« Adieu, les résolutions ! » — ou plutôt au revoir et à bientôt La fascination ambiguë de la transgression itérative dans le roman <i>La coscienza di Zeno</i> d’Italo Svevo
Abstrakt
The article investigates into the conflict of virtue and ‘pleasure principle’ in Italo Svevo’s novel La coscienza di Zeno (1923). Throughout his life, the main character of this novel, Zeno Cosini, sees himself confronted with the demand of leading a virtuous life corresponding to the definition given by his social environment. Engaging himself into this project with resolutions which are equally categorical, firm and ready to be turned round to their opposite, more pleasant side, Zeno Cosini denies his inevitable progression on the slippery slope, his resolutions providing the promising basic condition for his various forbidden pleasures, which at the same time allow him to fathom out the borders and limits of good and evil. The more he digresses from his aim, the more he insists on increasingly exacerbated resolutions, for his emphatic obstinacy concerning his project of being “actively virtuous” allows him to indulge more and more in iteratively “last” deviations from his project which is obviously far beyond his possibilites. Nevertheless, Zeno Cosini manages to wash his hands off by making a virtue out of necessity. Thus, strokes of fate (for instance being diagnosed as having a mortal disease) appear to him as a relief or a blessing, and, looking back, he uses his entire life failure as a shelter from further demands of “reason”. In order to justify (also to himself) his recidivous existence, Zeno Cosini pleads the apparent powerlessness of the modern individual in the face of life which appears to him as per se contingent, ambivalent and full of imponderabilities. He thus delegates the moral responsibility to life itself which he judges to be “original”. From this point of view adapted cynically to his needs, Zeno Cosini realizes that what can be conceived as an “illness” is by no means his vice, his recidivism or his bad conscience, but life itself — which can be catered for with a great deal of good will, analyzed and fathomed out conscientiously via transgression — according to him, is nothing but a manifestation of illness — moreover, an incurable and mortal one — for which there is no remedy, but which can at least be truffled with transgressions.
Key words: Transgression, contingency, ambivalence, irony.
Bibliografia
Bataille, Georges, 1957 : La Littérature et le Mal. Paris, Gallimard.
Bataille, Georges, 1987 (1957) : « L’Erotisme ». In : idem : Œuvres complètes. T. 10. Paris, Gallimard.
Freud, Sigmund, 81976 (1920): « Jenseits des Lustprinzips ». In: Gesammelte Werke. 18 Bde. Hrsg. von A. Freud. Frankfurt/M., Fischer, 1941—1968, Bd. 13.
Genazino, Wilhelm, 2000: „« Die Relativität des Glücks. Leben und Schreiben des Italo Svevo ».
Essay u. Nachwort zu Italo Svevo”. In: Zenos Gewissen. Frankfurt/M., Zweitausendeins: 601—622.
Langella, Giuseppe, 1995: « La ‘dolce malattia’. Intorno a una pagina di Svevo ». Lettere Italiane, Vol. 47, 2 : 271—289.
Magris, Claudio, 2000: « Über Ettore Schmitz, der sich Italo Svevo nannte ». In: Mein Jahrhundertbuch. 51 Liebeserklärungen. Hrsg. von Iris radisch. Frankfurt/M., Suhrkamp : 69—74.
Nietzsche, Friedrich, 1968: Jenseits von Gut und Böse. Zur Genealogie der Moral. Zweite Abhandlung : « Schuld », « schlechtes Gewissen » und Verwandtes. Werke. Kritische Gesamtausgabe, 9 Bde. Hrsg. von G. Colli/M. Montinari. Berlin, de Gruyter, 1967—, 6. Abt., 2. Bd. : 303—353.
Rilke, Rainer Maria, 1997: « Das Stundenbuch ». In: Gedichte. Stuttgart, Reclam.
Svevo, Italo, 1987 (1923): La coscienza di Zeno (e ‘continuazioni’). Torino, Einaudi.
Svevo, Italo, 41961 (1926): La novella del buon vecchio e della bella fanciulla. Milano, Dall’Oglio.
Zima, Peter V., 2001: Das literarische Subjekt — zwischen Spätmoderne und Postmoderne. Tü-bingen/Basel : A. Francke.
Université Pédagogique de Cracovie
Anja Kauß a fait des études de traduction littéraire / philologie française, anglaise et allemande à l’Université Heinrich Heine de Düsseldorf (Allemagne) et à l’Université Charles-de-Gaulle, Lille (France). Traductions de textes médicaux et sociologiques du français et de l’anglais. Thèse de doctorat sur l’œuvre littéraire de l’auteur contemporain belge Jean-Philippe Toussaint ainsi que sur la procrastination (Heinrich-Heine-Universität Düsseldorf, 2007). Depuis 2007, elle enseigne à l’Université Pédagogique de Cracovie (Pologne). Domaines de recherche : littérature francophone et germanophone du XXe siècle jusqu’à aujourd’hui, théorie et pratique de la traduction, analyse du discours, rapports franco-polonais en littérature et traduction.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
