D’une querelle l’autre : l’autonomisation de la littérature acadienne
Abstrakt
This article will look at the history of Acadian literature through different disputes within this cultural community. Acadian literature was developed in a homogenous community with a relatively small population, and seems to have grown because of all the disputes. In Acadie, the debate was conducted in newspapers. The article analyses three disputes: 1) the Old against the modern (1963); 2) the chiac dispute (1974—1975) and 3) the France-Acadie price controversy (1995).
Key words: Acadian Literature, Empowerment, Dispute, Sociology.
Bibliografia
Corpus
Querelle Daigle—Després
Cardinal, Jean-Claude, 1963 : « Une critique d’une critique ». L’Évangéline, 25 janvier : 5.
Châtillon, Thérèse, 1963 : « Cette critique signée Euclide Daigle ». L’Évangéline, 18 janvier : 4.
Daigle, Euclide, 1963 : « Une critique littéraire ». L’Évangéline, 14 janvier : 4.
Després, Ronald, 1963 : « Le dernier mot ? ». L’Évangéline, 2 février : 5.
Lessard, Jean, 1963 : « Scalpel à nourrir de sang ». L’Évangéline, 12 février : 4.
Joly, Vincent, 1963 : « Les poètes ne courent pas les rues ». L’Évangéline, 21 janvier : 5.
Savoie, Roméo, 1963 : « Réponse à une “critique littéraire” ». L’Évangéline, 21 janvier : 4.
Querelle du chiac
Anonyme, 1974 : « Un lecteur conteste la décision de bannir les lettres écrites en chiac ». L’Évangéline, 2 juillet : 6.
Comeau, Clarence, 1974 : « Les Acadiens se moquent pas mal de la valeur littéraire ». L’Évangéline, 4 juillet : 5.
Cormier, Hector J., 1974 : « Lettre ouverte à Raymond Leblanc ». L’Évangéline, 19 décembre : 6.
Leblanc, Gérald, 1974 : « Réflexion sur l’enseignement du français en Acadie ». L’Évangéline, 17 octobre : 6.
Querelle du prix France-Acadie
Paquette, Stéphane, 1995 : « Un prix tout croche, croit-on, chez Perce-Neige ». L’Acadie Nouvelle, 29 décembre : 2.
Paquette, Stéphane, 1995 : « Concours crédible ou de pacotille ? ». L’Acadie Nouvelle, 29 décembre : 3.
Plante, Gilles, 1995 : « Jean-Marie Nadeau n’y voit aucune irrégularité ». L’Acadie Nouvelle, 29 décembre : 2.
Sources savantes
Bourdieu, Pierre, 1971 : « Le marché des biens symboliques ». L’année sociologique, Vol. 22 : 49—126.
Casanova, Pascale, 2008 [1999] : La république mondiale des lettres. Paris, Seuil, coll. Points.
Dairon, Pierre, 2003 : « Une société canadienne contemporaine évolutive : le cas de l’Acadie des années 1970 vue à travers “l’Opinion du lecteur” du journal L’Évangéline ». In : André Magord, dir. : L’Acadie plurielle. Dynamiques identitaires collectives et développement au sein des réalités acadiennes. Moncton, Centre d’études acadiennes : 163—177.
Dubois, Jacques, 2005 [1978] : L’institution de la littérature. Bruxelles, Labor (Espace Nord).
Klinkenberg, Jean-Marie, 2010 : Périphérique Nord. Fragments d’une histoire sociale de la littérature francophone en Belgique. Liège, Les éditions de l’Université de Liège.
Laparra, Manon, 2005 : « De Memramcook en 1881 à Moncton en 2000 : esquisse d’une trajectoire de la modernité acadienne ». In : Clermont, Ghislain, Gallant, Janine, dir. : La modernité en Acadie. Moncton, Chaire d’études acadiennes (Mouvange) : 147—171.
Paré, François, 2001 [1992] : Les littératures de l’exiguïté. Ottawa, Le Nordir (Bibliothèque canadienne-française).
Université Laval
Benoit Doyon-Gosselin est professeur agrégé au département des littératures de l’Université Laval. Il s’intéresse à la sociologie des maisons d’édition en Acadie des Maritimes depuis 1972 et en Ontario français depuis 1973. Il est co-chercheur pour le Dictionnaire des œuvres littéraires du Québec, tome 9. Il a publié des articles dans Voix et images, Port-Acadie, Raison publique et dans de nombreux collectifs. Il collabore régulièrement à la revue Liaison. Il a dirigé un numéro de la revue Voix et images qui porte sur l’écrivain acadien Herménégilde Chiasson paru en 2009.
Université Laval
David Bélanger est étudiant à la maîtrise en études littéraires à l’Université Laval. Il a publié des articles (Raison publique, Chameau), des critiques (Liaison, Québec français) et des nouvelles
littéraires (L’écrit primal, Virages, Le crachoir de Flaubert). Il est auxiliaire de recherche depuis 2009 pour un projet portant sur le milieu éditorial acadien.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
