Les mystères de Gilles de Rais Quelques mots sur la splendeur et la misère d’un transgresseur médiéval
Abstrakt
Gilles de Rais, the Marshal of France — who in 1429 fought beside Joan of Arc in some crucial campaigns during the Hundred Years War (such as the siege of Orléans) — after her burning at the stake in 1431, and after his maternal grand-father’s death the next year, became one of the most cruel and perverted serial murderers, pedophiles and necrophiles in the history of humanity. The paper describes this astonishing transformation that led him from the glorious military achievements to the stake after the controversial trial in Nantes in 1440. The article tries to answer the question if this transgressor (in the common sense of the word), who continues to fascinate people almost six centuries after his death, can also be considered a transgressor according to the criteria proposed by Józef Kozielecki, a Polish psychologist, and the father of psychotransgressionism.
Key words: Transgression, Kozielecki’s psychotransgressionism, Gilles de Rais.
Bibliografia
Bataille, Georges, 1987 : Œuvres complètes. Vol. 10 : L’Erotisme, Le Procès de Gilles de Rais, Les Larmes d’Eros. Paris, Gallimard (la première édition du Procès de Gilles de Rais, Paris, Club français du Livre, 1959).
Bayard, Jean-Pierre, 1992 : Plaidoyer pour Gilles de Rais, Maréchal de France, 1404—1440. Etréchy, Éd. du Soleil Natal (nouvelle édition avec la préface de Jean-Yves Goéau-Brissonnière, Coulommiers, Ed. Dualpha, 2007).
Bernelle, Frédéric-Henri, 1910 : La psychose de Gilles de Rais, sire de Laval, maréchal de France. Paris, Jouve.
Bossard, l’abbé Eugène, 1886 : Gilles de Rais, Maréchal de France dit Barbe-Bleue (1404—1440) d’après les documents inédits réunis par M. René de Maulde. Deuxième édition. Paris, H. Champion Libraire-Éditeur.
Boué, Michel, 1992 : « Assassin et martyr ». L’Humanité 1992, no du 11 novembre, cité d’après http://www.humanite.fr/1992-11-11_Articles_-Assassin-et-martyr.
Brémaud, Nicolas, 2007 : « Les crimes de Gilles de Rais. Le sadisme dans la psychose ». L’en-je lacanien 2007, no 8/1, p. 53—71.
Cherveix, Jean de, 1903 : 200 viols par un Maréchal de France — relation du procès en hé-résie — évocations — sodomie contre Gilles de Laval, sire de Rais, maréchal de France, conseiller du roi d’après les manuscrits de 1440. Paris, Offenstadt et Cie Éditeurs.
Combescot, Pierre, 2009 : Pour mon plaisir et ma délectation charnelle. Paris, Grasset.
Figuier, Louis, 1856 : L’alchimie et les alchimistes, Essai historique et critique sur la philosophie hermétique (deuxième édition revue et augmentée). Paris, Librairie de L. Hachette et Cie.
Hernandez, Ludovico (en réalité Fernand Fleuret et Louis Perceau), 1921 : Le Procès inquisitorial de Gilles de Rais, maréchal de France, avec un essai de réhabilitation (Traduction littérale du procès canonique et reproduction du procès civil). Paris, Georges et Robert Briffaut (collection Bibliothèque des curieux).
Hérubel, Michel, 1982 : Gilles de Rais. Paris, Librairie Académique Perrin.
Huysmans, Joris-Karl, 1895 : Là-bas. Paris, Tresse & Stock Éditeurs (onzième édition, la première édition étant celle de 1891).
Kaiser, Georg, 1923: Gilles und Jeanne. Bühnenspiel in drei Teilen. Potsdam, Kiepenheurer.
Kozielecki, Józef, 1987: Koncepcja transgresyjna człowieka. Warszawa, PWN.
Kozielecki, Józef, 1997: Transgresja i kultura. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kozielecki, Józef, 2001: Psychotransgresjonizm — nowy kierunek psychologii. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kozielecki, Józef, 2004: Społeczeństwo transgresyjne — szansa i ryzyko. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Krafft-Ebing, Richard Freiherr von, 1892 : Psychopathia sexualis. Stuttgart, Verlag von Ferdinand Enke (siebente vermehrte und thilweise umgearbeitete Auflage, la première édition est de 1886).
Lampo, Hubert, 1955: De duivel en de maagd. Den Haag, Barth. (Le diable et la pucelle, traduit du néerlandais par Marian van Zaanen, Villeneuve d’Asq, Presses Universitaires du Septentrion, 2002).
Mrozowicki, Michał, 1995 : Michel Tournier et l’art de la concision. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Mrozowicki, Michał, 2000: Wersje, inwersje, kontrowersje. Szkic o prozie Michela Tourniera. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Mistère du siège d’Orléans, 1852. Publié pour la première fois d’après le manuscrit unique conservé à la Bibliothèque du Vatican par MM François Guessard et Eugène de Certain, Paris, Imprimerie Impériale.
Mistère du siège d’Orléans, 2002. Édition critique de Vicki L. Hamblin, Genève, Droz.
Pelosato, Alain, 1999 : Les psychopathes, la psychologie et la société. Réalités et fiction. Cité d’après http://www.sfmag.net/article.php3?id_article=1796.
Reinach, Salomon, 1912 : Cultes, mythes et religions, tome quatrième. Paris, Ernest Leroux Éditeur.
Tertullien, 1852 : Œuvres de Tertullien traduites en français par M. de Genoude. Paris, Louis Vivès Libraire-Éditeur.
Tournier, Michel, 1983 : Gilles & Jeanne. Paris, Gallimard (Folio).
Trochon, M., l’abbé Charles, sous la réd. de, 1885 : Sainte Bible (la), Texte de la Vulgate. Traduction française en regard avec commentaires théologiques, moraux, philologiques, historiques, etc. rédigés d’après les meilleurs travaux anciens et contemporains et atlas géographique et archéologique. Paris, Letheilleux.
Vallet de Viriville, Auguste, 1863 : Histoire de Charles VII, roi de France, et de son époque, 1403—1461. Paris, Vve. J. Renouard, Libraire de la Société de l’histoire de France.
Winwar, Frances, 1948: The Saint and the Devil. A biographical study of Joan of Arc and Gilles de Rais. London, Hamish Hamilton.
Université de Gdańsk
Michał Mrozowicki, professeur à l’Université de Gdańsk, auteur de livres et articles sur Michel Butor, Raymond Queneau et l’OuLiPo, Michel Tournier, Didier Daeninckx.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
