Narrare per esistere: la (in)visibilità della maternità nella letteratura italiana contemporanea
Abstrakt
From the second half of the 20th century, the issue of women’s writing has been of considerable interest in literary studies, highlighting the need to know women as writers and as literary subjects, in order to understand female experience first-hand. This approach to written texts is based on two fundamental aspects of study: women as writers and the representation of women in the text. This has made it possible to examine how women are represented and what topics women writers prefer, for example, motherhood, a literary topos par excellence in Italian literature. Despite this, although motherhood is present in numerous works, the voices of actual mothers are largely absent: mothers and motherhood are in fact narrated from the point of view of daughters. In view of that, there are two main aims of this study: (1) to examine the possible reasons for the absence of the mother’s point of view and (2) to analyze some contemporary Italian literarature narrated by mothers themselves.
Bibliografia
Benedetti, Laura, 2007: The Tigress in the Snow: Motherhood in Italian Literature in Twentieth-Century Italy. Toronto, Toronto University Press.
Botti, Caterina, 2007: Madri cattive. Una riflessione su bioetica e gravidanza. Milano, Il Saggiatore.
Chemotti, Saveria, 2009: L’inchiostro bianco. Madri e figlie nella narrativa italiana contemporanea. Padova, Il Poligrafo.
Chodorow, Nancy, 1978: The Reproduction of Mothering. California, California University Press.
Daly, Brenda O., Reddy, Maureen T., 1991: Narrating mothers: Theorizing Maternal Subjectivities. Tennessee, University of Tennessee Press.
Ferrante, Elena, 2019: “Il potere? Una storia raccontata da donne. Parola di Elena Ferrante”. AGI. Agenzia Italia, maggio, ˂https://www.agi.it/cultura/elena_ferrante_potere_donne-5506988/news/2019-05-19/>. [Data dell’ultima consultazione: 19.05.2019].
Fludernik, Monika, 2009: An Introduction to Narratology. London, Routledge.
Genette, Gérard, 1972: Figures III. Paris, Éditions du Seuil.
Giorgio, Adalgisa, 2002: “The Passion for The Mother: Conflicts and Idealisations in Contemporary Italian Narrative by Women”. In: Adalgisa Giorgio, ed.: Writing Mothers and Daughters. Renegotiating the Mother in Western European narratives by Women. New York e Oxford, Berghahn, pp. 119–154.
Giurickovic Dato, Anna, 2017a: La figlia femmina. Roma, Fazi Editori.
Giurickovic Dato, Anna, 2017b: “Presentazione dei libri La figlia femmina di Anna Giurickovic Dato (Fazi Editore) e Teorema dell’incompletezza di Valerio Callieri (Editore Feltrinelli)”. Come il vento nel mare. Festival delle narrazioni e di cultura política, luglio 2017, ˂https://www.youtube.com/watch?v=Xc8BprJKhVA>. [Data dell’ultima consultazione: 29.05.2019].
Hirsch, Marianne, 1989: The Mother/daughter Plot: Narrative, Psychoanalysis, Feminism. Bloomington e Indianapolis, Indiana University Press.
Lazzari, Laura, 2016: “Quando la scienza fallisce: Maternità negata e ridefinizione della ‘normalità’”. Intervalla, vol. 1, pp. 61– 63.
Lazzari, Laura; Charnley, Joy, eds., 2016: Intervalla. Special Vol. 1: To Be or Not to Be a Mother: Choice, Refusal, Reluctance and Conflict. Motherhood and Femal Identity in Italian Literature and Culture / Essere e non essere madre: scelta, rifiuto, avversione e conflitto. Maternita e identita femminile nella letteratura e cultura italiane.
Mazzoni, Eleonora, 2012: Le difettose. Torino, Einaudi.
Muraro, Luisa, 1991: L’ordine simbolico della madre. Roma, Editori Riuniti.
Muraro, Luisa, 1992: “L’orientamento della riconoscenza”. In: DIOTIMA, ed.: Il cielo stellato dentro di noi. L’ordine simbolico della madre. Milano, Tartaruga edizioni, pp. 9–19.
O’Reilly, Andrea; Caporale Bizzini, Silvia, 2009: From the Personal to the Political. Toward a New Theory of Maternal Narrative. Senlinsgrove, Susquehanna University Press.
Podnieks, Elizabeth; O’Reilly, Andrea, 2010: “Introduction”. In: Elizabeth Podnieks, Andrea O’Reilly, eds.: Textual Mothers/Maternal Texts: Motherhood in Contemporary Women’s Literatures. Waterloo, Wilfrid Laurier University Press, pp. 1–30.
Sambuco, Patrizia 2014: Corpi e linguaggi: il legame figlia-madre nelle scrittrici italiane del Novecento. Padova, Il poligrafo.
Showalter, Elaine, ed., 1986: The New Feminist Criticism: Essays on Women, Literature and Theory. New York, Virago.
Sitografia
Bet, S., 2018: “Mamma allontanata dalla piscina: ‘Qui è proibito allattare’”. Il Corriere della Sera, ottobre 2018, ˂https://milano.corriere.it/notizie/cronaca/18_ottobre_27/mamma-allontanata-piscina-qui-proibito-allattare-7cd90aba-d9ad-11e8-81e3-2cc49421c289.shtml˃. [Data dell’ultima consultazione: 19.04.2019].
D’oria, Beatrice, 2018: “ ‘Lei non può allattare qui’: mamma allontanata dal ristoratore”. Il secolo XIX, luglio, <https://www.ilsecoloxix.it/genova/2018/07/24/news/lei-non-puo-allattarequi-mamma-allontanata-dal-ristoratore-1.30871411>. [Data dell’ultima consultazione: 23.04. 2019].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
