Un modernismo del desasosiego. En torno a cuatro novelas breves de Amado Nervo
Abstrakt
Concentrated on four short novels by the prominent Mexican modernist writer Amado Nervo (1870–1919), namely, El donador de almas (1899), Mencía (1907), El sexto sentido (1913) and Amnesia (1918), this article argues that Nervo uses the fear sentiment in a subtle and quiet way, but nonetheless effective in its purpose of generating an atmosphere of unrest and mystery. Although Nervo’s stories show similitude with those of, for instance, R. Darío and L. Lugones, through a skilful use of dark humor, ironic distance and moderate skepticism, the author creates a disturbing and mysterious world very much of his own. In this article, Nervo’s fantastic texts are also viewed in the context of the rich Spanish American Modernist movement.
Key words: Mexican Literature, Fantastic Literature, Spanish-American Short Novel, Spanish-American Modernism.
Bibliografia
Aragón Francisco, 2007: «Ciencia y fantasía en la narrativa de Amado Nervo». ConNotas. Revista de crítica y teoría literarias, 5 (9), 159–168, http://www.connotas.uson.mx/connotas/index.php?option=com_content&view=article&id=253&tmpl=component&task=preview. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de 2015.
Chavez José Ricardo, 2000: «El donador de enigmas. Un acercamiento a la prosa fantástica de Amado Nervo». Literatura Mexicana, 11 (1), 137–153, http://www.iifilologicas.unam.mx/litermex/uploads/volumenes/volumen-11-1/6.%20Jos%C3%A9%20Ricardo.pdf. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de 2015.
Conway Christopher, 2008: “Troubled Selves: Gender, Spiritualism and Psychopathology in the Fiction of Amado Nervo”. Bulletin of Spanish Studies, 85 (4), 461–476.
Duncan Cynthia, 1990: «Hacia una interpretación de lo fantástico en el contexto de la literatura hispanoamericana». Plural, 269, febrero de 1994, 33–40, http://cdigital.uv.mx/bitstream/123456789/7206/2/19904243P53.pdf. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de
González Salvador Ana, 1984: «De lo fantástico y de la literatura fantástica». Anuario de estudios filológicos, 7, 207–226, http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=58542. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de 2015.
Gutiérrez Girardot Rafael, 2004: Modernismo. Supuestos históricos y culturales. México: Fondo de Cultura Económica [tercera edición].
Hahn Oscar, 1990: «Trayectoria del cuento fantástico hispanoamericano». Mester, 19 (2), 35–45, http://escholarship.org/uc/item/0z3251t7#page-11. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de 2015.
Lenzi Maria Beatrice, 1998: «De la rêverie a la alucinación. El sueño en la modernidad literaria hispanoamericana (1900–1925)». En: Associazione Ispanisti Italiani: Sogno e scrittura nelle culture iberiche. Atti del XVII Convegno, Milano, 24-25-26 ottobre 1996. Roma: Bulzoni, 369–391, http://pcvc.cervantes.es/literatura/aispi/pdf/09/09_367.pdf. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de 2015.
Lovecraft Howard Philips, 1975 [1926]: «El miedo a lo sobrenatural en la literatura». Trad. de Jorge Velazco. Revista de la Universidad de México, 6–7, febrero–marzo, 1–24, http://www.revistadelauniversidad.unam.mx/ojs_rum/index.php/rum/article/view/10117/11355. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de 2015.
Mariño Espuelas Alicia, 2009: «Entre lo posible y lo imposible: el relato fantástico». En: Teresa lóPez Pellisa y Fernando ángel Moreno Serrano, eds.: Ensayos sobre ciencia ficción y literatura fantástica: Actas del Primer Congreso Internacional de literatura fantástica y ciencia ficción (1, 2008, Madrid). Madrid: Universidad Carlos III de Madrid, 40–54, http://e-rchivo.uc3m.es/bitstream/handle/1001/8581/entre_marino_LITERATURA_2008.pdf?sequence=1. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de 2015.
Martínez José María, 2004: «Fantasías irónicas e ironías fantásticas: sobre Amado Nervo y el lenguaje modernista». Hispanic Review, 72 (3), Summer, 401–421.
Nervo Amado, 1918: Amnesia, http://www.cervantesvirtual.com/obra/amnesia-novela-inedita/. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de 2015.
Nervo Amado, 1913: El sexto sentido. Presentación, edición y notas de Salvador Tovar Mendoza. http://www.lanovelacorta.com/1872-1922/ssp.php. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de 2015.
Nervo Amado, 1907: Mencía. Presentación, edición y notas de Jorge Pérez Martínez. http://www.lanovelacorta.com/1872-1922/mp.php. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de 2015.
Nervo Amado, 1899: El donador de almas. http://www.cervantesvirtual.com/obra/el-donador-de-almas/. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de 2015.
Sellés Carmen Luna, 2010 : «“Mencía” de Amado Nervo o todo sueño es Vida». En: Literatura modernista y tiempo del 98: Actas del Congreso Internacional, Lugo 17 al 20 de noviembre de 1998, 2001, 495–504. http://www.cervantesvirtual.com/obra-visor-din/menciade-amado-nervo-o-todo-sueno-es-vida/html/5cd08d31-ae9f-45e4-a7a9-d93ca7296762_2.html#I_0_. Fecha de la última consulta: el 10 de diciembre de 2015.
Universidad Adam Mickiewicz de Poznań Universidad de Łódź
Amán Rosales Rodríguez se desempeña como profesor especializado en historia, literatura y cultura de América Latina en la Universidad Adam Mickiewicz de Poznań y en la Universidad de Łódź. Sus intereses de investigación y trabajo incluyen las nuevas tendencias en la literatura hispanoamericana, la ensayística hispanoamericana en sus distintas épocas, así como, en general, las relaciones entre literatura y filosofía en el ámbito hispanoamericano. Ha publicado numerosos artículos sobre filosofía y literatura en revistas especializadas de diversos países. Entre sus últimos libros se cuentan, Filosofía de la tecnología. Acción humana y contingencia histórica (Bogotá, Editorial San Pablo, 2010) y La modernidad y su crítica en el ensayo latinoamericano. Ezequiel Martínez Estrada y Octavio Paz (Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2012).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
