Dochodzenie roszczeń w sądzie sejmowym o zwrot dóbr ziemskich zabranych szlachcie polskiej przez króla „nullo iure” w świetle konstytucji z lat 1562/1563—1641
Abstrakt
Autor zauważył, że dochodzenie wskazanych w tytule roszczeń trwało bardzo długo Natrafiało bowiem na spore trudności, spowodowane niechętnym stosunkiem króla do żądań restytucji dóbr, częstym przekładaniem rozpraw na następny sejm oraz mankamentami procedury sądowej. Ich przyczyna tkwiła także w samym sądzie sejmowym, który nie działał sprawnie i w efekcie powstawały liczne zaległości w rozpoznawaniu spraw. Za panowania Augusta II i Augusta III sąd ten działał rzadko w następstwie kryzysu sejmowania.
Słowa kluczowe
zabory dóbr szlacheckich, sąd sejmowy
Bibliografia
Źródła
Volumina Constitutionum. T. 2, vol. 1: 1550—1585. Do druku przygotowali S. Grodzi- ski, I. Dwornicka, W. Uruszczak. Warszawa 2005.
Volumina Constitutionum. T. 2, vol. 2: 1587—1609. Do druku przygotował S. Grodzi- ski. Przedmowa W. Uruszczak. Warszawa 2008.
Volumina Constitutionum. T. 3, vol. 1: 1611—1626. Do druku przygotowali S. Grodzi- ski, M. Kwiecień, A. Karabowicz. Przedmowa W. Uruszczak. Warszawa 2010.
Volumina Constitutionum. T. 3, vol. 2: 1627—1640. Do druku przygotowali S. Grodzi- ski, M. Kwiecień, A. Karabowicz. Przedmowa W. Uruszczak. Warszawa 2013.
Volumina Constitutionum. T. 4, vol. 1: 1641—1658. Do druku przygotowali S. Gro- dziski, M. Kwiecień, K. Fokt. Przedmowa W. Uruszczak. Warszawa 2015.
Volumina Constitutionum. T. 4, vol. 2: 1659—1668. Do druku przygotowali S. Gro- dziski, M. Kwiecień, K. Fokt. Przedmowa W. Uruszczak. Warszawa 2017.
Volumina Legum. Przedruk Zbioru Praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782 wydanego. T. 5. Nakładem i drukiem Jozafata Ohryzki, Petersburg, 1860. Przedruk techniką typograficzną. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1980.
Opracowania
Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M.: Historia ustroju i prawa polskiego. Warszawa 2009.
Goźdź-Roszkowski K.: Problem restytucji dóbr ziemskich zabranych przez monar- chę „nullo iure” w konstytucjach pierwszych sejmów egzekucyjnych. W: Parla- mentaryzm i prawodawstwo przez wieki. Red. J. Malec, W. Uruszczak. Kraków 1999, s. 161—172.
Goźdź-Roszkowski K.: Wpływ przywileju czerwińskiego Władysława Jagiełły z 1422 r. na praktykę stosowania kary konfiskaty dóbr w XV w. W: „Verus amicus rara avis est”. Studia poświęcone pamięci Wojciecha Organiściaka. Red. nauk. A. Lityński, A. Matan, M. Mikołajczyk, D. Nawrot, G. Nancka. Wydaw- nictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 2020, s. 223—234.
Goźdź-Roszkowski K.: Zabory dóbr ziemskich dokonywane przez panującego w średniowiecznej Polsce do połowy XV wieku. Studium historyczno-prawne. Łódź 2017.
Goźdź-Roszkowski K.: Z badań nad nietykalnością majątkową polskiej szlachty. Postanowienia przywilejów z lat 1386—1454. „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2007, T. 10, s. 15—32.
Helcel A.Z.: Dawne prawo prywatne polskie. Kraków 1874.
Sobociński W.: Pakta konwenta. Studium z historii prawa polskiego. Kraków 1939. Szcząska Z.: Sąd sejmowy w Polsce od końca XVI do końca XVIII wieku. „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1968, T. 20, z. 1, s. 93—124.
Uruszczak U.: Historia państwa i prawa polskiego. T. 1 (966—1795). Warszawa 2010.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
