Bona Sforza, tra Polonia, Napoli e Bari. Nel gioco delle grandi potenze europee del Cinquecento [Bona Sforza – między Polską, Neapolem a Bari. W grze wielkich potęg europejskich XVI wieku]
Abstrakt
Epoka Bony Sforzy została poddana oglądowi w kontekście stosunków między państwami europejskimi w I połowie XVI wieku. Dotyczy to zwłaszcza dwóch monarchii: Karola V oraz Filipa II. Królowa Polski i księżna Bari próbowała odgrywać wiodącą rolę w ówczesnych stosunkach międzynarodowych, ale musiała ulec woli dwóch Habsburgów, zainteresowanych odzyskaniem kontroli nad księstwem Bari i zawarciem antytureckich sojuszy z Zygmuntem II, synem Bony.
Słowa kluczowe
Bona Sforza; wojny włoskie; Polska; Królestwo Neapolu; księstwo Bari; dynastie europejskie; Karol V; Filip II
Bibliografia
Beatillo Antonio (1637): Historia di Bari principal città della Puglia. Stamperia di Francesco Savio. Napoli.
Cabrera de Córdoba Luis (1876–1877): Filipe segundo rey de España. Imprenta, estereotipia y galvanoplastia de Aribau e C. Madrid.
Campana Cesare (1605): Vita del Catholico e Invittissimo Re Don Filippo II. Appresso Giorgio Greco. Vicenza.
Ciampi Sebastiano (1833): Notizie dei secoli XV e XVI sull’Italia, Polonia e Russia raccolte e pubblicate da S.C. colle vite di Bona Sforza de’ duchi di Milano e di Giovanni de’ Medici detto delle Bande Nere. Leopoldo Allegrini e Giovanni Mazzoni. Firenze.
[Del] Compendio dell’istoria del Regno di Napoli, seconda parte, di Mambrin Roseo da Fabriano, col settimo libro del Pacca e la giunta per tutto l’anno MDLXXXVI di Tomaso Costo (1591). Gioseppo Pelusio. Venetia.
Cremonini Cinzia (2010): La mediazione degli interessi imperiali in Italia tra Cinque e Settecento. In: I feudi imperiali in Italia tra XV e XVIII secolo. A cura di C. Cremonini e R. Musso. Roma.
Dipper Christof, Rosa Mario, a cura (2005): La società dei principi nell’Europa moderna (secoli XVI–XVII). Bologna.
Galasso Giuseppe (1994): Alla periferia dell’impero. Il Regno di Napoli nel periodo spagnolo. Torino.
Herrera y Tordesillas Antonio de (1601): Primera parte de la Historia general del Mundo, de XVII años del tiempo del Señor Rey don Felipe II el Prudente, desde el año de MDLIIII hasta el de MDLXX. Por Luis Sanchez. Madrid.
Kamen Henry (2006): Il duca d’Alba. Torino.
Marino John A. (1992): L’economia pastorale nel regno di Napoli. Napoli.
Musi Aurelio (2016): Il Regno di Napoli. Brescia.
Nores Pietro (1847): Storia della guerra di Paolo IV sommo pontefice contro gli spagnoli. In: «Archivio storico italiano». Tomo 12. Firenze.
Nuovo Isabella (2000): “Na rosa de diamanti relucenti”. La magnificenza delle nozze di Bona, regina di Polonia: feste, banchetti, spettacoli in alcune testimonianze contemporanee. In: Bona Sforza regina di Polonia e duchessa di Bari. A cura di M.S. Calò Mariani e G. Dibenedetto. Vol. 1. Roma.
Ochoa Brun Miguel Angel (2000): Historia de la diplomacia española. La diplomacia de Felipe II. Madrid.
Papagna Elena (2012): Organizzazione del territorio e trama nominativa della feudalità in Terra di Bari (secoli XV–XVIII). In: Territori, poteri, rappresentazioni nell’Italia di età moderna. Studi in onore di Angelo Massafra. A cura di B. Salvemini e A. Spagnoletti. Bari.
Parrino Domenico (1730): Teatro eroico, e politico de’ governi de’ viceré del Regno di Napoli. Tomo 1. Per Francesco Ricciardo. Napoli.
Passero Giuliano (1785): Storie in forma di giornali. Presso Vincenzo Orsino. Napoli.
Pellegrini Marco (2001): Le guerre d’Italia. Bologna.
Pepe Ludovico (1985): Storia della successione degli Sforzeschi negli stati di Puglia e Calabria. Cassano Murge.
Porsia Franco (1990): Bari aragonese e ducale. In: Storia di Bari. Dalla conquista normanna al ducato sforzesco. A cura di F. Tateo. Bari.
Rodríguez Salgado Maria Jose (1992): Un imperio en transición. Carlos V, Felipe II y su mundo. Barcelona.
Roscoe St. John Horace (1872): The court of Anna Carafa. London.
Russo Saverio (1996): Bari e i casali in età moderna. In: Idem: Pellegrini e ‘casalini‘ a Bari in età moderna. Bari.
Sansovino Francesco (1561): Della cronica universale del mondo. Chiamata già Supplimento delle Croniche. Venetia.
Skowron Ryszard (2000): Bari, la Polonia, l’Europa. L’eredità di Bona oggetto di gioco nell’arena internazionale nel XVI e XVII secolo. In: Bona Sforza regina di Polonia e duchessa di Bari. A cura di M.S. Calò Mariani e G. Dibenedetto. Vol. 1. Roma.
Spagnoletti Angelantonio (1992): Le forme del potere: vita amministrativa, vicende politiche, gruppi dirigenti. In: Storia di Bari. Nell’Antico Regime. A cura di F. Tateo. Vol. 2. Bari.
Spagnoletti Angelantonio (2003): Le dinastie italiane nella prima età moderna. Bologna.
Spagnoletti Angelantonio (2008): Donne di governo tra sventura, fermezza e rassegnazione nell’Italia della prima metà del ‘500. In: Donne di potere nel Rinascimento. A cura di L. Arcangeli e S. Peyronel. Roma.
Spagnoletti Angelantonio (2013): Le guerre d’Italia e la fine dell’indipendenza italiana. In: Storia d’Europa e del Mediterraneo. Dal Medioevo all’età della globalizzazione. Sezione V: L’età moderna (secoli XVI–XVIII). A cura di R. Bizzocchi. Vol. 12: Popoli, stati, equilibri del potere. Roma.
Spagnoletti Angelantonio (2014): Un mare stretto e amaro. L’Adriatico, la Puglia e l’Albania (sec. XV–XVII). Roma.
Spagnoletti Angelantonio (2018): Filippo II. Roma.
Summonte Giovanni Antonio (1643): Dell’Historia della Città, e Regno di Napoli. Tomo 4. Per Giacomo Gaffaro. Napoli.
Tallon Alain (2013): L’Europa del Cinquecento. Storia e relazioni internazionali. Roma.
Vaglienti Francesca M. (2010): “Governare, io donna”. Isabella d’Aragona principessa delle due Italie. In: “Con animo virile”. Donne e potere nel Mezzogiorno medievale (secoli XI–XV). A cura di P. Mainoni. Roma.
Wheatcroft Andrew (1996): Los Habsburgo. Barcelona.
Zaboklicki Krzysztof (2000): Bona e gli Asburgo alla vigilia del ritorno della regina in Italia. In: Bona Sforza regina di Polonia e duchessa di Bari. A cura di M.S. Calò Mariani e G. Dibenedetto. Vol. 1. Roma.
Uniwersytet im. Aldo Moro w Bari Włochy
http://orcid.org/0000-0002-1385-8263
profesor zwyczajny historii nowożytnej na Wydziale Literatury i Filozofii oraz Wydziale DISUM Università degli Studi di Bari (Włochy), gdzie prowadził także wykłady z „historii współczesnej Europy”. Większość jego prac naukowych skupia się wokół patrycjuszy miejskich i feudalności Królestwa Neapolu od XVI do XVIII wieku, historii Zakonu Rycerzy Świętego Jana w Jerozolimie (zwanego także Zakonem Maltańskim) oraz stosunków między Włochami i Hiszpanią w XVI i XVII wieku. Zajmował się także historią włoskich dynastii rządzących w XVI i XVII wieku, rewolucją w 1799 roku w Apulii, okresem napoleońskim w południowych Włoszech i historią Królestwa Obojga Sycylii. Brał udział w licznych konferencjach krajowych i międzynarodowych; wynikiem jego naukowego zaangażowania jest duża seria monografii (ostatnia opublikowana: Filippo II – w wydawnictwie Salerno, Rzym, 2018). Ponadto jest autorem licznych esejów i artykułów naukowych opublikowanych w seriach i czasopismach krajowych i zagranicznych.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
