Réécritures migrantes de quelques classiques de la littérature québécoise : jalons vers un nouveau «texte national»?
Abstrakt
The article draws attention to the phenomenon of rewritings of works belonging to the Québécois literary canon by authors born outside the country, yet educated in Quebec. It indicates a significant contribution of immigrant writers to the breaking down of borders between canonical works and so called immigrant writing. The paper focuses on the similarities in theme, structure and imagery between Bianca Zagolin’s “Une femme à la fenêtre” and Louis Hémon’s “Maria Chapdelaine”, as well as Gabrielle Roy’s “Bonheur d’occasion” and Abla Farhoud’s “Le Bonheur a la queue glissante”. Through the penetration of the canon and “écriture migrante”, a new, ‘national text’ is born.
Key words: immigration; rewriting; national text; intertextuality
Bibliografia
CAUCCI, Frank, 1996 : « Aurore au pays de Québec : l'exil chez Bianca Zagolin ». In : LEQUIN, Lucie, VERTHUY, Maïr, dir. : Multi-culture, multi-écriture. La voix migrante au féminin en France et au Canada. Paris, L'Harmattan.
ÉMOND, Maurice, 1984 : La Femme à la fenêtre : l'univers symbolique d'Anne Hébert dans « Les Chambres de bois », « Kamouraska » et « Les Enfants du sabbat ». Québec, Presses de l'Unversité Laval.
FARHOUD, Abla, 2000a : Le Bonheur a la queue glissante. Montréal, L'Hexagone.
FARHOUD, Abla, 2000b : « Cesser d'être une étrangère ». Châtelaine, septembre : 20.
GENETTE, Gérard, 1982 : Palimpsestes: la littérature au second degré. Paris, Seuil.
GREEN, Mary Jean, 2004 : « Transcultural Identities: Many Ways of Being Québécois ». In : IRELAND, Susan, PROULX, Patrice J., dir. : Textualizing the Immigrant Experience in Contemporary Quebec. Westport (Connecticut), Praeger Publishers : 11-21.
HÉMON, Louis, [1912], 1990 : Maria Chapdelaine. Montréal, Bibliothèque québécoise.
LARUE, Monique, 1996 : L'Arpenteur et le navigateur. Montréal, Fides (« Les grandes conférences »).
LEQUIN, Lucie, VERTHUY, Maïr, dir., 1996 : Multi-culture, multi-écriture : la voix migrante au féminin en France et au Québec. Montréal, L'Harmattan : 83-89.
ROY, Gabrielle, [1945], 1993 : Bonheur d'occasion. Montréal, Boréal.
ROY, Gabrielle, 1984 : La Détresse et l'enchantement. Montréal, Boréal Express.
ZAGOLIN, Bianca, 1988 : Une Femme à la fenêtre. Paris, Robert Laffont.
ZAGOLIN, Bianca, 1993 : « Littérature d'immigration ou littérature tout court ». Possibles 17, 2 (printemps) : 57-63.
ZAGOLIN, Bianca, 1990 : « L'Histoire d'un déracinement ». Écrits du Canada français, No 68 : 175-192.
Université Carleton
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
