Transformation d’une forme narrative : le roman épistolaire français et francophone
Abstrakt
The article aims to study the evolution of the genre of an epistolary novel in contemporary French-speaking literature (Senegalese, Moroccan and Belgian). It goes without saying that the transformation of the epistolary novel is socially determined. It arises from social changes and the hybrid nature of the genre: the letter as an authentic, even paraliterary form, can overlap with other discursive forms, for example the intimate journal. Indeed, the epistolary form adapts well to the resources of the first-person narration. This is why the article follows a historical-literary approach, which allows for the examination of the evolution of the form as well as recurring themes and motifs. The evolution of the epistolary novel in the 20th and 21st centuries clearly illustrates that so-called “civilizational” problems replace the exaltation of love. This concerns, for example, the problem of polygamy in certain regions of Africa, obesity and finally the war in Afghanistan. The Francophone epistolary novel is an untouched territory. While reconnecting with the European tradition of the 18th century, particularly French, it sets a new trend in the evolution of the genre, which can be defined as epistolary autofiction.
Bibliografia
Bâ, M. (2005). Une si longue lettre. Groupe Privat ; Le Rocher.
Balzac, H. (de). (1979). Mémoires de deux jeunes mariées. Garnier-Flammarion.
Bochenek-Franczakowa, R. (2002). Jak czytać dawną powieść w listach (rozważania czytelnika przełomu xx i xxi wieku) / Comment lire le roman par lettres des Lumières (Réflexions d’un lecteur du tournant du xxe siècle). In M. Abramowicz & P. Matyaszewski (Red.), Dawne literatury romańskie. Specyfika — związki — dziedzictwo (s. 300–309). Wydawnictwo KUL.
Bray, B. (1977). Transformation du roman épistolaire au xxe siècle en France. Romanistische Zeitschrift für Literatugeschichte, 1, 23–39.
Dufrenoy, A. (2015). « Une forme de vie » : l’autofiction épistolaire d’Amélie Nothomb. autofiction.org http://www.autofiction.org/index.php?post/2015/11/06/Une-forme-de-vie-%3A-lautofiction-epistolaire-dAmelie-Nothomb
El Maleh, E. A. (2013). Lettres à moi-même. Fennec Poche.
Hugo, V. (1967). Quentin d’Urward ou l’Écossais. La Muse française, 1(2), 433–435. (Texte original publié 1823)
Lahbabi, A. B. M. A. (2003). Politique et écriture féminines en Afrique Noire, le rapport mèrefille dans « Une si longue lettre » de Mariama Bâ. L’Harmattan ; Rabat, A. A. T. E.
Lotz, C. (2020). Lettres à moi-même. Explication linéaire de l’extrait p. 8–9, de « Amicales et chaleureuses retrouvailles » à « toujours habité ». Edmond Amran El Maleh. https://elmaleh.hypotheses.org/850
Michel, A. (1979). Introduction. In H. de Balzac, Mémoires de deus jeunes mariées (p. 19–47) Garnier-Flammarion.
Nothomb, A. (2010). Une forme de vie. Albin Michel.
Omacini, L. (2003). Le roman épistolaire français au tournant des Lumières. Honoré Champion.
Rousset, J. (1962). Une forme littéraire : le roman par lettres. In J. Rousset, Forme et signification : Essais sur les structures littéraires de Corneille et Claudel (p. 65–103). José Corti.
Saint-Beuve, C.-A. (1886). Portraits de femmes. Garnier Frères.
Versini, L. (1978). Le roman épistolaire. Presses universitaires de France.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-5043-7791
Andrzej Rabsztyn est professeur de l’Université de Silésie à Katowice. Comparatiste, auteur de deux monographies: L’écriture et le langage dans le roman épistolaire français et polonais de 1760 à 1820 (2005) et L’hybridité du roman français à la première personne (1789–1820) (2017), codirecteur avec Buata B. Malela et Linda Rasoamanana de l’ouvrage : Les représentations sociales des îles dans les discours littéraires francophones (2018) et corédacteur de deux autres: Beyond Borders: Transgressions in European Literatures (2021) — avec Agnieszka Maria Pośpiech et Renata Dampc-Jarosz, Dualizm w dawnych literaturach romańskich (2021) — avec Aneta Chmiel ; auteur de nombreux articles qui portent notamment sur le roman épistolaire français et polonais, sur le roman français à la première personne du xviiie et du xixe
siècle ainsi que sur la correspondance des écrivains.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
