Le crépuscule d’un dieu : pourquoi le naturalisme n’a-t-il pas pu durer ?
Abstrakt
The second half of the 19th century was a period of great transformations: science and painting entered the novel, the novel itself evolved to the point of breaking up, authors were looking for new forms of expressions. The representatives of naturalism took the novel away from its traditional role. After all, naturalism marked the novels’ death, but it was in the novel that this movement was obliged to realize its objectives. Naturalists assigned a new target to the novel, which was no longer aesthetic, but scientific. The novel was not a simple fictive story, but aimed at becoming a serious study. The novelists’ purpose was to “dissect” their characters, their passions and emotions, based on profound determinism. Zola wanted to make an “exact and meticulous copy of life”; Huysmans intended to “dissect love” and presented himself as a “beast exhibitor”; Goncourt chose a model based on history. Zola was most involved in his scientific theories, wishing to follow Claude Bernard to the point of replacing, in his book, the word “doctor” by the word “novelist,” in order to obtain a model of literary creation. Zola seemed convinced that objectivity is possible in this type of work, but his experiments took place in an imaginary world. He did not realize his program entirely though, and remained relatively faithful to the traditional rules of novel writing. He proclaimed his hunger for a revival in literature and he moved away from the naturalist principles. Other writers, like Huysmans or the signatories of the famous “Manifest of the Five,” criticized the naturalist errors and insufficiencies. This kind of criticism was heard everywhere: henceforth, it was clear that naturalism was soon to be replaced by something else. The interest in the Russian novel and Wagner’s music can be listed among the signs of this renewal. They suggest a profound need for another, irrational way of thinking. Music and painting contributed to the transformation of the novel, too, and witnessed a need for an opening, experienced by naturalists. One may conclude that degeneration of this movement was slow and progressive, and partially resulted from the principles of the movement itself.
Key words: Science, roman, modification, art.
Bibliografia
Becker, Colette, 1993 : Lire le réalisme et le naturalisme. Paris, Dunod.
Bonnetain, Paul, Rosny, J.H., DescaVes, Lucien, MarGueritte, Paul, Guiches, Gustave, 1887 : « La Terre ». Le Figaro, le 18 août.
Brunetière, Ferdinand, 1883 : Le roman naturaliste. Paris, C. Lévy.
Céard, Henry, 1881 : Une belle journée. Paris, Charpentier.
Colin, René-Pierre, 1988 : Zola, Rénégats et alliés. La République naturaliste. Lyon, Presses Universitaires de Lyon.
Desprez, Louis, 1881 : L’évolution naturaliste. Paris, Tresse.
Goncourt, Edmond de, 1980 : Chérie. Préface de la première édition. In : Goncourt E. et J. de : Préfaces et manifestes littéraires. Paris—Genève, Ressources.
Goncourt, Edmond et Jules de, 1990 : Germinie Lacerteux. Paris, Flammarion.
Goncourt, Edmond et Jules de, 1989 : Journal. Mémoires de la vie littéraire. Paris, Robert Laffont, coll. Bouquins.
HaMon, Philippe, 1983 : Le personnel du roman : Le système des personnages dans les “RougonMacquart” d’Émile Zola. Genève, Droz.
Huret, Jules, 1891 : Enquête sur l’évolution littéraire. Paris, Charpentier.
Huysmans, Joris-Karl, 1991 : « Émile Zola et L’Assommoir ». In : idem : En marge. Paris, Éd. du Griot.
Huysmans, Joris-Karl, 1997 : Lettres inédites à Arij Prins. Genève, Droz.
Huysmans, Joris-Karl, 1999a : Là-Bas. Paris, Gallimard.
Huysmans, Joris-Karl, 1999b : « Préface écrite vingt ans après le roman ». In : idem : À rebours. Paris, Gallimard.
Maupassant, Guy de, 1888 : « Le Roman ». In : idem : Pierre et Jean. Paris, Paul Ollendorf.
Raimond, Michel, 1966 : La crise du roman. Des lendemains du naturalisme aux années vingt. Paris, José Corti.
Zola, Emile, 1881 : Le Roman expérimental. Paris, Charpentier.
Zola, Emile, 1906 : Thérèse Raquin. Paris, Charpentier.
Université de Wrocław
Agata Sadkowska-Fidala, maître-assistant à l’Institut de Philologie Romane de l’Université de Wrocław, elle a soutenu en 2008 à l’Université de Varsovie une thèse intitulée « Edmond et Jules de Goncourt en Pologne. 1860—1918 ». Elle travaille principalement sur la littérature française du XIXe siècle et est l’auteur de nombreux articles consacrés entre autres aux Goncourt, Remy de Gourmont, Huysmans.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
