Ograniczenie zasięgu prerogatywy monarszej w Anglii w XVII i XVIII wieku i rola tego procesu w kształtowaniu nowoczesnego ustroju brytyjskiego

Kazimierz Baran

doi:10.31261/ZDP.2020.20.08

Opublikowane: 2020-07-09

Tom 13 (2020)

Ograniczenie zasięgu prerogatywy monarszej w Anglii w XVII i XVIII wieku i rola tego procesu w kształtowaniu nowoczesnego ustroju brytyjskiego

Kazimierz Baran

Dział: Rozprawy i artykuły

https://doi.org/10.31261/ZDP.2020.20.08

Abstrakt

Autor ukazuje, jak poprzez XVII-te i XVIII-te stulecie, prerogatywa przysługująca monarsze angielskiemu była – w rozmaitych jej nurtach – wypierana przez bezustannie rosnące ambicje parlamentu nakierowane na zajęcie pozycji suwerena w zawiadywaniu nawą państwową. Wśród obszarów, w których dochodziło do kobfliktu między Koroną a parlamentem na tle królewskiej prerogatywy, omawia autor m.in. law creation process z wyłaniającymi się tu punktami spornymi (presja wywierana na monarchę, by nie odmawiał sankcji na bille uchwalane przez izby, kwestia suspensy i dyspensy itp.). Sporo uwagi poświęca też autor ciągle podejmowanym przez parlament próbom uzyskania wpływu na kształt królewskiego ministerium. W tym obszarze izby nie wahały się postępować per fas per nefas, pociągając do odpowiedzialności w trybie impeachment królewskich ministrów (np. Strafford’a czy Danby’ego), stawiając im zarzuty w rzeczywistości polityczne a nie karne. Omawia też autor obszary, w których monarcha zbyt łatwo rezygnował z podtrzymania swych prerogatywnych uprawnień (np. w zakresie weryfikacji prawidłowości wyboru posłów do Gmin).

Słowa kluczowe:

ustrój Anglii, prerogatywa monarsza, konflikt na osi: monarcha – parlament (XVII – XVIII w.)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Baran, K. (2020). Ograniczenie zasięgu prerogatywy monarszej w Anglii w XVII i XVIII wieku i rola tego procesu w kształtowaniu nowoczesnego ustroju brytyjskiego. Z Dziejów Prawa, 13, 87—109. https://doi.org/10.31261/ZDP.2020.20.08

Cited by / Share

Bibliografia

Baran K.: Impeachment a początki odpowiedzialności politycznej ministrów w Anglii. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”. Prace prawnicze. Z. 51. Kra- ków 1971, s. 7—30.
Google Scholar

Baran K.: King versus Parliament. Redisscussion of constitutional cases illustrative of the Stuart reign till 1642. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”. Prace prawnicze. Z. 86. Kraków 1980, s. 7—32.
Google Scholar

Baran K.: Proces Strafforda na tle dziejów zdrady głównej w Anglii. „Krakowskie Studia Prawnicze” 1981, R. 14, s. 37—70.
Google Scholar

B a r a n K.: Z dziejów prawa karnego Anglii. Między Renesansem a Oświeceniem, XVI—XVIII w. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 1996.
Google Scholar

Constitutional Documents of the Puritan Revolution, 1625—1660. Ed. by S.R. Gardi- ner. Oxford 1958.
Google Scholar

Hallam H.: History of England. London 1930.
Google Scholar

Holdsworth W.: A history of English Law. London 1971.
Google Scholar

Keir D.L.: The Constitutional History of Modern Britain, 1485—1937. London 1948.
Google Scholar

Koranyi K.: Powszechna historia państwa i prawa. Warszawa 1959.
Google Scholar

Lehmberg S.E.: Parlamentary attainder in the Reign of Henry VIII. „Historical Journal” 1975, vol. 18, s. 682—701.
Google Scholar

Lovell C.R.: English Constitutional History. New York 1962.
Google Scholar

Pakenham P.: King Charles I. London 1936.
Google Scholar

Powszechna historia państwa i prawa. Wybór źródeł. Wyboru dokonał M.Z. Jedlicki. Warszawa 1955.
Google Scholar

Select Statutes and Other Constitutional Documents illustrative of the Reigns of Elisa- beth and James I. Ed. by G. Prothero. Oxford 1954.
Google Scholar

State Trials (Cobbett’s Complete Collection of State Trials and Proceedings for High Treason and other Crimes and Misdemeanours). T. 3. London (1809—1829).
Google Scholar

Taswell-Langmead T.P.: English Constitutional History. London 1946.
Google Scholar

The Stuart Constitution, 1603—1688. Documents and Commentary. Ed. by J.P. Kenyon. Cambridge 1966.
Google Scholar

Tom 13 (2020)
Opublikowane: 2021-08-11

ISSN: 1898-6986

eISSN: 2353-9879

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst

Ograniczenie zasięgu prerogatywy monarszej w Anglii w XVII i XVIII wieku i rola tego procesu w kształtowaniu nowoczesnego ustroju brytyjskiego

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Kazimierz Baran

Informacje