Początki działalności Generalnego Delegata Rządu dla Galicji (1919—1921)
Abstrakt
Artykuł przedstawia analizę okoliczności powstania urzędu Generalnego Delegata Rządu dla Galicji (1919-1921), jego ustrojową pozycję oraz zakres podjętych zadań w pierwszych miesiącach jego działalności. Dzieje tej rządowo-administracyjnej instytucji należą do mniej znanych w porównaniu z wiedzą na temat innych struktur administracji publicznej w początkach polskiej państwowości. Podstawą źródłową rozprawy stanowią lwowskie i krakowskie materiały archiwalne. Czynności urzędowe generalnego delegata wiosną 1919 r. zostały odtworzone na podstawie pierwszego dla rządu raportu z jego działalności, które uzupełnione zostały wydawanymi przez delegata okólnikami dla podległych mu urzędów. Dały one obraz zarówno prawno-ustrojowej pozycji generalnego delegata, jak i udokumentowały sposób wykonywania powierzonych mu obowiązków w dziedzinie utrzymania porządku i bezpieczeństwa, które pokrywały się z kompetencjami namiestnika Galicji w czasach austriackich. W artykule znalazło się także omówienie stanowiska Generalnego Delegata K. Gałeckiego w sporze o model administracyjnego ustroju na ziemiach dawnego Królestwa Galicji i Lodomerii.
Słowa kluczowe
Generalny Delegat Rządu dla Galicji, dr Kazimierz Gałecki, namiestnictwo galicyjskie.
Bibliografia
Ciągwa J.: Dzieje i współczesność Jurgowa 1546—1996. Kraków 1996.
Cybulski B.: Rada Narodowa Śląska Cieszyńskiego (1918—1920). Opole 1980.
Dziadzio A.: Władza na pograniczach monarchii habsburskiej doby konstytucyjnej wobec niechrześcijańskich mniejszości religijnych. W: Pogranicza w historii prawa i myśli polityczno-prawnej. Gdańsk—Olsztyn 2017.
Dziadzio A., Mataniak M.: Namiestnictwo galicyjskie (1854—1914). Organizacja i zadania. „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2018, 11 (1).
G o c l o n J.: Próby reform i dokonania gabinetu Ignacego Paderewskiego w świetle protokołów posiedzeń Rady Ministrów (16 stycznia—9 grudnia 1919 r.). Część pierwsza. „Słupskie Studia Historyczne” 2013, nr 19.
Goclon J.: Rząd Jędrzeja Moraczewskiego 17 XI 1918—16 I 1919 r. (struktura, funkcjonowanie, dekrety). „Przegląd Nauk Historycznych” 2009, R. 8, nr 2.
Gulczyński A.: Ministerstwo byłej Dzielnicy Pruskiej (1919—1922). Poznań 1995.
Jastrząb J.: Raporty o antysemickich wystąpieniach w Polsce po I wojnie światowej. Biblioteka Kórnicka, http://www.wbc.poznan.pl/Content/406116/499680.pdf [dostęp: 31.01.2020 r.].
K o s t r u b i e c J.: Administracja ogólna w myśli prawniczej Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa 2019.
Kumaniecki K.W.: Ustrój władz samorządowych na ziemiach Polski w zarysie. Warszawa—Kraków 1921.
Małecki M.: Wydział krajowy sejmu galicyjskiego. Geneza, struktura i zakres kompetencji, następstwo prawne. W: „Studia Galicyjskie”. T. 2. Kraków 2014.
Mroczka L.: Galicji rozstanie z Austrią. Zarys monograficzny. W: „Prace Monograficzne Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie”. T. 117. Kraków 1990.
Przeniosło M.: Polska Komisja Likwidacyjna 1918—1919. Kielce 2010. Przygodzki J.: Komisje dla usprawnienia administracji publicznej w II Rzeczypospolitej. Wrocław 2019.
Szymczak D.: Galicyjska „ambasada” w Wiedniu. Dzieje ministerstwa dla Galicji 1871—1918. Poznań 2013.
Winnicki Z.J.: Rada Regencyjna Królestwa Polskiego i jej organy (1917—1918). Wrocław 2017.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
