Chebdowie herbu Stary Koń, dziedzice Tropia i Tęgoborzy. Z dziejów małopolskiej rodziny rycerskiej XIV—XVI stulecia

Sławomir Wróblewski

doi:10.31261/SPiP.2014.10.06

Opublikowane: 2014-12-31

Tom 6 (2014)

Chebdowie herbu Stary Koń, dziedzice Tropia i Tęgoborzy. Z dziejów małopolskiej rodziny rycerskiej XIV—XVI stulecia

Sławomir Wróblewski

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31261/SPiP.2014.10.06

Abstrakt

Artykuł przedstawia ród Chebdów herbu Stary Koń, który zamieszkiwał od końca XIV w. północne tereny Sądecczyzny i do dziś pozostawał raczej na uboczu zainteresowania badaczy i historyków, a jednak ukazany został jako interesujący przykład rodu rycerskiego z terenu Małopolski. Autor podejmuje następujące zagadnienia: genealogię rodu Chebdów, ich majątek, a w szczególności kwestię pozyskiwania dóbr na Sądecczyźnie oraz mecenatu. Oprócz szczegółowych ustaleń, przytoczone i przeanalizowane źródła ilustrujące wyżej wymienione zagadnienia pozwalają na przedstawienie ogólnego obrazu omawianej w artykule rodziny. Początkowo na pierwszy plan wysuwa się pewien standardowy przykład realizacji poszczególnych średniowiecznych celów rycerskich, czyli tworzenie kompleksu majątkowego, posiadanie warownej rezydencji, a wreszcie patronat nad kościołami. Po tym czasie ten dobrze sytuowany ród rycerski - drobna szlachta typowa dla dawnej Rzeczypospolitej - ulega rozdrobnieniu i zubożeniu.

Słowa kluczowe:

Sądecczyzna średniowieczna , genealogia szlachecka , patronat kościelny

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Wróblewski, S. (2014). Chebdowie herbu Stary Koń, dziedzice Tropia i Tęgoborzy. Z dziejów małopolskiej rodziny rycerskiej XIV—XVI stulecia. Średniowiecze Polskie I Powszechne, 6, 93–112. https://doi.org/10.31261/SPiP.2014.10.06

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Bibliografia

Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1-7. Wyd. Radzimiński Z. L., Skobielski P., Gorczak B. Lwów 1887-1910.
Google Scholar

Archiwum Narodowe w Krakowie. Terr. Crac. 3-6, 8, 10.
Google Scholar

Archiwum Narodowe w Krakowie. Terr. Czchov. 1-3.
Google Scholar

Biblioteka Jagiellońska, rkps 5348 II, rkps 5357 II, t. 1, k. 2..
Google Scholar

Boniecki A.: Herbarz polski. T. 2. Warszawa 1900.
Google Scholar

Bukowski W.: Lusławice Dolne i Górne. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 3. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Bukowski W.: Maciejowa. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 4. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Bukowski W.: Łabowa. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 3. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Cynarski S.: Początki kariery Wielopolskich. W: Społeczeństwo staropolskie. T. 2. Red. Wyczański A. Warszawa 1979.
Google Scholar

(Długosz Jan) Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis. T. 1-3. Wyd. Przezdziecki A. W: Opera omnia. T. 7-9. Kraków 1883-1884.
Google Scholar

Kajzer L., Kołodziejski S., Salm J.: Leksykon zamków w Polsce. Warszawa 2003.
Google Scholar

Kamecka M.: Historia rodu Wielopolskich od XVI wieku do początków wieku XVII. W: Nad społeczeństwem staropolskim. T. 1: Kultura - instytucje - gospodarka w XVI-XVIII stuleciu. Red. Łopatecki K., Walczak W. Białystok 2007.
Google Scholar

Kapiszewski H.: Tysiąclecie eremity polskiego. „Nasza Przeszłość” 1958, nr 8.
Google Scholar

Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława. T. 1-2. Wyd. Piekosiński F. Kraków 1874-1883.
Google Scholar

Kodeks dyplomatyczny Małopolski. T. 1-4. Wyd. Piekosiński F. Kraków 1876-1905.
Google Scholar

Kozieł S.: Dotychczasowe wyniki badań archeologiczno‑architektonicznych przy kościele św. Świrada w Tropiu nad Dunajcem. „Nasza Przeszłość” 1966, nr 23.
Google Scholar

Kołodziejski S.: Średniowieczne rezydencje obronne możnowładztwa na terenie województwa krakowskiego. Kraków 1994.
Google Scholar

Kumor B.: Uwagi o osadnictwie i organizacji kościelnej Sądeczyzny w XIII i XIV wieku „Małopolskie Studia Historyczne” 1962, R. 5, z. 3-4.
Google Scholar

Kurtyka J.: Lewniowa. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 3. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Kurtyka J.: Topory, Starekonie i Okszyce. W sprawie związków międzyrodowych w XIII i XIV wieku. „Kwartalnik Historyczny” 1992, T. 99, nr 2.
Google Scholar

Laberschek J.: Jurków. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 2. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Laberschek J.: Kamionka. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 2. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Leszczyńska Z.: Ciechosławice. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 1. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Leszczyńska Z.: Gdów. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 1. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Leszczyńska Z.: Gnojnik. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 1. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Leszczyńska-Skrętowa Z.: Bodzanów. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 1. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Leszczyńska-Skrętowa Z.: Kunina. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 3. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Leszczyńska-Skrętowa Z.: Łaziska. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 3. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Marzec A.: Urzędnicy małopolscy w otoczeniu Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego (1305-1370). Kraków 2006.
Google Scholar

Materyały do dziejów pospolitego ruszenia z lat 1497 i 1509, zebrane w części przez ś. p. Adolfa P. Pawińskiego. Uzup. i wyd. Kutrzeba S. W: „Archiwum Komisji Historycznej [Polskiej] Akademii Umiejętności” 1902, T. 9, nr 711.
Google Scholar

Matricularum Regni Poloniae Summaria. T. 1-4, 5/1. Wyd. Wierzbowski T.; T. 5/2. Wyd. Płocha J., Rybarski A., Sułkowska-Kurasiowa I. Warszawa 1905-1919, 1961.
Google Scholar

Mosingiewicz K., Śliwiński B.: Rycerstwo polskie z końca XII w. w falsyfikacie Kazimierza Sprawiedliwego. „Kwartalnik Historyczny” 1981, T. 88, nr 3.
Google Scholar

Paszkowska K.: Geografja ruin w Polsce. Poznań 1927.
Google Scholar

Pietrzak S.: Kościół w Tropiu jako naddunajecki ślad św. Świerada. W: Święty Świerad i jego czasy. Materiały z sympozjum naukowego w Tropiu 10-11 lipca 1998. Red. ks. Pietrzak S. Nowy Sącz 2001.
Google Scholar

Pietrzak S.: „Świrad zwany też Zorardem” - znad Adriatyku czy Dunajca? Część I. „Slavia Antiqua” 1998, nr 39.
Google Scholar

Rajman J.: Tymbark i Limanowa. Początki miast w Beskidzie Wyspowym. „Studia Historyczne” 1995, T. 38, nr 1.
Google Scholar

Rojkowska H., Niewalda W.: Wytrzyszczka. Ruiny zamku Tropsztyn. „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury” 1996, T. 28.
Google Scholar

Sikora F.: Biała. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 1. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Sikora F.: Białawoda. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 1. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Sikora F.: Bilsko. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 1. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Sikora F.: Będzieszyna. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 1. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Sikora F.: Druszków Pusty. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 1. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Sikora F.: Góra Świętego Justa. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 1. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Sikora F.: Wielopolscy z rodu Starych Koni do początków XV wieku. W: „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno‑Społeczne. Historia”. T. 26 (240). Toruń 1992.
Google Scholar

Sperka J.: Szafrańcowie herbu Stary Koń. Katowice 2001.
Google Scholar

Stamirski H.: Powodzie przyczyną zagłady Ciechosławic, Gocza, Hamplowej i Zasłonia w dawnej Sądeczyźnie. „Rocznik Sądecki” 1962, T. 5.
Google Scholar

Starodawne prawa polskiego pomniki. T. 2: Z ksiąg rękopiśmiennych dotąd nie użytych, głównie zaś z ksiąg dawnych sądowych ziemskich i grodzkich ziemi krakowskiej. Wyd. Helcel Z. Kraków 1870.
Google Scholar

Starodawne prawa polskiego pomniki. T. 7. Cz. 2: Inscriptiones clenodiales ex libris iudicialibus palatinatus Cracoviensis. Wyd. Ulanowski B. Kraków 1885.
Google Scholar

Starodawne prawa polskiego pomniki. T. 8 : Antiquissimi libri iudiciales terrae Cracoviensis. Wyd. Ulanowski B. Kraków 1884-1886.
Google Scholar

Trajdos T. M.: Krakowscy „Markowie” za panowania Władysława II Jagiełły (1386-1434). „Studia Historyczne” 1982, T. 25, nr 3-4.
Google Scholar

Wilamowski M., Bukowski W.: Maszkowice. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 4. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Wojciechowska B.: Ekskomunika w Polsce średniowiecznej. Normy i funkcjonowanie. Kielce 2010.
Google Scholar

Wolski M.: Męcina. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 4. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Wolski M.: Stanisław z Jeżowa. W: Polski słownik biograficzny. T. 42.
Google Scholar

Wolski M.: Trzeciescy herbu Strzemię. Małopolska rodzina szlachecka XIV-XVI wieku. Kraków 2005.
Google Scholar

Wolski M.: Łękawa Marcinkowice. W: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 3. Oprac. Bukowski W., Kurtyka J., Laberschek J., Marzec A., Leszczyńska-Skrętowa Z., Sikora F., Wiśniewski J., Wilamowski M., Wolski M., Zdanek M. Wrocław-Kraków 1980-2009.
Google Scholar

Wróblewski S.: Janina - średniowieczna siedziba rycerska w ziemi sądeckiej. „Rocznik Sądecki” 2010, T. 38.
Google Scholar

Wróblewski S.: Rycerstwo ziemi sądeckiej w średniowieczu (niepublikowana rozprawa doktorska, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, 2013).
Google Scholar

Zbiór dyplomów klasztoru mogilskiego przy Krakowie. Wyd. Janota E. Kraków 1865.
Google Scholar

Tom 6 (2014)
Opublikowane: 2014-12-31

ISSN: 2080-492X

eISSN: 2353-9720

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Licencja CC

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Prześlij tekst

Chebdowie herbu Stary Koń, dziedzice Tropia i Tęgoborzy. Z dziejów małopolskiej rodziny rycerskiej XIV—XVI stulecia

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Sławomir Wróblewski

Informacje