La peur dans l’œuvre d’Erckmann-Chatrian : du folklore au fantastique
Abstrakt
Two inhabitants of Lorraine, named Emile Erckmann (1822–1899) and Alexandre Chatrian (1826–1890) – authors of numerous short stories inspired from local and Rhineland’s folklore – wrote fantastic stories in which fear and anxiety are given pride of place. All the ingredients of fear are present – ghosts, apparitions, magnetism, lycanthropia, murders, violent deaths, miscarriages of justice. Would this subtle mixture of folklore and fantastic have a didactic, even
metaphysical aim?
Key words : fear, fantastic, ghost, short story, didactics, metaphysics
Bibliografia
Baronian Jean-Baptiste, 1978 : Panorama de la littérature fantastique de langue française. Paris : Stock.
Benhamou Noëlle, 2006 : « La Voleuse d’enfants d’Erckmann-Chatrian : monstre narratif ou conte cruel ? ». Anales de filología francesa, nº 14.
Erckmann-Chatrian, 1880 : Quelques mots sur l’esprit humain. Paris : Hetzel.
Erckmann-Chatrian, 1963 : Contes et romans nationaux et populaires. T. 1–13. Paris : Jean-Jacques Pauvert éditeur. [Édition de référence qui contient T. 3 : Hugues‑Le‑Loup, L’Héritage de l’oncle Christian, Une nuit dans les bois ; T. 5 : Le Juif polonais, La Maison forestière ; T. 7 : Le Violon du pendu, Le Bourgmestre en bouteille, Le Blanc et le Noir, L’Œil invisible ou l’auberge des trois pendus, La Tresse noire, Messire Tempus, Le Rêve d’Aloïus ; T. 12 : La Vision de M. Nicolas Poirier ; T. 13 : L’Araignée‑Crabe, Crispinus ou l’histoire interrompue, L’Esquisse mystérieuse, Hans Storkus, Le Rêve de mon cousin Elof, Les Trois Âmes, La Montre du Doyen.
Lacassin Francis, 1991 : Mythologie du fantastique. Les rivages de la nuit. Monaco : Éditions du Rocher.
Lysøe Éric, 2004a : « Un fantastique en noir et blanc ». In : Lysøe Éric, éd. : Erckmann‑Chatrian au carrefour du fantastique. Strasbourg : Presses universitaires de Strasbourg.
Lysøe Éric, 2004b : « Erckmann-Chatrian ou la terreur de la mimesis ». In : Lysøe Éric, éd. : Erckmann‑Chatrian au carrefour du fantastique. Strasbourg : Presses universitaires de Strasbourg.
Sorg Jean-Paul, 2004 : « De la métaphysique tournée en fantastique dans quelques contes d’Erckmann-Chatrian ». In : Lysøe Éric, éd. : Erckmann‑Chatrian au carrefour du fantastique. Strasbourg : Presses universitaires de Strasbourg.
Zola Émile, 1879 : Mes Haines. Paris : Charpentier.
Université de Picardie Jules Verne (ESPE)
Noëlle Benhamou est maître de conférences en littérature française à l’Université de Picardie Jules Verne (ESPE) et membre du laboratoire Roman & Romanesque (CERCLL, Amiens). Spécialiste de la littérature du XIXe siècle, en particulier de Maupassant auquel elle a consacré sa thèse et de nombreux travaux, elle s’intéresse également à la littérature populaire et à la littérature de jeunesse. Elle travaille actuellement sur Erckmann-Chatrian. Elle a écrit sur eux une vingtaine d’articles, un essai à paraître aux Belles Lettres et a créé en 2009 le premier site consacré aux deux Lorrains : <http://www.erckmann-chatrian.eu>.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
