Poesía visual de José Juan Tablada
Abstrakt
The present article focuses on the visual poetry of the Mexican poet José Juan Tablada who is one of the most important precursors of the avant-garde in the twentieth century. As numerous critics have remarked, José Juan Tablada made several major contributions to modern poetry in Mexico. Although Tablada is generally credited with having introduced Latin American poets to the Japanese haiku, he was also responsible for encouraging them to experiment with visual poetry. As a result of a visit to Japan in 1900, José Juan Tablada became interested in haiku tradition and in Japanese ideograms which inspirited him to create his own poetry in the style of oriental work but adopted to the Latin American perspective of his imagination and to the rules of the Spanish language. It appears that Tablada´s attention was focused mainly on the experiments of the modern French Imagist poets and was influenced by Apollinaire´s Calligrammes, a problem that we partially intend to explain in the present article spotlighting some occurrences, but finally we conclude that both poets must have been inspired by the previous form of visual poetry, known to the ancient Greeks as technopaigneia and to the Romans as carmina figurata, or by the pre-Hispanic ideographic forms; in this subject we consider a long list of possible inspirations. The principal idea of this paper is to analyse the visual poetry of Tablada from the perspective of its interdisciplinary character, where images and words situate his poems in a spatial configuration. Therefore we have concentrated our attention on two books of poems published in Caracas, the first one entitled Un día… Poemas sintéticos edited in 1919, and the second one, Li-Po y otros poemas, published in 1920, as an example of the so called visual poetry or ideographic poems, a denomination more appropriate for the second collection. To sum up, Tablada was an innovator, though he did borrow ideas like most writers do. His haikus are original, accompanied with his self-made drawings, and have a distinct Mexican flavor containing local references to flora, fauna o Mexican culture — characteristics that we underline in this paper while also providing a general overview of some theoretical aspects related to Literature and Art.
Key words: Visual poetry, ideographic poems, haiku, José Juan Tablada, Mexican poetry.
Bibliografia
BORREGO, Castro, 1995 : « Ut pictura poesis en la modernidad. Del romanticismo al surrealismo ». En : MOLINUEVO, J.L., ed. : Arte y escritura. Salamanca, Universidad : 61—92.
DOHO, 1993 : Sanzoshi. Tokio, Iwanamishoten.
ESPINOZA, César Horacio : « Las bienales de la poesía visual y experimental en México », disponible en la versión electrónica http://www.altamiracave.com/historia.htm.
MARKIEWICZ, Henryk, 2000 : « Ut pictura poesis: historia del topos y del problema ». En : Literatura y pintura. Madrid, Arco/Libros: 51—86.
MONEGAL, Antonio, 2000 : « Diálogo y comparación entre las artes ». En : Literatura y pintura. Madrid, Arco/Libros : 9—21.
MONTERDE, Francisco, 1971 : « José Juan Tablada ». Revista de la Semana, 25 de abril.
OVIEDO, José Miguel, 2004 : Historia de la literatura hispanoamericana. 3. Posmodernismo, Vanguardia, Regionalismo. Madrid, Alianza Editorial.
PULIDO TIRADO Genara, 2001 : « A modo de introducción : Las relaciones entre literatura y arte, la constante y el reto ». En : PULIDO TIRADO, Genara, ed. : Literatura y arte. Jaén, Universidad de Jaén : 7—19.
SEIKO Ota: « José Juan Tablada. La influencia del haikú japonés en Un día… », disponible en la versión electrónica http://132.248.101.214/html-docs/lit-mex/16-1/ota.pdf.
SŁAWIŃSKI, Janusz, red., 2005 : Słownik terminów literackich. Wrocław, Ossolineum.
TABLADA, José Juan, 1913 : « El Japón habla de México ». Revista de Revistas, 16 de marzo.
TABLADA, José Juan, 1971 : Obras completas. Poesía. México, Universidad Nacional Autónoma de México.
Universidad de Silesia
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
