Zofia Kozarynowa: l’apporto di una lettrice alla polonistica italiana [Zofia Kozarynowa: rola nauczyciela akademickiego w rozwoju polonistyki we Włoszech]
Abstrakt
W artykule przedstawiono kilka istotnych aspektów roli Zofii Kozarynowej w rozwoju polonistyki na Uniwersytecie Turyńskim w latach, w których pracowała tam jako lektorka, pomagając turyńskim polonistkom Marii i Marinie Bersano Begey, a przede wszystkim Clotildzie i Cristinie Garosci w ich pracach tłumaczeniowych i badawczych. Działalność Zofii Kozarynowej, będąca częścią promocji kultury polskiej we Włoszech, prowadzonej przez polskie instytucje, jest rekonstruowana na podstawie pozostawionych przez nią pism, a także w odniesieniu do wspomnień innych uczonych oraz niepublikowanych źródeł archiwalnych.
Słowa kluczowe
Zofia Kozarynowa; polonistyka; Włochy w międzywojniu; kultura polska
Bibliografia
Fonti archivistiche
Archivio dell’Istituto di Cultura Polacca “Attilio Begey”, Torino (abbreviato nel testo con la sigla AICPAB).
Biblioteca Polacca POSK a Londra, Sezione manoscritti, fondo Zofia Kozaryn, coll. 3.45.2 (abbreviato nel testo con la sigla BP POSK ZK)
Informazioni date da Marina Bersano Begey alla scrivente e appuntate in visione della relazione sulla storia dell’Istituto Begey presentata al Kongres Kultury Polskiej tenuto a Londra nel 1985 (abbreviate nel testo con la sigla MBB 1985)
Bibliografia
Amenta Alessandro (2014): Le sorelle Garosci traduttrici dal polacco. In: I Maestri della polonistica italiana. Atti del convegno dei polonisti italiani. A cura di P. Salwa e M. Ciccarini. Roma.
Bergamaschi Camilla, Agosti Paola (a cura di) (2004): Giorgio Agosti nelle lettere ai familiari dal 1915 al 1987. Torino.
[Bersano Begey Maria] (1937): L’Istituto di Cultura polacca “Attilio Begey” presso la R. Università di Torino 1930–1937. “L’Europa Orientale”.
Begey Maria (1938): Attilio Begey. Memorie raccolte. Torino.
Bersano Begey Marina (1981): I settant’anni della Pro Cultura Femminile. Torino.
Damiani Enrico (1941): Gli studi polonistici in Italia fra la prima e la seconda guerra mondiale. “L’Europa Orientale”.
Damiani Enrico (1928): Un corso di conferenze per polonisti italiani in Polonia. “Rivista di letterature slave”, n. 3.
D.B. [Dorosz Beata] (1996): Kozarynowa Zofia. W: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury słownik biobibliograficzny. T. 4. Red. J. Czachowska. Warszawa.
Giannini Fortunato (1913): Słownik włosko-polski i polsko-włoski, Vocabolario italiano-polacco e polacco-italiano. Varsavia.
Graciotti Sante (1983): La polonistica in Italia. In: la polonistica in Italia e l’italianistica in Polonia 1945–1979. A cura di S. Graciotti e K. Żaboklicki, con saggio bibliografico a cura di J. Kresálkowá. Wrocław.
Grandi Terenzio (1962): Aglauro Ungherini 1847–1934. ”Bollettino Domus Mazziniana”, vol. VII.
Jaworska Krystyna (1998): La tradizione polonistica in Piemonte. In: La Polonia, il Piemonte e l’Italia. Omaggio a Marina Bersano Begey. A cura di K. Jaworska. Alessandria.
Jaworska Krystyna (2011): Nabielak, Goszczyński i Towiański w Archiwum Begeya. „Wiek XIX”, vol. IV (XLVI).
Jaworska Krystyna (2018): Da prigionieri a uomini liberi. L’Armata Polacca in Italia 1918–1919. Z niewoli do niepodległości. Armia Polska we Włoszech 1918–1919. Torino.
[Kozarynowa Zofia] (1932): T. Brudzewski: Szkoła we Włoszech: rzut oka wstecz, szkolnictwo niższe i średnie dzisiaj. „Przegląd Współczesny”, n. 125.
Kozaryn Zofia (1938): La lingua polacca. Grammatica – esercizi – letture. Torino.
Kozarynowa Zofia (1954): Kongres Eucharystyczny w Turynie. „Życie. Katolicki Tygodnik Religijno-Kulturalny”, n. 44. Online: https://kpbc.umk.pl/Content/221646/ArchEmig_POPC_C07_04_1953_nr_44_HD_011.pdf [accesso: 22.10.2020].
Kozarynowa Zofia (1988): Całun. „Gazeta Niedzielna”, n. 33.
Kozarynowa Zofia (1982a): Najedzone dzieci. „Tydzień Polski”, n. 23.
Kozarynowa Zofia (1982b): Sto lat. Gawęda o kulturze środowiska. Londyn.
Kozarynowa Zofia (1991): Jeden dzień w życiu Klotyldy. „Tydzień Polski”, n. 42.
Lutomierski Marcin (2010): Kozarynowa i Mickiewicz. Glosy do biografii twórczej pisarki. „Pamiętnik Literacki”, vol. XL, Londyn. Online: http://repozytorium.umk.pl/handle/item/6090 [accesso: 22.10.2020].
Majchrowski Jerzy (1997): O lektoratach języka polskiego na Konferencji Polonistów Zagranicznych w Warszawie w dniach 5–6 września 1938 Roku. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza” vol. XXXII.
Palmarini Luca (2014): Una padovana a Cracovia: il ricordo di Nelly Nucci (1901–1940) nell’insegnamento e nella diffusione della lingua italiana presso L’Università Jagellonica. “Romanica Cracoviensia”, n. 14.
Palmarini Luca (2018): La lessicografia bilingue italiano-polacca e polacco-italiana dal 1856 al 1946. Berlin.
[Piotrowski Rufin] (1864): Zasady gramatyki polskiej dla użytku Szkoły Narodowej Polskiej (Batignolles w Paryżu) wyłącznie ułożone. Paryż.
Pollak Roman (1966): Cristina Agosti (26 kwietnia 1881–2 maja 1966). „Pamiętnik Literacki”, n. 4.
Putka Irena (2014): La linguistica polacca in Italia. In: I Maestri della polonistica italiana. Atti del convegno dei polonisti italiani. A cura di P. Salwa e M. Ciccarini. Roma.
Rabenda Marcin (a cura di) (2013): Roman Pollak Giovanni Maver. Korespondencja (1925–2969). Poznań.
Rasiej Mieczysław (a cura di) (2002): Comunità Polacca di Torino. Cinquant’anni di storia – Ognisko Polskie w Turynie. Pięćdziesiąt lat historii. Pessano.
Skuza Sylwia (2018): Cristina Agosti-Garosci i Clotilde Garosci – zapomniane tłumaczki największych dzieł literatury polskiej na język włoski. „Rocznik Przekładoznawczy”, No 13.
Sokołowski Mikołaj (2012): Adwokat diabła Attilio Begey. Warszawa.
Sokołowski Mikołaj (a cura di) (2013): Cristina Agosti Garosci (1881–1966). “pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi”. Online: https://plitonline.it/pdf/2013/plit-4--2013-14-34-cristina-agosti-garosci-mikolaj-sokolowski.pdf [accesso: 20.10.2020].
Sokołowski Mikołaj (2014): Gli argonauti della polonistica: la scuola torinese. Testi – personaggi – successi. In: I Maestri della polonistica italiana. Atti del convegno dei polonisti italiani. A cura di P. Salwa e M. Ciccarini. Roma.
Sosnowski Roman (2005): Il dizionario italiano-polacco di Erazm Rykaczewski. Alcuni cenni sulla presenza dell’italiano in Polonia nel XIX secolo. “Revista de italianística”, n. 9.
Szarejko Sylwia (2019): Początki Instytutu Kultury Polskiej im. Attilia Begey’a oczami Polaków i Włochów. “pl.it. Rassegna italiana di argomenti polacchi”, n. 10. Online: https://plitonline.it/pdf/2019/plit-10-2019-32-46-sylwia-szarejko.pdf [accesso: 15.03.2021].
Szmydtowa Zofia (1928): Ś. p. Attilio Begey: 1848 [sic]–1928. “Pamiętnik Literacki”, XXV, n. 4. Online: http://bazhum.pl/bib/volume/3653/ [accesso: 15.03.2021].
Szol Agnieszka (2007): Historia polonistyki na Uniwersytecie w Turynie. „Postscriptum”, n. 1(53).
Zanco Claudio (1998): Le traduzioni ungheriniane dei romantici polacchi sullo sfondo del carteggio. In: La Polonia, il Piemonte e l’Italia. Omaggio a Marina Bersano Begey. A cura di K. Jaworska. Alessandria.
Zieliński Andrzej (2018): Presenza polacca nell’Italia dell’entre-deux-guerres. Milano.
Sitografia
De Mauro Tullio (1964): Matteo Bartoli. In: Dizionario Biografico degli Italiani. T. 6. Roma. Online: https://www.treccani.it/enciclopedia/matteo-giulio-bartoli_(Dizionario-Biografico) [accesso: 20.10.2020].
Polska Bibliografia Literacka Online: http://pbl.ibl.poznan.pl/dostep/index.php?s=d_biezacy&f=zapisy&p_autorid=1408 (nel testo abbreviato in PBL). [accesso: 20.10.2020].
Teslar Józef A. (1934): Methode pratique du polonais. Parigi. Online: https://gramatyki.uw.edu.pl/books [accesso: 10.05.2021].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
