Prawo w okresie rewolucji husyckiej
Abstrakt
Na przełomie XIV i XV wieku w Królestwie Czeskim zaczął krystalizować się ruch wzywający do zreformowania Kościoła katolickiego. Opierając się na nauczaniu Johna Wiklifa , a następnie Jana Husa próbowano w sposób oddolny wpłynąć na hierarchię kościelną i przekonać ja do dokonania niezbędnych zmian i rzeczywistego wypełniania głoszonych nauk. Niestety, nauczanie Husa spotkało się z potępieniem, a on sam wezwany na sobór w Konstancji, mimo posiadania glejtu bezpieczeństwa od cesarza Zygmunta Luksemburczyka został jako heretyk w 1415 roku spalony na stosie. Doprowadziło to do radykalizacji dużej części mieszkańców Królestwa Czeskiego. Próby siłowego powstrzymania narastającego wrzenia religijnego, społecznego i narodowościowego doprowadziły do wybuchu w 1419 roku rewolucji trwającej do roku 1437. Artykuł niniejszy jest próbą przybliżenia husyckiego programu i praktycznego jego wcielania w życie w zakresie rewolucyjnej zmiany systemu prawnego. Jakie normy prawne husyci odrzucili i dlaczego oraz czym chcieli je zastąpić?
Słowa kluczowe
ruch husycki, rewolucja husycka, prawo w średniowieczu
Bibliografia
Bartlová M., Cermanová P., Novotny R. et al.: Husitské století. Nakladatelství Lidové Noviny, Praha, 2014.
Biderman J.: Vozová hradba a vojenský řád. Univerzální vzor či národnostní specifikum ve vztahu k válečnému umění? In: Kacíři, barbaři, nepřátelé. Odlišnost a stereotypy v pozdním středověku. Kol. Autorů. CMS, Praha, 2016.
Bylina S.: Hussitica. Instytut Historii PAN, Warszawa, 2007.
Bylina S.: Na skraju lewicy husyckiej. Instytut Historii PAN, Warszawa, 2005. Bylina S.: Rewolucja husycka. T. 1—3. Instytut Historii PAN—Wydawnictwo Neriton, Warszawa, 2011—2016.
Čornej P.: Světla a stíny husitství. (Události — osobnosti — texty — tradice). Nakladatelství Lidové Noviny, Praha, 2014.
Čornej P.: Tajemství českých kronik. Nakladatelství PASEKA, Praha—Litomyšl, 2003. Č o r n e j P.: Velké dějiny zemí Koruny Ćeske, svazek V (1402—1437). Nakladatelství PASEKA, Praha—Litomyšl, 2000.
Čornej P.: Vzbúřenie, búře, búřka a husitská revoluce. In: Heresis seminaria. Pojmy a koncepty v bádání o husitství. Kol. autorů. Praha 2013.
Encyklopedie husitství. Husitské muzeum v Táboře, Tábor, 2007.
Fudge T.: Crime, Punishment and Pacifism in the Thought of Bishop Mikuláš of Pelhřimov, 1420—1452. „The Bohemian Reformation and Religious Practice” [Prague] 2000, vol. 3, s. 69—103.
F u d g e T.: The “Law of God”: Reform and Religious Practice in Late Medievale
Bohemia. „The Bohemian Reformation and Religious Practice” [Prague] 1994, vol. 1, s. 49—79.
Halama O.: Jednota bratrská. In: Husitské století. Kol. autorů. NLN, Praha, 2014. Iwańczak W.: Ludzie miecza modlitwy pracy. Trójpodział społeczeństwa w średniowiecznej myśli czeskiej. Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce, 1995.
Jan z Příbramě: Život kněží táborských. Příbram 2000.
Kacíři, barbaři, nepřátelé: Odlišnost a stereotypy v pozdním středověku. K vydání připravili V. Bažant, V. Vejrychová. CMS Nakladatelství Filosofia, Praha, 2016.
Kejř J.: Dvě studie o husitském právnictví. In: „Rozpravy Československé akademievěd”. Řada společenských věd. Roč. 64, seš. 5. Praha 1954, s. 1—55.
Kejř J.: Husité. Nakladatelství Panorama, Praha, 1984.
K e j ř J.: Mistr Jan Hus o právnictví. „Právněhistorické studie” [Praha] 1955, 1, s. 83—97.
Kejř J.: Právní myšlení v dílech husitských teoretiků. „Právněhistorické studie” [Praha] 1978, 21, s. 197—207.
K e j ř J.: Právní život v husitské Kutné hoře. Československá akademie věd, Praha, 1958.
K e j ř J.: Trest smrti v husitské revoluce. „Časopis Právněhistorické studie” 2005, Roć. 37, s. 71—86.
Kejř J.: Vznik městského zřízení v Táboře. „Jihočeský sborník historický” 1971, s. 31—44.
Kejř J.: Z počatku česke reformace. Nakladatelství L. Marek, Brno, 2006. Kolářová-Císařová A.: Žena v hnutí husitském. Nákladem „Sokolice”, Praha-Nusle, 1915.
Kowalewski K.: Rycerze, włodycy, panosze. Ludzie systemu lennego w średniowiecznych Czechach. Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, Warszawa, 2009.
Krchňák A.: Čechové na basilejském sněmu. Trinitas Svitavy 1997.
Macek J.: Ktož jsú boží bojovníci. Melantrich, Praha, 1951.
Macek J.: Nejstarší husitský bojový řád. In: Historie a vojenství: sborník Vojenského historického ústavu. Č. 2: Naše vojsko. Praha 1952, s. 61—82.
Monarchia w średniowieczu. Władza nad ludźmi, władza nad terytorium. Studia ofia- rowane Profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi. Red. J. Pysiak, A. Pieniądz- -Skrzypczak, M.R. Pauk. Towarzystwo Naukowe „Societas Vistulana”, Warszawa—Kraków, 2002.
Novotny R.: Prostor a společnost. In: Husitské století. Kol. autorů. NLN, Praha, 2014. Paner A.: Jan Žižka z Trocnova. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 2002.
Patschovsky A.: Revolučnost husitské revoluce. „Český časopis historický” 2001, 99, s. 231—251.
Rychterová P., Soukup P.: Heresis seminaria. Pojmy a koncepty v bádání o husitství. CMS Nakladatelství Filosofia, Praha, 2013.
Soukup P.: Władza prawowita i wojna sprawiedliwa w myśli husyckiej. W: Monarchia w średniowieczu. Władza nad ludźmi, władza nad terytorium. Warszawa—Kraków 2002.
Šmahel F.: Basilejska kompaktata. Pribeh deseti listin. Nakladatelství Lidové Noviny, Praha, 2011.
Šmahel F.: Husitská revoluce. Dil 1—4. Univerzita Karlova, Praha, 1993.
Šmahel F.: Jan Hus. Argo, Praha, 2013.
Vaněček V.: Idea spravedlnosti a práva. In: Husité. Praha 1984.
Vaněček V.: Stát a právo v husitském revolučním hnutí. Pravnik 1952, s. 260—288. Velké dějiny zemí Koruny české — Stát. Kol. autorů. Nakladatelství PASEKA, Praha—Litomyšl, 2015.
Z e g a W.: Filozofia Boga w „Quaestiones Sententiarum” Mikołaja Bicepsa: krytyka prądów nominalistycznych na Uniwersytecie Praskim w latach osiemdziesiątych XIV w. Wydawnictwo Homini, Warszawa, 2002.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
