Palabras desnudas. Sobre la fuerza expresiva de la poesía española traducida al polaco por Carlos Marrodán Casas
Abstrakt
The article explores the characteristics of the poetic translation as well as the techniques used by Carlos Marrodán Casas (without a doubt one of the best known Polish translators of Spanish and Ibero-American Narrative) who has dedicated himself — more than once — to translating Spanish poetry. The study focuses on his attempts to introduce a selection of poems by Ángel González and Francisco Brines to the Polish readers. Both poets represent the Generation of 1950s and are perceived as two of the most creative authors of the lyrical, self-oriented poetry that goes beyond the limitations of the self by broadening the scope of expression with the wider and universalistic perspective. The accurateness of stylistic and formal choices made by the translator is examined on the basis of the translation criticism, in its descriptive as well as evaluative dimension.
Key words: Carlos Marrodán Casas, Generation of 1950, translation criticism, contemporary Spanish poetry.
Bibliografia
Textos poéticos
Brines, Francisco, 1997: Poemas elegidos. Trad. Marrodán Casas, Carlos. En: Beltrán, Gerardo, Gondowicz, Jan, Murcia Soriano, Abel A., eds: Cinco poetas españoles contemporáneos. Pięciu współczesnych poetów hiszpańskich: Claudio Rodríguez, Francisco Brines, José Hierro, José Ángel Valente, Ángel González. Warszawa, Wydawnictwo Małe: 39—65.
González, Ángel, 1997: Poemas elegidos. Trad. Marrodán Casas, Carlos. En: Beltrán, Gerardo, Gondowicz, Jan, Murcia Soriano, Abel A., eds: Cinco poetas españoles contemporáneos. Pięciu współczesnych poetów hiszpańskich: Claudio Rodríguez, Francisco Brines, José Hierro, José Ángel
Valente, Ángel González. Warszawa, Wydawnictwo Małe: 125—153.
Textos secundarios
Balcerzan, Edward, 1998: Literatura z literatury (strategie tłumaczy). Katowice, Śląsk.
Barańczak, Stanisław, 2004: Ocalone w tłumaczeniu. Kraków, A5.
Bednarczyk, Anna, 1999: „Krytyka tłumaczenia. Dwa modele badawcze”. W: Fast, Piotr, red.: Krytyka przekładu w systemie wiedzy o literaturze. Katowice, Śląsk: 65—80.
Bello Vázquez, Félix, 1997: El comentario de textos literarios. Análisis estilísticos. Barcelona, Editorial Paidós.
Beltrán, Gerardo, Gondowicz, Jan, Murcia Soriano, Abel A., eds, 1997: Cinco poetas españoles contemporáneos. Pięciu współczesnych poetów hiszpańskich: Claudio Rodríguez, Francisco Brines, José Hierro, José Ángel Valente, Ángel González. Trad. FilipoWicz-Rudek, Maria, Marrodán Casas, Carlos. Warszawa, Wydawnictwo Małe.
Brines, Francisco, 1984: Selección propia. Edición del autor. Madrid, Ediciones Cátedra.
Gadamer, Hans-Georg, 2009: „Literatura jest przekładem”. W: Bukowski, Piotr, Heydel, Magda, red.: Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków, Znak: 321—325.
Hurtado Albir, Amparo, 2001: Traducción y traductología. Introducción a la traductología. Madrid, Ediciones Catédra.
Korniejenko, Agnieszka, 1995: „Dlaczego nieprzekładalność jest możliwa?” W: Kropiwiec, Urszula, Filipowicz-Rudek, Maria, Konieczna-Twardzikowa, Jadwiga, red.: Między oryginałem a przekładem. I. Czy istnieje teoria przekładu? Kraków, Universitas: 155—163.
Kozak, Jolanta, 2009: Przekład literacki jako metafora. Między logos a lexis. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Legeżyńska, Anna, 1998: „Tłumacz, czyli drugi autor”. W: Markiewicz, Henryk, red.: Problemy teorii literatury 4. Wrocław, Ossolineum.
Marrodán Casas, Carlos, 1983: Miejsca pamięci. Warszawa: Korespondencyjny Klub Młodych Pisarzy przy ZG ZMW, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Ocasar Ariza, José Luis, 1997: Literatura española contemporánea. Madrid, Edinumen.
Ramoneda, Arturo, 2001: Antología de la literatura española del siglo XX. Madrid, SGEL.
Santoyo, Julio-César, 1996: El delito de traducir. León, Universidad de León.
Sanz Villanueva, Santos, 1994: Historia de la literatura española 6/2: Literatura actual. Barcelona, Editorial Ariel.
Serra Martínez, Elías, Otón Sobrino, Alberto, 1986: Introducción a la literatura española contemporánea a través del comentario de textos. Madrid, Edinumen.
Vidal, Juan Carlos, 1997: [Nota introductoria]. En: Beltrán, Gerardo, Gondowicz, Jan, Murcia Soriano, Abel A., eds: Cinco poetas españoles contemporáneos. Pięciu współczesnych poetów hiszpańskich: Claudio Rodríguez, Francisco Brines, José Hierro, José Ángel Valente, Ángel González. Trad. Filipowicz-Rudek, Maria, Marrodán Casas, Carlos. Warszawa, Wydawnictwo Małe: 5.
Diccionarios
Clave, 2006: Diccionario Clave. Prologo de Gabriel García Márquez. Ediciones SM.
SJP PWN: Słownik języka polskiego PWN. Warszawa.
Universìdad de Silesia
Katarzyna Gutkowska, doctora, trabaja en el Departamento de Hispánicas de la Universidad de Silesia. Se concentra en la investigación de la literatura contemporánea y la literatura comparada en el ámbito eslavo-español. Le interesa tanto el enfoque interpretativo de las creaciones de los autores específicos (Enrique Vila Matas, Antonio Muñoz Molina, Alejandro Cuevas y otros) como la problemática teórico-literaria (verbigracia: nuevas perspectivas en narratología, el hibridismo genérico, la metaficción, la literatura comparada y los contextos socio-culturales). Es autora de varios artículos sobre la literatura española y polaca, así como de la monografía Intertekst, historia i (auto)ironia. Szkice o twórczości Tadeusza Różewicza (Katowice, Wydawnictwo UŚ, 2012).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
