens and a French Woman’s Orient in Lyautey’s Morocco”. French Historical Studies, Spring 2009, no 3 (32), p. 279–312.
Boer, Inge E. 2004 : Disorienting Vision : Rereading Stereotypes in French Orientalist Texts and Images. Amsterdam, Rodopi.
Buisine, Alain 1993 : L’Orient voilé. Paris, Zulma.
D’Astrong, Berbard 1980 : Les Noces orientales. Essai sur quelques formes féminines dans l’imaginaire occidental. Paris, Éditions du Seuil.
De Lens, Aline R. 2009 : Le Harem entr’ouvert. Casablanca, Le Fennec.
De Lens, Aline R. 2007 : Journal 1902–1924. « L’amour, je le supplie de m’épargner… ». Texte revu par Antoinette Weil. Paris, La Cause des Livres.
Gilman, Sander L. 1996 : L’Autre et le Moi. Stéréotypes occidentaux de la Race, de la Sensualité et de la Maladie. Trad. Camile Cantoni-Fort. Paris: PUF.
Hardy, Georges 1926 : L’Âme marocaine d’après la Littérature Française. Paris, Larose.
Hugo, Victor 1964 : Œuvres poétiques. T. 1 : Avant l’exil : 1802–1851. Éd. de Pierre Albouy. Paris, Gallimard.
Lahjomri, Abdeljlil 1973 : L’Image du Maroc dans la littérature française (de Loti à Montherlant). Alger, S.N.E.D.
Larousse, Pierre 1874 : Grand dictionnaire universel du XIXe siècle. T. 11. Paris, Administration du Grand Dictionnaire Universel.
Lebel, Roland 1931 : Histoire de la littérature coloniale en France. Paris, Librairie Larose.
Les Mille et une nuits. Contes arabes traduits par Antoine Galland 1949. Paris: Éditions Garnier frères.
Lytley Croutier, Alev 1989 : Harems. Le Monde derrière le voile. Trad. de l’ang. par Jacqueline Susini. Paris, Belfond.
Recueil de cent estampes représentant les diverses nations du Levant, tirées d’après nature en 1707 et 1708 par les ordres de M. de Ferriol, ambassadeur du Roy à la Porte et gravées en 1712 et 1713 par les soins de Le Hay 1715. Paris, Le Hay et Duchange.
Roselo, Mireille 1998 : Declining the Stereotype. Ethnicity and Representation in French Cultures. Hanover, University Press of New England.
Saïd, Edward 2005 : L’Orientalisme. L’Orient créé par l’Occident. Trad. Cathérine Malamoud. Paris, Éditions du Seuil.
Sales-Wuillemin, Édith 2006 : La Catégorisation et les stéréotypes en psychologie sociale. Paris, Dunod.
Sebbar, Leïla ; Taraud, Christelle ; Belorgey, Jean-Michel 2010 : Femmes d’Afrique du Nord. Cartes postale (1885–1930). Saint-Pourçain-sur-Sioule, Éditions Bien autour.
Sokołowicz, Małgorzata 2019 : « Une Européenne et une Maghrébine qui se parlent… Le(s) dialogue(s) interculturel(s) dans l’œuvre d’Aline Réveillaud de Lens ». In : Dialogues interculturels à l’époque coloniale et postcoloniale. Représentations littéraires et culturelles. Orient, Maghreb et Afrique Occidentale (de 1830 à nos jours). Hans-Jürgen Lüsebrink, Sarga Moussa (éd.). Paris, Éditions Kimé, p. 341–358.
Thornton, Lynne 1993 : La femme dans la peinture orientaliste. Trad. Jérôme Coignard, Yves Thoraval. Tours, ACR PocheCouleur.
Vinson, David 2004 : « L’Orient rêvé et l’Orient réel au XIXe siècle. L’univers perse et ottoman à travers les récits de voyageurs français ». Revue d’histoire littéraire de la France, no 1 (104), p. 71–91.
Wortley Montagu, Mary 2012 : Je ne mens pas autant que les autres voyageurs. Lettres choisies, 1716–1718. Trad. Pierre Hubert Anson. Paris, Payot.
Yee, Jennifer 2000 : Clichés de la femme exotique. Un regard sur la littérature coloniale française entre 1871 et 1914. Paris, L’Harmattan.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
