Ewolucja stanowiska Polski wobec Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony Unii Europejskiej
Abstrakt
Abstract: Evolution of Polish position towards European Union Common Security and Defence Policy
The objective of this article is to present the evolution of Polish government position towards CSDP. The author points out the main stages of the Polish government attitude towards CSDP that were shaped by the consecutive governments. The author indicates that since 1999, when the CSDP was created, the position of Polish government has been changing from a very reserved or critical one to an opened approval and major involvement in the CSDP development. In author’s opinion, there are three stages in regard to Polish position towards CSDP and the European Security and Defence Identity (ESDI) that led to CSDP creation. First stage dates back to 1990s and is related to ESDI and the way the European Union countries tried to implement its objectives; second one takes place between 1999 and 2004, when the CSDP was created and when Poland was participating in adhesion talks; third one, between 2004 and 2014, is characterized by a growing Polish support for the CSDP and stronger engagement of consecutive governments in the development of this process. Nonetheless, it should be mentioned that the CSDP has never been a priority in the Polish security policy.
Key words: evolution of government position, security police, defence, support and engagementBibliografia
„Vom Staatenverbund zur Föderation-Gedanken über die Finalität der europäischen Integration”. Rede des Bundesministers Auswärtigen Joschka Fischer am 12. Mai 2000 in der Humboldt-Universität in Berlin. „Internationale Politik“ 2000, Nr. 8.
Ashton C.: Zwrot ku obronności. „Rzeczpospolita”, 30 grudnia 2013.
Balcer A., Wóycicki K.: Polska na globalnej szachownicy. Warszawa 2014.
Barcik J.: Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony. Aspekty prawne i polityczne. Bydgoszcz-Katowice 2008.
Barcz J.: Przewodnik po Traktacie konstytucyjnym. Warszawa 2005.
Barcz J.: Przewodnik po traktacie z Lizbony. Warszawa 2008.
Bartoszewski W.: Wspólna europejska odpowiedzialność. Wybrane przemówienia i wywiady styczeń-lipiec 2001 r. Warszawa 2001.
Bielecki J.: Udział bez entuzjazmu. Nie wiadomo, ilu polskich żołnierzy trafi do europejskich sił zbrojnych. „Rzeczpospolita”, 22 listopada 2000.
Borkowski P.J.: Unia Europejska-między kryzysem a niespełnieniem. W: „Rocznik Strategiczny 2010/2011”. Warszawa 2011.
Brzeziński Z.: Wielka szachownica. Główne cele polityki amerykańskiej. Warszawa 1998.
Brzeziński Z.: Wybór. Dominacja czy przywództwo. Kraków 2004.
Cichocki M.A.: Przekładanie zwrotnic. „Rzeczpospolita”, 25—26 lutego 2012.
Czaputowicz J.: Teoretyczne założenia i elementy składowe kooperatywnego systemu bezpieczeństwa. W: NATO w systemie bezpieczeństwa europejskiego. Red. E. Cziomer. Kraków 1999.
Demkowicz A.: Integracja Europy Zachodniej w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony. Toruń 2007.
Die Aussenpolitik der USA. Präsident Obamas neuer Kurs und die Zukunft der transatlantischen Beziehungen. Hrsg. R. C. Meier-Walser. München 2009.
Diedrichs U.: Die Gemeinsame Sicherheits und Verteidigungspolitik der EU. Stuttgart 2012.
Dla Polski byłoby dobrze. Rozmowa Radosława Sikorskiego z Jackiem Rostowskim „Wprost” 2014, nr 26.
Dylematy integracyjne Polski. Wybrane aspekty. Red. M. Stolarczyk. Katowice 2003.
E. Cziomer: Rola Niemiec w kryzysie strefy euro po 2009 roku. Kraków 2013.
Exposé prezesa Rady Ministrów Leszka Millera wygłoszone w Sejmie 25 października 2001 r. „Przegląd Rządowy” 2001, nr 11.
Informacja ministra spraw zagranicznych na temat polityki zagranicznej RP w 2008 roku. W: Łastawski K.: Polska racja stanu po wstąpieniu do Unii Europejskiej. Warszawa 2009.
Iwanek T.: Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony w polityce zagranicznej Polski i jej sąsiadów-analiza i rekomendacje. W: Stosunki Polski z sąsiadami w pierwszej dekadzie XXI wieku. Red. M. Stolarczyk. Katowice 2011.
Keukeleire S., Dereux T.: The foreign policy of the European Union. Palgrave Macmillan 2014.
Kiwerska J.: Rozchodzenie się dwóch światów? Stany Zjednoczone i relacje transatlantyckie 1989—2012. Poznań 2013.
Kompas dla wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Oprac. Grupa Robocza ds. Międzynarodowej Polityki I Bezpieczeństwa Fundacji im. F. Eberta, www.feswar.org.pl (dostęp: 5.07.2014).
Kowalczyk A.: Wspólna Polityka zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej w procesie integracji politycznej Europy. Implikacje dla Polski [praca doktorska obroniona na Wydziale Nauk Społecznych UŚ w posiadaniu autora, Katowice 2013].
Koziej S.: NATO i UE: dwa euroatlantyckie filary bezpieczeństwa Polski. W: System euroatlantycki w wielobiegunowym ładzie międzynarodowym. Red. J. M. Fiszer i P. Olszewski. Warszawa 2013.
Kubin T.: Czy państwa Unii Europejskiej mogą mieć wspólną politykę zagraniczną? Czynniki sprzyjające funkcjonowaniu i rozwojowi polityki zagranicznej, bezpieczeństwa oraz obrony UE i utrudniające je. W: Problemy polityki zagranicznej Polski i stosunków międzynarodowych na początku XXI wieku. Wybrane aspekty. Red. M. Stolarczyk. Katowice 2008.
Lorenz W.: Z powodu kryzysu Europa staje się militarnym karłem. „Rzeczpospolita”, 24-26 grudnia 2011.
Marsh S., Rees W.: The European Union in the security of Europe. From cold war to terror war. Abingdon 2011.
Mauer V.: Die Sicherheitspolitik der Europäischen Union. „Aus Politik und Zeitge-schichte“ 2006, Nr. 43.
Milczarek D.: Pozycja i rola Unii Europejskiej w stosunkach międzynarodowych. Wybrane aspekty teoretyczne. Warszawa 2003.
Miszczak K.: Polska a rozwój Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. „Sprawy Międzynarodowe” 2007, nr 3.
Müller-Bradeck-Bosquet G.: Deutschland und die Aussen- und Sicherheitspolitik der UE. In: Die Aussenpolitik der Bundesrepublik Deutschland. Anspruch, Realität. Perspektiven. Hrsg. R. Meier-Walser, A. Wolf. München 2012.
Narodowa Strategia Integracji. W: „Rocznik Strategiczny 1997/1998”. Warszawa 1998.
Nowak-Jeziorański J.: Lekcja strategii. „Wprost”, 28 maja 2000.
Onyszkiewicz J., Zaborowski M.: Modlitwa o amerykańską obecność. „Rzeczpospolita”, 21 listopada 2003.
Onyszkiewicz J.: Polska w europejskim systemie bezpieczeństwa. „Unia Europejska” 2000, nr 5.
Osica O.: Polska wobec Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa UE. W: Polska-Unia Europejska. W pół drogi. Wybrane problemy. Red. M. A. Cichocki. Warszawa 2001.
Pietraś J.Z.: Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej w nowym systemie bezpieczeństwa. W: NATO u progu XXI wieku. Red. E. Cziomer. Kraków 2000.
Po Iraku koniec z misjami wojskowymi bez NATO i Unii. Rozmowa z ministrem obrony RP Bogdanem Klichem. „Dziennik”, 6 października 2008.
Podraza A.: Europejska polityka bezpieczeństwa i obrony: mit czy rzeczywistość? W: „Nowe sąsiedztwo” na wschodzie poszerzonej Unii. Red. T. Kołodziej. Warszawa 2005.
Priorytety polskiej polityki zagranicznej 2012—2016. Warszawa 2012.
Rynning S.: Realism and the common security and defence policy. “Journal of Common Market Studies”. Blackwell Publishing 2011.
Słomczyńska I.: Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony. Uwarunkowania-struktury-funkcjonowanie. Lublin 2007.
Soja M.: Stosunki UE-NATO w dziedzinie bezpieczeństwa europejskiego i obrony na przełomie XX i XXI wieku. Toruń 2011.
Stolarczyk M.: Bezpieczeństwo Polski i Europy Środkowej u progu XXI wieku. W: Stosunki międzynarodowe w Europie na przełomie XX i XXI wieku. Wybrane aspekty. Red. J. Przewłocki, M. Stolarczyk. Katowice 2002.
Stolarczyk M.: Charakter polskiej eurodebaty nad przyszłością Unii Europejskiej. W: Unia Europejska i Polska wobec dylematów integracyjnych na początku XXI wieku. Red. M. Stolarczyk. Toruń 2006.
Stolarczyk M.: Czynniki sprzyjające realizacji kooperatywnego bezpieczeństwa w Europie pod koniec pierwszej dekady XXI wieku (zarys problemu). W: Czynniki stabilizacji i destabilizacji w stosunkach międzynarodowych na początku XXI wieku. Księga pamiątkowa poświęcona Profesorowi Lubomirowi Zyblikiewiczowi. Red. I. Stawowy-Kawka. Kraków 2009.
Stolarczyk M.: Integracja Polski z Unią Europejską-szanse i zagrożenia dla realizacji polskich interesów (podstawowa argumentacja). W: Europa Środkowa jako obszar interesów regionalnych. Red. J. Przewłocki. Katowice 1999.
Stolarczyk M.: Stanowisko rządu RP wobec europejskiej debaty nad przyszłością Unii Europejskiej. W: Dylematy integracyjne Polski. Wybrane aspekty. Red. M. Stolarczyk. Katowice 2003.
Strategia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej przyjęta na posiedzeniu Rady Ministrów. Warszawa, 4 stycznia 2000 r. W: Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów. Oprac. S. Bieleń. Warszawa 2004.
Szmajdziński J.: Europejska polityka obronna. „Unia Europejska” 2002, nr 1.
Terlikowski M., Madej M.: Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony UE-przełom, którego (zgodnie z planem) nie było. W: „Rocznik Strategiczny 2013/2014”. Warszawa 2014.
Traktat z Maastricht. Warszawa 1998.
Węc J.J.: Spór o kształt instytucjonalny Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej 1950-2005. Między ideą ponadnarodowości a współpracą międzyrządową. Analiza politologiczna. Kraków 2006.
Wieliński B.T.: Euroarmia Kaczyńskiego. „Gazeta Wyborcza”, 3 listopada 2006.
Z Iraku wyjedziemy w 2008 r. Wywiad z ministrem obrony Bogdanem Klichem. „Dziennik”, 19 listopada 2007.
Zadania polskiej polityki zagranicznej w 2001 r. Informacja ministra spraw zagranicznych Władysława Bartoszewskiego przedstawiona na forum Sejmu RP 6 czerwca 2001 r. „Przegląd Rządowy” 2001, nr 7.
Zając J.: Bandwagoning w stosunkach polsko-amerykańskich. „Przegląd Zachodni” 2009, nr 3.
Zając J.: Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej jako wyzwanie dla Polski. W: Unia Europejska i Polska wobec dylematów integracyjnych na początku XXI wieku. Red. M. Stolarczyk. Toruń 2006.
Zięba R.: Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony. Warszawa 2005.
Zięba R.: Europejska Tożsamość Bezpieczeństwa i Obrony. Polski punkt widzenia. „Stosunki Międzynarodowe” 2001, nr 1—2.
Zięba R.: Europejska Tożsamość Bezpieczeństwa i Obrony. Warszawa 2000.
Zięba R.: Polityka bezpieczeństwa i obrony Unii Europejskiej. W: Bezpieczeństwo Polski i bezpieczeństwo europejskie na początku XXI wieku. Red. M. Stolarczyk. Katowice 2004.
Zięba R.: Polityka zagraniczna Polski w strefie euroatlantyckiej. Warszawa 2013.
Zięba R.: Polityka zagraniczna Unii Europejskiej. W: Polityka zagraniczna. Aktorzy-potencjały-strategie. Red. T. Łoś-Nowak. Warszawa 2011.
Zięba R.: Polska wobec polityki bezpieczeństwa i obrony Unii Europejskiej. „Przegląd Europejski” 2004, nr 2.
Zięba R.: Z Waszyngtonem czy Brukselą-dylematy polskiej polityki bezpieczeństwa. W: Unia Europejska i Polska wobec dylematów integracyjnych na początku XXI wieku. Red. M. Stolarczyk. Toruń 2006.
Żurawski vel Grajewski P.: Polska wobec Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa-proces decyzyjny, zdolności interwencyjne, obszary interesów UE a interesy Rzeczypospolitej. W: Proces integracji Polski z Unią Europejską. Red. P. Dobrowolski, M. Stolarczyk, współpr. O. Szura. Katowice 2001.
Uniwersytet Śląski w Katowicach
profesor doktor habilitowany Kierownik Zakładu Stosunków Międzynarodowych w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Autor czterech monografii i ponad 130 studiów i artykułów naukowych zamieszczonych w czasopismach specjalistycznych i w pracach zbiorowych; redaktor bądź współredaktor prawie 20 prac zbiorowych. Jego zainteresowania badawcze dotyczą przede wszystkim polityki zagranicznej Niemiec i stosunków polsko-niemieckich, polityki zagranicznej Rosji i stosunków polsko-rosyjskich, problemów bezpieczeństwa w pozimnowojennej Europie, politycznych aspektów integracji w ramach Unii Europejskiej oraz tendencji ewolucji systemu międzynarodowego w wymiarze europejskim i globalnym w okresie pozimnowojennym.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
