Jan Jakub Rousseau — irracjonalny buntownik
Abstrakt
Jan Jakub Rousseau to przede wszystkim filozof społeczny. Jego teoria umowy społecznej, suwerenności ludu i woli powszechnej są podstawowymi pojęciami zarówno w zakresie filozofii prawa jak również myśli politycznej i ekonomicznej. Choć związany z Oświeceniem jako epoką, w której składano hołd dla osiągnięć nauk opartych na rozumie, jak i eksperymencie – Rousseau jawił się jako myśliciel próbujący fakt ten podważyć. Od początku swojej twórczości buduje światopogląd, który możemy uznać za przejaw buntu wobec bezkrytycznej dominacji tego, co racjonalne. Nie godzi się na dotychczasowe negowanie czynników irracjonalnych, którym proponuje przyznać należne im miejsce, zarówno w procesie wychowawczym jednostki, jak również na płaszczyźnie społeczno-politycznej. Prawidłowy rozwój sfery emocjonalno-wolitywnej, uznaje za najlepsze lekarstwo mogące pomóc rozwiązać wszelkie problemy życia ludzi, z którymi nie jest w stanie poradzić sobie nasz intelekt.
Słowa kluczowe
edukacja, irracjonalizm, powrót do natury, wola powszechna
Bibliografia
Baczko B.: Paradoksy russoistyczne. Wstęp do dzieł wybranych J.J. Rousseau. Warszawa 1966.
Baczko B.: Rousseau: samotność i wspólnota. Warszawa 1964.
Barwicka-Tylek I.: Portrety wolności. Studium z historii idei i postmodernizmu „sto- sowanego”. Kraków 2009.
Baszkiewicz J., Ryszka F.: Historia doktryn politycznych i prawnych. Warszawa 1979. Blaszke M.: Umowa społeczna J.J. Rousseau — polityka i racjonalność. „Archiwum
Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 1987, T. 32.
Burda A.: Metoda i ogólny charakter doktryny politycznej J.J. Rousseau. Lublin 1954. Carlyle T.: Bohaterowie, cześć dla bohaterów i pierwiastek bohaterstwa w historii:
Odyn, Mahomet, Dante, Szekspir, Luter, Knox, Johnson, Rousseau, Cromwell, Napoleon. Warszawa 2010.
Dąbrowski K.: Dezintegracja pozytywna. Warszawa 1979.
Derathé R.: Le Rationalisme de Jean-Jacques Rousseau. Paris 1979.
Feuchtwanger L.: Mądrość głupca albo śmierć i apoteoza Jana Jakuba Rousseau. Tłum. J. Frühling. Warszawa 1959.
Howlett M.V.: Jean-Jacques Rousseau: l’homme qui croyait en l’homme. Paris 1989.
Kant I.: Krytyka czystego rozumu. Tłum. R. Ingarden. T. 2. Warszawa 1957.
Kuźmicz K.: Nierówności społeczne w państwie według Jana Jakuba Rousseau jako zaprzeczenie godności ludzkiej. W: Podstawy materialne państwa. Zagadnienia
prawno-historyczne. Red. D. Bogacz, M. Tkaczuka. Szczecin 2006.
Kuźmicz K.: Transhumanizm. W: Edukacja na rozdrożu. Red. M. Szyszkowska. Białystok 2015.
Maritain J.: Trzej reformatorzy: Luter, Kartezjusz, Rousseau. Tłum. K. Michalski. Warszawa 2005.
Morawiecki J.: Strach zabija róże. „Polityka” 1998, nr 39.
Orłowski B.: Krytyka wartości kultury u Rousseau i przed Rousseau’em. Ze studjów nad genezą i znaczeniem rozpraw konkursowych Jana Jakóba Rousseau. Poznań 1921.
Peretiatkowicz A.: Jan Jakub Rousseau filozof demokracji społecznej. Poznań 1949.
Rousseau J.J.: Emil czyli o wychowaniu I. Przeł. W. Husarski. Wrocław 1955.
Rousseau J.J.: Marzenia samotnego wędrowca. Wrocław 1983.
Rousseau J.J.: Nowa Heloiza. Tłum. E. Rzadkowska. Warszawa 1995.
Rousseau J.J.: Rozprawa o naukach i sztukach. W: Idem: Trzy rozprawy z filozofii społecznej. Przekł. H. Elzenberg. Wrocław—Warszawa—Kraków 1956.
Rousseau J.J.: Szkic o pochodzeniu języków. Przeł. B. Banasiak. Kraków 2001.
Rousseau J.J.: Umowa społeczna. Przeł. A. Peretiatkowicz. Warszawa 1966.
Rousseau J.J.: Uwagi o rządzie polskim. Tłum. B. Baczko. Warszawa 1966.
Rousseau J.J.: Wybór tekstów pedagogicznych. Oprac. H. Pohoska. Warszawa 1949.
Rousseau J.J.: Wyznania I. Przeł. T. Żeleński (Boy). Warszawa 1978.
Spaemann R.: Rousseau — człowiek czy obywatel? Dylemat nowożytności. Przeł. J. Merecki. Warszawa 2011.
Starobinski J.: Jean-Jacques Rousseau. Przejrzystość i przeszkoda oraz siedem esejów o Rousseau. Przeł. J. Wojcieszak. Warszawa 2000.
Suchodolski B.: Rozwój nowożytnej filozofii człowieka. Warszawa 1967.
Święczkowska H.: Pochodzenie języka według Jana Jakuba Rousseau: kilka uwag na marginesie przekładu polskiego. „Idea. Studia nad rozwojem i strukturą pojęć filozoficznych” 2003, T. 15.
Tatarkiewicz W.: Historia filozofii. T. 2: Filozofia nowożytna do roku 1830. Warszawa 1990.
Tokarczyk R.A.: Filozofia prawa w perspektywie prawa natury. Białystok 1996.
Waśkiewicz A.: Obcy z wyboru. Studium filozofii aspołecznej. Warszawa 2008.
Zmierczak M.: Jan Jakub Rousseau — rzecznik totalitaryzmu czy liberalnej demokracji?. „Czasopismo PrawnoHistoryczne” 1989, T. 41, z. 2.
Uniwersytet w Białymstoku Polska
http://orcid.org/0000-0002-3914-5499
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
