Grupy Bojowe Unii Europejskiej. Istota, bilans funkcjonowania, perspektywy
Abstrakt
Abstrakt: Grupy Bojowe Unii Europejskiej. Istota, bilans funkcjonowania, perspektywy
W artykule przedstawiono rolę, jaką odgrywają Grupy Bojowe Unii Europejskiej (GB UE) w ramach Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Minęło dwanaście lat od uzyskania przez te formacje pełnej gotowości bojowej, co okazuje się wystarczającym czasem na refleksję, czy formuła grup bojowych jest adekwatna do współczesnych zagrożeń i spełnia oczekiwania państw, które je tworzą. W szczególności analizie poddano genezę powstania GB UE (w odniesieniu do prób budowania europejskich sił militarnych zapoczątkowanych w latach 50. ubiegłego wieku), ich zadania wraz z przewidywanymi scenariuszami działań, strukturę oraz proces formownia i szkolenia. Ponadto porównano stanowiska poszczególnych państw europejskich, w tym Polski, wobec projektu grup bojowych i ich dotychczasowe zaangażowanie w budowanie zdolności sił.
Słowa kluczowe: Grupy Bojowe Unii Europejskiej, wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony, operacje reagowania kryzysowego
Abstract: European Union Battlegroups. The essence, functioning, perspectives
The article outlines the role that European Union Battlegroups (EU BG) play in The Common Security and Defence Policy. Twelve years after gaining by them the full operational capacity is convenient time for analysing whether the concept of battlegroups is adequate to contemporary threats and if it meets expectations of the countries that contribute to them.
Bibliografia
Bobryk‑Deryło N.: Uwarunkowania ewolucji Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony Unii Europejskiej. Rozprawa doktorska. Warszawa 2012 — https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/126/UE%20WPbiO.pdf?sequence=1 (dostęp: 14.04.2018)
Brajer‑Marczak R.: Efektywność organizacji z perspektywy modelu dojrzałości procesowej. „Zarządzanie i Finanse” 2012, R. 10, nr 1, cz. 3.
Central European Policy Institute: DAV4 Full Report. Towards a Deeper Visegrad Defence Partnership. Bratislava 2012.
Ciupiński A.: Geneza europejskiej wspólnoty bezpieczeństwa „Bellona” 2013, R. 7, nr 4.
Ciupiński A.: Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego. Warszawa 2009.
Ciupiński A.: Zdolności wojskowe Unii Europejskiej. Perspektywy grup bojowych. „Rocznik Integracji Europejskiej” 2014, nr 8.
Council of The European Union: EU Battlegroup Preparation Guide (12904/2/08). Brussels 2008.
Council of The European Union: EU Concept for Force Generation (10690/08). Brussels 2008.
Council of The European Union: EU Concept for Military Command and Control (10688/5/08). Brussels 2008.
Council of The European Union: EU Concept for Military Planning at the Political and Strategic Level (10687/08). Brussels 2008.
Council of The European Union: EU Military Rapid Response Concept (5654/09). Brussels 2003.
Council of The European Union: EU Suggestions for Procedure for Coherent, Comprehensive EU Crisis Management (7116/03). Brussels 2003.
Council of The European Union: European Union Battlegroup Concept (13618/06). Bruksela 2006.
Decyzja ministra obrony narodowej z 6 czerwca 2014 r. w sprawie określenia kompetencji w zakresie formowania oraz przygotowania sił i środków na potrzeby Grupy Bojowej państw Grupy Wyszehradzkiej, a także utrzymania jej w gotowości w okresie dyżuru od 1 stycznia do 30 czerwca 2016 r., rozkaz szefa Sztabu Generalnego WP, rozkaz dowódcy generalnego RSZ, Wytyczne zastępcy dowódcy generalnego RSZ, Wytyczne dowódcy 12. Dywizji Zmechanizowanej.
Decyzja nr 295/MON ministra obrony narodowej z 16 lipca 2014 r. w sprawie prowadzenia kontroli w dowództwach, jednostkach i komponentach zadaniowych SZ RP zadeklarowanych do struktur wojskowych Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego oraz Unii Europejskiej i realizowanych w ramach ich systemów kontroli.
Decyzja Rady 2011/871/WPZiB z 19.12.2011 r. ustanawiająca mechanizm zarządzania finansami wspólnych kosztów operacji Unii Europejskiej mających wpływ na kwestie wojskowe lub obronne (ATHENA). Dz. Urz. UE L 343/35.
Gawliczek P., Pawłowski J.: Zagrożenia asymetryczne. Warszawa 2003.
Górka‑Winter B., Posel‑Częścik E.: Wspólna Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony Unii Europejskiej. „Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Biuletyn” 2001, nr 11.
Górka‑Winter B.: Grupy bojowe Unii Europejskiej — koncepcja, proces formowania, perspektywy. „Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Biuletyn” 2006, nr 69 (409).
http://www.defence24.pl/359063,demilitaryzacja‑unii‑europejskiej (dostęp: 19.04.2018).
http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze‑osw/2017‑06‑28/renesans‑wspolnej‑polityki‑bezpieczenstwa‑i‑obrony‑ue‑szanse (dostęp: 19.04.2018).
http://www.twojaeuropa.pl/347/unia‑zachodnioeuropejska (dostęp: 31.10.2017).
https://www.globalfirepower.com/ (dostęp: 10.12.2017).
https://www.globalsecurity.org/military/world/europe/eu‑battlegroups.htm (dostęp: 10.04.2018).
https://www.globalsecurity.org/military/world/europe/eu‑battlegroups.htm (dostęp: 19.12.2017).
Informacje uzyskane w Dowództwie Operacyjnym Rodzajów Sił Zbrojnych (listopad 2017 r.).
Iwanowski N.: Teoria i praktyka wykorzystania Grup Bojowych Unii Europejskiej. Warszawa 2014.
Jóźwiak V.: Przewodnictwo Węgier w Grupie Wyszehradzkiej. „Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Biuletyn” 2017, nr 77.
Jurczyszyn Ł.: Reformy UE według prezydenta Macrona: oferta adresowana do Niemiec. „Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Biuletyn” 2017, nr 101(1543).
Kania M.: Europejskie Grupy Bojowe: Od założeń do praktyki. W: Bezpieczeństwo w wymiarze Soft Power i Hard Power. Red. R. Korzeniowski, P. Schmidt. Olsztyn 2017.
Kasprzyk M.: Użycie Grup Bojowych UE w operacjach reagowania kryzysowego. W: Wybrane zagadnienia z teorii i praktyki obronności. Red. A. Polak. Warszawa 2014.
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno‑Społecznego i Komitetu Regionów. Europejski plan działań w sektorze obrony. COM/2016/0950 final. Bruksela 2016.
Kozłowski D., Ligęza K.: Budowanie zasobów i zdolności w ramach Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. „Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej” 2009, nr 1(176).
Kupiecki R.: Visegrad Defence Cooperation: From Mutual Support to Strengthening NATO and the EU. A Polish Perspective. “Report” 2013, No 35.
Kuźniar R.: Wzlot i upadek Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. „Bezpieczeństwo Narodowe” 2014, nr 32.
Leksykon obronności. Polska i Europa. Red. M. Huzarski, J. Wołejszo. Warszawa 2014.
Long Term of the Visegrad Countries on Deepening their Defence Cooperation. Visegrad 2014.
Materiały Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych (listopad 2017 r.).
Milewski E., Figurski J.: Potrzeba i możliwości zabezpieczenia logistycznego systemów uzbrojenia. „Problemy Techniki Uzbrojenia” 2013, R. 42, z. 126.
Notatka informacyjna Attaché Obrony w Berlinie z dnia 27.11.2017 r.
Notatka informacyjna Attaché Obrony w Londynie z dnia 22.09.2017 r.
Nye J.S. jr.: Przyszłość siły. Przeł. B. Jałoszyński. Warszawa 2012.
Parzymies S.: Integracja europejska w dokumentach. Warszawa 2008.
Rutkowska A.: Teoretyczne aspekty efektywności — pojęcie i metody pomiaru. „Zarządzanie i Finanse” 2013, R. 11, nr 1, cz. 4.
Serowaniec M., Kacała T.: Międzyparlamentarny wymiar współpracy w ramach Grupy Wyszechradzkej. „Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych. Miscellanea” 2015 — http://kpsw.edu.pl/pobierz/wydawnictwo/miscellanea/nr5/11_1_serowaniec_kacala.pdf (dostęp: 14.04.2018).
Soja M.: Stosunki UE—NATO w dziedzinie bezpieczeństwa europejskiego i obrony na przełomie XX i XXI wieku. Toruń 2011.
Stolarczyk M.: Problemy współpracy transatlantyckiej w dziedzinie politycznej i bezpieczeństwa. W: Instytucjonalizacja wielostronnej współpracy międzynarodowej w Europie. Red. S. Parzymies, R. Zięba. Warszawa 2004.
Tekst Traktatu o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Obronnej — aei.pitt.edu/5201/1/5201.pdf (dostęp: 2.11.2017).
Terlecki R.: Wolniej ku dwóm prędkościom. „Dziennik Polski” 10.11.2017.
Urbański M., Dołęga K.: Regionalny wymiar bezpieczeństwa na przykładzie Grupy Wyszehradzkiej w kontekście przynależności do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej. „Obronność — Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej” 2016, nr 1(17).
Wspólna wizja, wspólne działanie: Silniejsza Europa. Globalna strategia na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Bruksela 2016.
Zasady finansowania operacji wojskowych UE zostały określone w decyzji Rady 2011/871/WPZiB z 19.12.2011 r. ustanawiającej mechanizm zarządzania finansami wspólnych kosztów operacji Unii Europejskiej mających wpływ na kwestie wojskowe lub obronne (ATHENA) Dz. Urz. UE L 343/35.
Zięba R.: Europejska Tożsamość Bezpieczeństwa i Obrony: Koncepcja — struktura — funkcjonowanie. Warszawa 2000.
Zięba R.: Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Warszawa 2007.
Zięba R.: Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Akty prawne, dokumenty normatywne. Warszawa 2007.
Centrum Szkolenia Obrony Przed Bronią Masowego Rażenia, Akademia Sztuki Wojennej
płk, dr, szef Centrum Szkolenia Obrony przed Bronią Masowego Rażenia (Akademia Sztuki Wojennej), adiunkt w Zakładzie Stosunków Międzynarodowych (Uniwersytet Śląski w Katowicach).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
