Demokracja chińska
Abstrakt
Celem opracowania jest przedstawienie pewnych czynników, które w sposób istotny wpłynęły na przyjęcie przez władze chińskie demokracji nieliberalnej. Najpierw będzie ukazany problemem związany z typologią systemu politycznego w dzisiejszych Chinach. Potem zostaną zaprezentowane czynniki, które rzutowały na wybór przez władze w Pekinie demokracji chińskiej (kolektywnej), a następnie podkreślone czynniki związane z myślą konfucjańską, które w sposób prymarny ukształtowały wizję państwa i społeczeństwa w okresie cesarstwa, a dziś zdecydowały o kształcie współczesnej demokracji nieliberalnej w Chinach. Na końcu wypada
zarysować zagadnienie „odpowiedzialności etycznej”, które dziś jest traktowane jako najistotniejsze w budowaniu kapitału społecznego o charakterze ogólnoświatowym.
Słowa kluczowe
autorytaryzm; demokracja kolektywna (demokracja chińska); demokracja liberalna; wzory kultury konfucjańskiej
Bibliografia
Bayer, J., Dziak, W.J. (2016). Historia polityczna Chin 1839–2014. Konspekt analityczny. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Benedict, R. (1999). Chryzantema i miecz. Wzory kultury japońskiej. Przeł. E. Klekot. Warszawa: PIW.
Bolesta, A. (2006). Chiny w okresie transformacji. Warszawa: Dialog.
Chodubski, A.J. (2004). Wstęp do badań politologicznych. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Chołaj, H. (2014). Kapitalizm konfucjański. Warszawa: Poltekst.
Dikōtter, F. (2013). Wielki głód. Tragiczne skutki polityki Mao 1958–1962. Przeł. B. Gadomska. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Excerpts from Talks in Wuchan, Shenthen, Zhuhai, and Shanghai (January 18–February 21, 1992) in Selected Works of Deng Xiaoping, Vol. 3. Pobrano z: Excerpts from Talks in Wuchan, Shenthen, Zhuhai, and Shanghai (January 18–February 21, 1992) in Selected Works of Deng Xiaoping (data dostępu: 12.05.2021).
Fallaci, O. (2012). Wywiad z władzą. Przeł. H. Borkowska. Warszawa: Świat Książki.
Gawlikowski, K. (2009). Konfucjański model państwa w Chinach. Warszawa: Instytut Nauk Politycznych PAN.
Gruszka, A. (2009). Fenomen guanxi w kulturze Chin. W: M. Pietrasiak, D. Mierzejewski (red.), Chiny i Japonia. Dylematy mocarstw w Azji Wschodniej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Gulczyński, M. (2004). Panorama systemów politycznych świata. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Hsiung, C.J. (1986). Human Rights In an Asian Perspective. In: J.C. Hsiung (ed.), Human Rights in East Asia: A Cultural Perspective. New York: Paragon House.
Hübner, W. (2020). Procesy globalizacji a chińska Inicjatywa Pasa Drogi: perspektywa historyczna i wyzwania współczesne. W: J. Kornaś, Ł. Danel, R. Lisiakiewicz (red.), Dylematy rozwoju systemów politycznych Europy i Azji. Toruń: Adam Marszałek.
Leonard, M. (2009). Zrozumieć Chiny. Przeł. W. Falkowski. Warszawa: Nadir/Media Lazar.
Liu Houbin (2009). Korzenie historyczne i wkład kulturowy odrodzenia narodu chińskiego. Przeł. A. Kowalska. Toruń: Time Marszałek Group.
McGregor, R. (2013). Partia. Sekretny świat komunistycznych władców Chin. Przeł. M. Król. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nakamura, H. (2005). Systemy myślenia ludów Wschodu. Indie, Chiny, Tybet i Japonia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ostatni cesarz (2014). Forum 24.
Nathan, J.A. (1973). A Factionalism Model for CCP Politics. The China Quarterly, 53.
Peyrefitte, A. (1989). L’empire im mobile o ule choc des mon des. Paris: Fayard.
Pieliński, B. (2008). Technokratyczne przywództwo. Władza w Azji Wschodniej. W: B. Szklarski (red.), Gra w przywództwo – jak zdobyć i utrzymać władzę. Warszawa: Collegium Civitas.
Pimpaneanu, J. (2001). Chiny. Kultura i tradycje. Przeł. I. Kałużyńska. Warszawa: Dialog.
Pye, L.W. (1986). On Chinese Pragmatism in the 1980s. The China Quarterly, 106.
Rowiński, J., Jakóbiec, W. (2006). System konstytucyjny Chińskiej Republiki Ludowej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Rowiński, J., Pawłowski, J. (2011). Wizja „państwa” w Chinach. Tradycja a współczesność. W: E. Zajdler (red.), Zrozumieć Chińczyków. Kulturowe kody społeczności chińskich. Warszawa: Dialog.
Saich, T. (2015). Governance and Politics of China. London: Palgrave.
Sarek, K. (2011). Z mandatu nieba. Podstawy sprawowania władzy politycznej w dawnych i współczesnych Chinach. W: E. Zajdler (red.), Zrozumieć Chińczyków. Kulturowe kody społeczności chińskich. Warszawa: Dialog.
Seitz, K. (2008). Chiny. Powrót olbrzyma. Przeł. T. Mazur. Warszawa: Dialog.
Shih, Ch. (1999). Collective Democracy: Political and Legal Reform in China. Hong Kong: Chinese University of Hong Kong Press.
Sielski, J. (2017). Czynnikowa koncepcja przywództwa na tle innych teorii. W: J. Nocoń (red.), Zagadnienia teorii polityki. Gdańsk: Instytut Politologii Uniwersytetu Gdańskiego.
Sielski, J. (2015). Polityczne wzory osobowościowe przywódców politycznych w Chinach. W: J. Marszałek-Kawa, K.J. Helnarska (red.), Polityka państw azjatyckich. Wyzwania i dylematy. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Smolik, B. (2012). Elita polityczna Chińskiej Republiki Ludowej w dobie dominacji czwartej generacji chińskich przywódców – przykład na przyszłość? W: W.J. Dziak, K. Gawlikowski, M. Ławacz (red.), Chiny w XXI wieku. Perspektywy rozwoju. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Strittmatter, K. (2020). Chiny 5.0. Jak powstaje cyfrowa dyktatura. Przeł. A. Gadzała. Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal.
Xinzhong Yao (2009). Konfucjanizm. Wprowadzenie. Przeł. J. Hunia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zajdler, E. (red.) (2011). Zrozumieć Chińczyków. Kulturowe kody społeczności chińskich. Warszawa: Dialog.
Zhao Ch. (2018). Rational Authoritarianism and Chinese Economic Reform. In: W.P. Preston, J. Haacke (eds.), Contemporary China: The Dynamics of Change at the Start of New Millennium. New York: Routledge.
Zhisui Li (1996). Prywatne życie przewodniczącego Mao. Przeł. Z. Zaczyn. Warszawa: Philip Wilson.
Żukiewicz, P. (2011). Przywództwo polityczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Difin.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
