https://doi.org/10.31261/SPiP.2007.04.13
Opactwo w Orłowej, obecnie na przedmieściach Ostrawy, założone 12 czerwca 1268 r., od samego początku było organizacyjnie powiązane z opactwem macierzystym w Tyńcu. Opactwo w Orłowej było od niego zależne zarówno w kwestiach personalnych, jak i podejmowaniu najważniejszych decyzji, takich jak mianowanie opata. Orłowa wraz z opactwem w Starych Trokach na Litwie oraz prepozyturami w Kościelnej Wsi, Uniejowicach i Staniątce tworzyły grupę – federację opactw podległych opactwu w Tyńcu. Istniał bardzo dynamiczny system wymiany opatów między dwoma opactwami – tylko połowa z nich pozostawała w opactwie macierzystym, reszta przebywała w opactwach podległych. Występujący w tytule Mikołaj Morawicki pochodził z Morawicy (koło Krakowa), będącej rodzinnym gniazdem Toporów. Był synem Spytka Grzegowicza zwanego Starym z Morawicy, herbu Topór, spadkobiercy Lgoty, części Regulic i Chrosny. Pierwsza wzmianka o Mikołaju pochodzi z 21.03.1468 r., kiedy to pojawił się on bez żadnego urzędu, prawdopodobnie jako młody opat. Wystąpił on w grupie świadków podczas błogosławieństwa nowego opata Orłowa Piotra Żarnowieckiego (07.02.1479) w Nysie.
W latach dziewięćdziesiątych XV wieku Mikołaj Morawski pełnił prawdopodobnie funkcję proboszcza w Tuchowie, a następnie (w 1503 r.) przeora w Tyńcu. Pełniąc funkcję proboszcza w Tuchowie, sprzeniewierzył sporą fortunę i został zwolniony ze stanowiska. Jego następca, Stanisław Baranowski, wytoczył mu przed konsystorium biskupów proces o przywłaszczone dobra i majątki. Wyrok zobowiązał go do zwrotu wspomnianych dóbr. Po osiągnięciu kompromisu opat Tynku mianował go opatem w Orłowej. Morawicki prawdopodobnie zmarł przed 1511 r., kiedy to Andrzej Gniady został mianowany opatem Orłowej. Pokazanie kulisów mianowania Morawickiego do tego opactwa rzuca światło na mechanizmy wewnętrznego funkcjonowania grupy – federacji opactw i rotacji personalnych. Prepozyturę traktowano jako swego rodzaju „zawór bezpieczeństwa” dla osób, które z różnych powodów nie potrafiły dopasować się do ram opactwa macierzystego i które wysyłano tam w celu uspokojenia atmosfery. Dla niektórych mogło to oznaczać awans i krok naprzód w „karierze” lub zasłużoną nagrodę za oddaną służbę, a przez innych (zwłaszcza niezadowolonych) było postrzegane jako kara wygnania.
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
2007
Opublikowane: 2020-06-18
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
English
Język Polski