L’imaginaire du sari et de la chevelure dans quelques romans d’Ananda Devi
Abstrakt
Dans ses romans, Ananda Devi a toujours su nous plonger dans des textes anoblis par des peintures locales où l’Inde matricielle figure à travers la représentation d’un univers cosmogonique dominé par le symbolisme magico-spirituel indien. Certaines interprétations homogènes, fruits des constructions historiques, occultent, voire négligent parfois l’hétérogénéité très ancrée des traditions indiennes à Maurice. Ce « contraste bipolaire » (Sen, 2007), somme des épissures imaginaires et des interfusions culturelles constituent pourtant l’humus de l’identité mauricienne construite au fil de l’histoire coloniale. L’auteure s’illustre alors à travers ses écrits en tant qu’une figure majeure de cette forme de représentation binaire de l’univers mauricien. Notre étude vise à dévoiler les amalgames imaginaires qui circulent dans les textes de Devi en partant des formes de discours et de savoirs subrepticement disséminés dans les motifs tels le « sari » et « la chevelure ». En nous appuyant sur une grille d’analyse ethnocritique, nous allons montrer comment les romans de Devi, véritables « ethnotextes » (Motsch, 2000), parviennent par un effet méiotique, à façonner un « nouvel humanisme » aux antipodes des représentations « orientalistes » (Said, 1978) et ethnocentriques de l’Inde vue par l’Occident.
Bibliografia
Abada Medjo, J.-Cl. (2014). L’inscription du tragique dans le roman contemporain. Essais sur Patrick Modiano, Ahmadou Kourouma et Ananda Devi. Paris, Presses Académiques Francophones.
Bachelard, G. (1957). Poétique de l’espace. Paris, Presses universitaires de France.
Bourdieu, P. (2001). Langage et pouvoir symbolique. Paris, Seuil.
Cnockaert, V., Privat, J.-M., & Scarpa, M. (Dir.). (2011). L’ethnocritique de la littérature. Québec, Presses de l’Université du Québec.
Devi, A. (1997). L’Arbre fouet. Paris, L’Harmattan.
Devi, A. (1999). Le Voile de draupadi. Maurice, Le Printemps.
Devi, A. (2001). Pagli. Paris, Gallimard.
Devi, A. (2007). Indian Tango. Paris, Gallimard.
Durand, G. (1992). Les structures anthropologiques de l ̓ imaginaire. Paris, Dunod.
Fame Ndongo, J. (2007). Le merveilleux chammps des photons : Essai sur les fondements scientifiques de la communication africaine. Yaoundé, Sopécam.
Glissant, É. (1990). Poétique de la relation (Poétique III). Paris, Gallimard.
Privat, J.-M. (2011a). Bovary charivari. L’acculture. In V. Cnockaert, J.-M. Privat & M. Scarpa (Éd.), Ethnocritique de la littérature (p. 11‒26). Québec, Presses de l’Université du Quebec.
Privat, J.-M. (2011b). Ethnocritique et lecture littéraire. In V. Cnockaert, J.-M. Privat & M. Scarpa, (Éd.), Ethnocritique de la littérature (p. 27‒34). Québec, Presses de l’Université du Québec.
Said, E. (1980). L’Orientalism. New York, Vintage Books.
Sen, A. (2007). L’Inde. Histoire, culture et identité. Paris, Odile Jacob.
Wunenberg, J.-J. (2003). L’imaginaire. Paris, Presses universitaires de France.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
