Rok 1336 w procesie przemian ustrojowo-prawnych Śląska
Abstrakt
W procesie przemian ustrojowo-prawnych śląska, zapoczątkowanych w 1327 roku, na wnikliwszą uwagę zasługują wydarzenia zaistniałe w 1336 roku. Najwcześniejsze dotyczy przekształcenia Księstwa Wrocławskiego w dziedziczne księstwo Korony Czeskiej, w którym namiestnicze rządy w imieniu króla będzie odtąd sprawował starosta ziemski, aż do 1742 roku. Następne dotyczy sfeudalizowania pierwszego spośród dotychczas jeszcze wolnych książąt linii świdnicko-jaworskich, Bolka ziębickiego. Kolejne odnosi się do rezygnacji z praw do Księstwa Ścinawskiego przez jego dotychczasowego lennego księcia z dynastii śląskich Piastów, Jana ścinawskiego, na rzecz króla czeskiego Jana Luksemburskiego, w zamian za dożywotnie sprawowanie rządów namiestniczych w Księstwie Głogowskim. Następne jest związane z bezpotomną śmiercią w 1336 roku górnośląskiego księcia Leszka raciborskiego, która w 1337 roku stanie się przyczyną spektakularnego sporu o prawa spadkowe po nim. Wydarzenia te prowokują do próby oceny polityki śląskiej Jana Luksemburskiego i Kazimierza Wielkiego po kongresie wyszehradzkim z 1335 roku.
Słowa kluczowe
Śląsk, ustrój, prawo, rok 1336.
Bibliografia
Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Rep. 58: Klasztor Dominikanek św. Katarzyny we Wrocławiu, Rep. 132 c: Depozyt archiwum Księstwa Oleśnickiego.
Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, Akta miasta Głogowa, Dokumenty. Chronica principum Poloniae. In: Scriptores rerum Silesiacarum oder Sammlung schlesischer Geschichtsschreiber. Hrsg. G.A. Stenzel. Bd. 1. Breslau 1835. Codex Diplomaticus Maioris Poloniae. Vol. 2. Poznań 1878.
Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens. II. Kreis und Stadt Gross-Glogau. In: Codex Diplomaticus Silesiae. Vol. 28. Hrsg. K. Wutke. Breslau 1915.
Henricus Pauper. Rechnungen der Stadt Breslau von 1299—1358, nebst zwei Rationa- rien von 1385 und 1387, dem Liber Imperatoris vom Jahre 1377 und den ältesten Breslauer Statuten. In: Codex Diplomaticus Silesiae. Vol. 3. Hrsg. C. Grünhagen. Breslau 1860.
Lehns=und Besiturkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittel- alter. Hrsg. C. Grünhagen, H. Markgraf. Teil 1—2. Leipzig 1881—1883.
Regesten zur schlesischen Geschichte. 1327—1333. In: Codex Diplomaticus Silesiae. Vol. 23. Hrsg. C. Grünhagen, K. Wutke. Breslau 1903.
Regesten zur schlesischen Geschichte. 1334—1337. In: Codex Diplomaticus Silesiae. Vol. 29. Hrsg. K. Wutke. Breslau 1923.
Urkunden des Klosters Kamenz. In: Codex Diplomaticus Silesiae. Vol. 10. Hrsg. P. Pfo- tenhauer. Breslau 1881.
Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae... ex tabulis Vaticanis. Ed. A. Theiner. Vol. 1—4. Roma 1861—1864.
Bobertag G.: Die Gerichte und Gerichtsbücher des Fürstenthums Breslau. „Zeit- schrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens” 1866, Bd. 7, H. 2.
Dąbrowski J.: Dzieje polityczne Śląska w latach 1290—1402. W: Historia Śląska od najdawniejszych czasów do roku 1400. Red. S. Kutrzeba. Kraków 1933.
Geschichte Schlesiens. Erster Band: Bis zum Eintritt der Habsburgischen Herrschft 1527. Gotha 1884.
Grünhagen C.: Geschichte Schlesiens. Bd. 1: Bis zum Eintritt der habsburgischen Herrschaft 1527. Gotha 1884.
Historia Śląska. T. 1: Do roku 1763. Cz. 1: Do połowy XIV w. Red. K. Maleczyński. Wrocław 1960.
Horwat J.: Książęta górnośląscy z dynastii Piastów. Uwagi i uzupełnienia genealo- giczne. Ruda Śląska 2005.
Hupp O.: Die Wappen und Siegel der deutschen Städte, Flecken und Dörfer. 1, 2: Königreich Preußen. 2. Heft: Pommern, Posen und Schlesien. Frankfurt am Main 1898.
Jasiński K.: Rodowód Piastów śląskich. T. 1—3. Wrocław 1973—1977.
Jurek T.: Obce rycerstwo na Śląsku do połowy XIV wieku. Poznań 1998.
Kopietz J.: Die böhmische Landeshauptmanschaft in Breslau unter dem Könige Johann und dem Kaiser Karl IV. Breslau 1907.
Minsberg F.: Geschichte der Stadt und Festung Groß-Glogau. Bd. 1: Mit einem Urkundenbuch. Glogau 1853.
Ptak M.J.: Paczków i weichbild paczkowski w ustroju politycznym Księstwa Nyskiego. W: O prawie i jego dziejach księgi dwie. Studia ofiarowane profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestolecie pracy naukowej i siedemdziesięciolecie urodzin. Ks. 1. Białystok 2010.
Sobociński W.: Historia rządów opiekuńczych w Polsce. „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1949, T. 2.
Wendt H.: Das Siegel der kgl. Landeshauptmanschaft im Fürstenthum Breslau. „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens” 1899, Bd. 33.
Uniwersytet Wrocławski Polska
http://orcid.org/0000-0002-8369-0494
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
