Prácticas discursivas en la escritura de mujer Observaciones sobre la narrativa española contemporánea
Abstrakt
Discursive Practices in Women’s Writing. Observations on Contemporary Spanish Fiction
On the basis of contemporary Spanish women writers’ fiction we propose to investigate whether besides a series of specific themes there exist any “traits of femininity” inscribed in the literary discourse itself and what are their categories and characteristics. The category of gender is apparent in various aesthetic, narrative and formal examples such as psychological realism, firstperson narrative, fragmentarism, incoherent and disordered structures, or multi-perspectivism. Although it has assimilated some elements of the postmodern episteme and aesthetics such as the use of metanarrative references, the combination of different refined and popular literary genres or the technique of autofiction, the feminine discourse inclines towards narrative models deriving from the sentimental fiction, with its rhetoric of the extreme and exaggeration.
Key words: contemporary Spanish fiction, womens’ literature, discursive practice, gender studies, postmodern narrative.
Bibliografia
Braidotti, Rosi, 2004: Feminismo, diferencia sexual y subjetividad nómade. Barcelona, Edisa.
Butler, Judith, 2001 [1990]: El género en disputa. Barcelona, Paidós.
Ciplijauskaité, Biruté, 1994 [1988]: La novela femenina contemporánea (1975—1985): hacia una tipología de la narración en primera persona. Barcelona, Anthropos.
Cixous, Hélène, 1995 [1975]: La risa de la medusa. Madrid, Anthropos.
Company, Flavia, 1999: Dame placer. Barcelona, Emecé.
Etxebarria, Lucía, 1999 [1997]: Amor, curiosidad, prozac y dudas. Barcelona, Plaza & Janés.
Etxebarria, Lucía, 2002 [2001]: De todo lo visible y lo invisible. Madrid, Espasa Calpe.
Etxebarria, Lucía, 2004a [1999]: Nosotras que no somos como las demás. Barcelona, Destino.
Etxebarria, Lucía, 2004b: Un milagro en equilibrio. Barcelona, Planeta.
Etxebarria, Lucía, 2008 [2007]: Cosmofobia. Madrid, Destino (Booket).
Galdona Pérez, Rosa I., 2001: Discurso femenino en la novela española de posguerra: Carmen Laforet, Ana María Matute y Elena Quiroga. Santa Cruz de Tenerife, Universidad de la Laguna.
Grandes, Almudena, 2001 [1998]: Atlas de geografía humana. Barcelona, Tusquets.
Grandes, Almudena, 2002 [1994]: Malena es un nombre de tango. Barcelona, Tusquets.
Hermosilla Álvarez, María Ángeles & cePedello Moreno, María Paz, 2013: “Narrativa de mujeres y punto de vista: la novela española reciente”. Sociocriticism, nº XXVIII : 1 y 2, 257—288.
Lipovetsky, Gilles, 1999 [1997]: La tercera mujer. Barcelona, Anagrama.
Mayoral, Marina, 1994: Recóndita armonía. Madrid, Santillana.
Montero, Rosa, 1998 [1997]: La hija del caníbal. Madrid, Espasa Calpe.
Montero, Rosa, 2003: La loca de la casa. Barcelona, Círculo de Lectores.
Montero, Rosa, 2004 [2001]: El corazón del tártaro. Madrid, Espasa Calpe.
Naupert, Cristina, 2001: La tematología comparatista. Entre teoría y práctica. Madrid, Arco/Libros.
Potok, Magda, 2010: El malestar. La narrativa de mujeres en la España contemporánea. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Pozuelo Yvancos, José María, 2004: “Narrativa española y posmodernidad”. En: Ventanas de la ficción. Narrativa hispánica, siglos XX y XXI. Barcelona, Península, 36—52.
Puértolas, Soledad, 1999: La señora Berg. Barcelona, Anagrama.
Redondo Goicoechea, Alicia, 2000: “Mujer y espacio narrativo”. En: Escribir mujer. Narradoras españolas hoy. C. Cuevas García (ed.). Málaga, Congreso de Literatura Española Contemporánea, 223—233.
Redondo Goicoechea, Alicia, 2001: “Introducción literaria. Teoría y crítica feministas”. En: Feminismo y misoginia en la literatura española. Fuentes literarias para la Historia de las Mujeres. C. Segura Graíño (coord.). Madrid, Narcea, 19—46.
Redondo Goicoechea, Alicia, 2008: Mujeres y narrativa. Otra historia de la literatura. Madrid, Siglo XXI.
Reisz, Susana, 1990: “Hipótesis sobre el tema ’escritura femenina e hispanidad‘”. Tropelias. Revista de Teoría de la Literatura y Literatura Comparada, nº 1, 199—213.
Riera, Carme, 1982: “Literatura femenina: ¿un lenguaje prestado?”. Quimera, nº 18, 9—12.
Romero, Isabel & altri, 1987: “Feminismo y literatura: la narrativa de los años 70”. En: Literatura y vida cotidiana: actas de las cuartas jornadas de investigación interdisciplinaria. M.A. Durán & J.A. Rey (ed.). Zaragoza, Universidad de Zaragoza, Universidad Autónoma de Madrid, 337—358.
Ruiz Guerrero, Cristina, 1997: Panorama de escritoras españolas. Cádiz, Servicio de Publicaciones de la Universidad de Cádiz.
Russotto, Márgara, 1993: Tópicos de retórica femenina. Memoria y pasión del género. Caracas, CELARG.
Sánchez, Clara, 2001 [2000]: Ultimas noticias del paraíso. Madrid, Suma de Letras.
Showalter, Elaine, 1999 [1981]: “La crítica feminista en el desierto”. En: Otramente: lectura y escritura feministas. M. Fe (coord.). México, Fondo de Cultura Económica, 75—111.
Spacks, Patricia M., 1980 [1975]: La imaginación femenina. Madrid, Debate.
Urioste, Carmen de, 2004: “Mujer y narrativa: escritoras/escrituras al final del milenio”. En: La mujer en la España actual. ¿Evolución o involución?. J. Cruz & B. Zecchi (ed.). Barcelona, Icaria, 197—218.
Universidad Adam Mickiewicz de Poznań
Magda Potok, investigadora, traductora y crítica literaria, doctora en Filología Hispánica por la Universidad Adam Mickiewicz (Poznań, Polonia). Profesora del Departamento de Literaturas Española e Iberoamericana de dicha universidad. Editora de varios volúmenes colectivos y autora de libros y numerosos artículos centrados en la narrativa española contemporánea, la literatura escrita por mujeres y la traductología. Entre sus trabajos destacan: El malestar. La narrativa de mujeres en la España contemporánea (Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2010), Discurso sobre fronteras — fronteras del discurso: estudios del ámbito ibérico e iberoamericano (ed. con
A. Gregori & altri, Łask, Leksem, 2009), Gonzalo Torrente Ballester y los escritores nacidos en Galicia (ed. con M.Á. Candelas Colodrón, Vigo, Academia del Hispanismo, 2009), Mario Vargas Llosa — w kręgu twórczości (ed. con J. Wachowska, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2013).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
