L’origine d’une peur incarnée – Gilles de Rais vel Barbe bleue par Charles Perrault
Abstrakt
In 1695 Charles Perrault offered to Mademoiselle, a Grand-niece of Louis XIV, a book calligraphed by a copyist. It contained five “Tales of Mother Goose” and one of them carried the title “Bluebeard”. Originally, Bluebeard was a character from oral tradition stories describing him attacking his successive wives and children. He is also associated with the awful history of Gilles de Rais, sodomite and assassin. Gilles de Rais (or Retz) was a great Lord belonging to one of the most influential French families at the beginning of the 15th century. As a former companion in arms of Joan of Arc, he “supposedly lost his mind at the same time, as his friend was losing life”. The bloody nature of his crimes is obvious, as much as in the story of Perrault, where we encounter dead women with slit throats, attached to the wall, whose bodies “shined with curdled blood”. In literary tradition, the character still arouses interest of writers and undergoes many transformations. Thus, it is interesting to provide a brief overview of this Knight in retreat, alchemist and practitioner of occult arts, “who has committed countless crimes in his castles of Machecoul and Tiffauges, […]” and who was arrested and hanged in 1440.
Key words: Tales, collective memory, literary and historical character, archetype, life story of Gilles de Rais, Alchemy
Bibliografia
Bataille Georges, 1979 : « Acte d’accusation, articles XXIV–XXV ». In : idem : Le procès de Gilles de Rais. Paris : Pauvert.
Bossard Théodore-Eugène, 1997 : Gilles de Rais, Maréchal de France, dit Barbe Bleue. Paris : Éd. Jérôme Millon.
Bourdeaut Arthur, 1924 : « Chantocé, Gilles de Rais et les ducs de Bretagne ». Mémoires de la Société d’histoire et d’archéologie de Bretagne, no V.
Cazacu Matei, 2005 : Gilles de Rais. Paris : Texto.
Cherpillod André, 2000 : Gilles de Rais, un grand seigneur, sodomite et assassin. Autoédition.
Heers Jacques, 2005 : Gilles de Rais. Paris : Perrin.
Marigny Jean, 2011 : Vampires, de la légende au mythe moderne. Paris : Éd. de la Martinière.
Perrault Charles, 1695 : Préface. Document numérisé, http://visualiseur.bnf.fr/CadresFenetre?O=NUMM-101479&M=tdm. Date de consultation : le 10 février 2016.
Praz Mario, 1998 : La Chaire la mort et le diable dans la littérature du XIXe s. Paris : Gallimard.
Sade Donatien Alphonse François de, 1973 : Justine et les malheurs de la vertu. Paris : Poche.
Valls de Gomis Estelle, 2005 : Le vampire au fil des siècles. Enquête autour d’un mythe. Paris : Cheminements.
Velay-Vallantin Catherine, 1992 : « Barbe-bleue, le dit, l’écrit, le représenté ». Romantisme, no 78, http://www.persee.fr/doc/roman_0048-8593_1992_num_22_78_6080. Date de consultation : le 10 février 2016.
Villeneuve Roland, 1991 : Loups garous et les vampires. Paris : Bordas.
Université de Szczecin
Beata Kędzia-Klebeko est professeur à l’Université de Szczecin à la Chaire de Philologie romane, auteure de nombreuses publications dans le domaine de la sociologie de la littérature et celui de la didactique de la littérature. Ses préoccupations principales comprennent la question du patrimoine littéraire et culturel ainsi que sa réception par le lecteur moderne. Membre du groupe international francophone de recherches dans la perspective historique et comparatiste HELICE (Histoire de l’Enseignement des Littératures, Comparaisons Européennes), près de l’Université de Cergy-Pontoise. Dernière parution : B. Kędzia-Klebeko et al.: Croyance – Vérité – Mensonge. Szczecin : Éd. Université de Szczecin, 2014, B. Kędzia-Klebeko et al. : En quête du bonheur. Szczecin : Éd. Université de Szczecin, 2016.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
