Między "Ustami Italji" a brzegiem Nervi. Przypadek Kazimiery Alberti
Abstrakt
The article conjoins several interpretative perspectives. The first one focuses on Kazimiera Alberti’s volume of poetry entitled Usta Italji [The Mouth of Italy] published in the 1930s, in which Alberti unconsciously predicts her future. Her poetic excursions into Italian cities, enhanced by autothematic tropes, reveal the writerly-feminine subjectivity. What the biographical discourse delineates there is the frame for affective experiences, such as melancholy, sadness, and passion. This experience of the place would be identified today as the poetics of space, in which actual addresses merge with made up after-images. The second part of the article is devoted to Kazimiera Alberti’s experience of living in – and not only sightseeing – Italy. An analysis of the cultural memory code makes it possible to accurately portray the effort with which the poet seeks an original way of inhabiting the world that spans between the tragic Polish past and the Italian space of salvage. A reflection on Kazimiera Alberti’s letter to Maria Grabowiecka becomes not only an interpretative procedure but also – and primarily – a trigger to discuss the (arguably) central theme in Alberti’s oeuvre: the gesture of re-creation. This gesture stands for the attempt to re-create the world in the language of great cultural myths, or for the creative passion whose poetic evocation is Capri – an island equally real and “made up” or imagined.
Słowa kluczowe
pamięć; geopoetyka; reportaż literacki
Bibliografia
Alberti Kazimiera (1936): Usta Italji. Warszawa.
Alberti Kazimiera (1950): L’anima della Calabria. Trad. di A. Cocola. Napoli.
Alberti Kazimiera (1951): Segreti di Puglia. Trad. di A. Cocola. Napoli.
Alberti Kazimiera (b.r.w.): Campania, Gran Teatro. Trad. di A. Cocola. Napoli [wiemy, że powstała przed Magia Ligure i po Segreti di Puglia].
Alberti Kazimiera (1952): Magia Ligure. Trad. di A. Cocola. Pozzuoli.
Alberti Kazimiera (1963): La bocca dell’Italia. Trad. di A. Cocola. Pozzuoli.
Barthes Roland (1997): Przyjemność tekstu. Tłum. A. Lewańska. Warszawa.
Cocola Alfonso (b.d.): [Listy], 71 listów Alfo Cocoli do Kazimiery Alberti. Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, nr inwentarzowy: 5638.
Derrida Jacques (2005): The Politics of Friendship. Transl. G. Collins. London–New York.
Giuliani Francesco (2009): Viaggi novecenteschi in terra di Puglia. Foggia.
Janas Janina (2007): „Świat wykuty ze skały”. Capri w polskiej poezji, doświadczenie „wyspy”. W: Eadem: Szkice o literaturze i języku polskim. Fasano.
Miller Nancy K. (2006): Arachnologie: kobieta, tekst i krytyka. Przeł. K. Kłosińska i K. Kłosiński. W: Teorie literatury XX wieku. Antologia. Red. A. Burzyńska, M.P. Markowski. Kraków.
Università degli Studi di Bari Aldo Moro Włochy
http://orcid.org/0000-0003-4488-6061
profesor Università degli Studi di Bari Aldo Moro, Włochy. W 1974 roku rozpoczęła pracę na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach w Polsce, następnie przez 16 lat była nauczycielem akademickim w Istituto Universitario l’Orientale w Neapolu (Włochy), a od roku 2002 prowadzi katedrę polonistyki na Uniwersytecie w Bari (Włochy). Jej początkowe zainteresowania dotyczyły językoznawstwa. Późniejsze badania i publikacje skupiają się wokół inspiracji włoskich w polskiej literaturze, przekładów i biografistyki. Uznaje się ją za prekursorkę badań nad życiem i twórczością Kazimiery Alberti. Opublikowała m.in.: La letteratura maccheronica in Polonia, Szkice o literaturze i języku polskim, Dwie wersje poematu o Orfeuszu – Marino i Lubomirski. Podobieństwa tekstu a różnice kulturowe, Jan Andrzej Morsztyn sommelier barocco. Pełni funkcję redaktora naczelnego czasopisma „Fabrica Litterarum Polono-Italica”.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
