Wald in der deutschen Literatur in Oberschlesien. Ein Streifzug
Abstract
Der vorliegende Artikel verdankt seine Entstehung der Überlegung, dass trotz des Wandels in dem oberschlesischen Raum, der vor allem im neuen Millennium stattgefunden hat, diese Region immer noch als eine Industrielandschaft wahrgenommen und ihre Perzeption im wortwörtlichen und metaphorischen Sinne von der schwarzen Farbe dominiert wird. Es wird daher versucht, das stereotype Bild Oberschlesiens zu hinterfragen und eine Übersicht über die regionalen Waldlandschaften darzubieten, welche in der von dem lokalen Kolorit inspirierten deutschen Literatur evoziert wurden.
Schlagworte
Wald; deutsche Literatur; Oberschlesien; Grün; Eichendorff
Literaturhinweise
Drewitz Erna (1918): Herbstwanderung nach dem Segethwald. In: Oberschlesien. Monatsschrift zur Pflege der Kenntnis und zur Vertretung der Interessen Oberschlesiens. 17. Jahrgang, H. 7: 216–217.
Dudenredaktion (b.r.publ.): Pinge. In: Duden online. https://www.duden.de/rechtschreibung/Pinge (2.01.2019).
Eco Umberto (2007): Sześć przechadzek po lesie fikcji. Przeł. Jerzy Jarniewicz. Kraków: Znak.
Eichendorff Joseph, von (b.r.publ. a): Pożegnanie. Tłum. Andrzej Lam. W: Kolekcja niemieckiej poezji klasycznej w przekładach Andrzeja Lama. http://www.knpk.ah.edu.pl/palio/html.run?_Instance=wsh-postgres&_PageID=1&_CatID=1363&_LangID=1&_CheckSum=-171118212 (27.08.2018).
Eichendorff Joseph, von (b.r.publ. b): Rozmowa w lesie. Tłum. Andrzej Lam. W: http://www.knpk.ah.edu.pl/palio/html.run?_Instance=wsh-postgres&_PageID=1&_CatID=1435&_LangID=1&_CheckSum=541403606 (27.08.2018).
Erben-Sedlaczek Irma (1922): An mein Oberschlesien. In: http://www.montes.pl/montes_/index.php?option=com_content&view=article&id=432&Itemid=1230 (27.08.2018).
Fitzek Rudolf (1941): Bergmannslied. In: Schmidt Richard (Hg.): Kleines Stadtbuch von Königshütte Oberschlesien. Berlin: Verlag für Sozialpolitik, -Wirtschaft und Statistik; Königshütte OS: Paul Gaertner: 8.
Grünfeld Walter (2017): Wspomnienia. Tłum. Nina Nowara-Matusik. W: Szewczyk Grażyna B. (red.): Katowice oczami Niemców i Polaków. T. 1. Katowice: Śląsk: 119–131.
Heska-Kwaśniewicz Krystyna (1998): Przestrzeń krajobrazowa Górnego Śląska w literaturze polskiej, czeskiej i niemieckiej. Rekonesans badawczy: W: Malicki Jan, Heska-Kwaśniewicz Krystyna (red.): Śląskie Miscellanea. T. 11. Katowice: Polska Akademia Nauk. Oddział w Katowicach: 147–161.
Hyckel Georg (o.J.): Was der Sagenborn rauscht… Ein Sagenbuch des oberschlesischen Landes. Schweidnitz: Verlag L. Heege.
Hyckel Georg (1916/1917): Wald. In: Oberschlesien. Jg. 15, H. 7: 336–338.
Jochemczyk Mariusz (2013): „Super flumina Silesiae Superioris…“. W: Jochemczyk Mariusz, Piotrowiak Miłosz (red.): Urzeczenie: locje literatury i wyobraźni. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego: 145–157. http://hdl.handle.net/20.500.12128/3175.
Jung-Kaiser Ute (2007): Der Wald als romantischer Topos. Eine Einführung. In: Dies.: Der Wald als romantischer Topos. Frankfurt am Main: Peter Lang: 13–36.
Klaussmann Anton Oskar (2014): Górny Śląsk przed laty (fragment). Tłum. Antoni Halor. W: Kortko Dariusz, Ostałowska Lidia: Pierony. Górny Śląsk po polsku i niemiecku. Antologia. Warszawa: Agora: 12–14.
Lam Andrzej (b.r.publ.): Nienazwana poetycka ojczyzna Eichendorffa. W: Joseph von Eichendorff: wybitny niemiecki poeta romantyczny z ziemi raciborskiej. Opole: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej: 32–37.
Mainka Karl Franz (1927): Oberschlesische Berggeistsagen. Beuthen OS: Oberschlesische Zeitung G.m.b.H.
Niedurny Max (1899): Mein Oberschlesien. In: Pioskowik Stefan (2017): Streifzüge durch Oberschlesien. Katowice: Grupa Infomax.
Perlick Alfons (1926): Sagen des Dorfes Rokittnitz: Beuthen: Heimatstelle Beuthen OS (Museum).
Pfützenreiter Franz (1941): Wanderungen ins Grüne. In: Schmidt Richard (Hg.): Kleines Stadtbuch von Königshütte Oberschlesien. Königshütte OS: Verlag für Sozialpolitik, Wirtschaft und Statistik: 224–227.
Pioskowik Stefan (2017): Streifzüge durch Oberschlesien. Katowice: Grupa Infomax.
Płomińska Małgorzata (2011): Świat barw w poezji Josepha von Eichendorffa. W: Rocznik Łubowicki, nr 9: 41–56.
Pospiszil Karolina (2015): Region ze słów. Górnośląskie odzyskiwanie głosu. W: Rocznik Komparatystyczny – Comparative Yearbook 6: 229–250. DOI: 10.18276/rk.2015.6-12.
Przibilla Franz (1912): Oberschlesische Sagen und Märchen. Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung.
Przywara Erich (2017): Co zawdzięczam Katowicom. Tłum. Renata Dampc-Jarosz. W: Szewczyk Grażyna B. (red.): Katowice oczami Niemców i Polaków. T. 1. Katowice: Śląsk: 105–106.
Rybicka Elżbieta (2014): Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich. Kraków: Universitas.
Schmidt Richard (red.) (1941): Kleines Stadtbuch von Königshütte Oberschlesien. Berlin: Verlag für Sozialpolitik,-Wirtschaft und Statistik; Königshütte OS: Paul Gaertner.
Simon Ralf (2009): Der Baum der Sprache. Zum lyrischen Bild bei Eichendorff. In: Müller Nielaba Daniel (Hg.): „Du kritische Seele“: Eichendorff: Epistemologien des Dichtens. Würzburg: Königshausen und Neumann: 51–63.
Skop Michał (2008): Das Bild der Stadt Kattowitz/Katowice im deutschen Schrifttum 1865–1946. Wrocław: Atut.
Szewczyk Grażyna B. (2009): Z notatek „Za późno urodzonego”. Obrazy stron ojczystych w autobiograficznych fragmentach Eichendorffa. W: Szewczyk Grażyna B., Dampc-Jarosz Renata (red.): Joseph von Eichendorff. Poeta niemieckiego romantyzmu z perspektywy Niemców i Polaków. Wrocław: Atut: 45–57.
Szewczyk Grażyna B. (2011): Literatura na Górnym Śląsku. W: Bahlcke Joachim, Gawrecki Dan, Kaczmarek Ryszard (red.): Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu. Gliwice: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej: 389–406.
