Constructions du genre dans le roman policier « anti-norme » de Fred Vargas
Abstrakt
Constructing Gender in Fred Vargas’s Anti-Normative Crime Fiction
Fred Vargas’s crime novels do not fit into any established type of the crime genre. Defying the existence of an ordinary person, the author creates singular characters with odd behaviours and extraordinary capacities, partly in order to challenge gender norms. These characters question existing notions of femininity and masculinity, while at the same time revealing what the author believes to be traditional images of male and female attributes and behaviours, and thereby they implicitly reproduce. Physical appearance, weight in particular, is a central aspect of all female characters intended to challenge gender norms, whereas the male characters display a more diverse approach. The characterisation of such female protagonists seems to be directed primarily against a social norm defining femininity as “tallness, slimness and beauty,” whereas the extraordinary features of the male characters relate more clearly to previous models of investigators found in the crime genre.
Key words: Fred Vargas, crime fiction, gender, literary genre. Le roman policier est marqué
Bibliografia
Abescat Michel, 1998 : « Fred Vargas ou l’art du décalage ». Le Monde, le 20 février.
Barfoot, Nicole, 2007 : Frauenkrimi/polar féminin. Generic Expectations and the Reception of Recent French and German Crime Novels by Women. Frankfurt am Main, Peter Lang.
Bilat, Loïse et haver, Gianni (dir.), 2011 : Le héros était une femme… Lausanne, Antipodes.
Bonnaud, Maguelone, 2011 : « Les polars aident les gens ». Le Parisien, le 20 mai.
Brasleret, Fanny, 2000 : « Problématique de la violence dans le roman noir européen au féminin ». In : Féminisme et polar. Toulouse, ANEF.
Hynynen, Andrea, 2012 : « Intuition, déduction et superstition — les ‘rompols’ de Fred Vargas ». In : Actes du xVIIIe congrès des romanistes scandinaves. Eva Ahlstedt et al. (éd.). Göteborg, Acta Universitatis Gothoburgensis, http://hdl.handle.net/2077/30607. Date de consultation : le 5 mars 2013.
Lebeau, Guillaume, 2009 : Le Mystère Fred Vargas. Paris, Éditions Gutenberg.
Levet, Natacha, 2010 : « Le roman noir contemporain : hybridité et dissolution génériques ». In : Manières de noir. La fiction policière contemporaine. Gilles Menegaldo et Maryse Petit (éd.). Rennes, Presses Universitaires de Rennes.
Lits, Marc, 2011 : Le roman policier dans tous ses états : d’Arsène Lupin à Navarro. Limoges : PU de Limoges et du Limousin.
Meyer-Bolzinger, Dominique, 2012 : « Adamsberg, fils de Maigret ». Temps Noir. La Revue des Littératures Policières, n° 15.
Munt, Sally, 1994 : Murder by the Book? Feminism and the Crime Novel. London, Routledge.
Pillon, Marie-Hélène, 2004 : « L’archéologue se fâche : entretien avec Fred Vargas ». http://www.cndp.fr/savoirscdi/societe-de-linformation/le-monde-du-livre-et-de-la-presse/auteurset-illustrateurs/larcheologue-se-fache-entretien-avec-fred-vargas.html. Date de consultation : le 15 janvier 2013.
Schwerdtner, Karin, 2005 : La femme errante. Toronto, Legas.
Spira, Alain, 2004 : « Fred Vargas polarisatrice ». Paris Match, n° 2866, avril.
Sudret, Laurence, 2010 : « Du traitement de la marginalité dans les ‘rompols’ de Fred Vargas ». In : Manières de noir. La fiction policière contemporaine. Gilles Menegaldo et Maryse Petit (éd.). Rennes, Presses Universitaires de Rennes.
Todorov, Tzvetan, 1971 : « Typologie du roman policier ». In : Poétique de la prose. Paris, Seuil.
Vargas, Fred, 1995 : Debout les morts. Paris, Viviane Hamy.
Vargas, Fred, 1996 : L’Homme aux cercles bleus. Paris, Viviane Hamy.
Vargas, Fred, 2006a/1996 : L’Homme aux cercles bleus. Collection Classiques & Contemporains. Paris, Éditions Magnard.
Vargas, Fred, 1999 : L’Homme à l’envers. Paris, Viviane Hamy.
Vargas, Fred, 2001 : Pars vite et reviens tard. Paris, Viviane Hamy.
Vargas, Fred, 2004 : Sous les vents de Neptune. Paris, Viviane Hamy.
Vargas, Fred, 2006b : Dans les bois éternels. Paris, Viviane Hamy.
Vargas, Fred, 2008 : Un lieu incertain. Paris, Viviane Hamy.
Vargas, Fred, 2011 : L’Armée furieuse. Paris, Viviane Hamy.
Vivero García, María Dolores, 2010 : « L’humour dans l’enquête criminelle chez Fred Vargas ». In : Manières de noir. La fiction policière contemporaine. Gilles Menegaldo et Maryse Petit (éd.). Rennes, Presses Universitaires de Rennes.
Université Paris 13 et Université d’Åbo Akademi
Andrea Hynynen a fait des études de langue et de littérature française à l’université d’Åbo Akademi en Finlande, où elle a soutenu sa thèse de doctorat en juin 2010. La thèse portait sur les transgressions sexuelles dans les œuvres romanesques de Marguerite Yourcenar et explorait les diverses manières dont cette auteure, célébrée pour son style et ses thèmes classiques, remettait en cause de manière systématique tant les normes de genre que les normes de sexualité tout au long de sa carrière littéraire. Dr. Hynynen a participé à plusieurs colloques organisés par la Société Internationale d’Études Yourcenariennes entre autres, et a publié sur Yourcenar dans les actes de ces colloques. Elle fait actuellement des recherches postdoctorales au Centre de Nouveaux Espaces Littéraires à l’Université Paris 13, grâce à une bourse accordée par la Fondation pour la Culture Suédoise de Finlande. Ses recherches présentes portent sur la construction et la renégociation du genre et de la sexualité dans le roman policier français contemporain.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
