18 brumaire’a Republiki Weimarskiej

Jerzy W. Ochmański

doi:10.31261/ZDP.2019.20.24

Opublikowane: 2020-04-16

Tom 12 (2019)

18 brumaire’a Republiki Weimarskiej

Jerzy W. Ochmański

Dział: Rozprawy i artykuły

https://doi.org/10.31261/ZDP.2019.20.24

Abstrakt

Kryzys demokracji parlamentarnej w Republice Weimarskiej swój szczyt osiągnął w roku 1932. Kolejne rządy, w szczególności Brüninga i von Papena podejmowały działania zmierzające ku uniezależnieniu się egzekutywy od władzy parlamentu. Ich aktywność była wspierana polityką prezydenta Rzeszy Hindenburga. Ten sojusz miał teoretycznie zapewnić silne rządy egzekutywy oraz utrwalić polityczną przewagę sił konserwatywnych. Instrumentem tych działań był art. 48 konstytucji na podstawie którego Hindenburg mógł wydawać nadzwyczajne rozporządzenia pomijając parlament. Konserwatystów wspierali również przedstawiciele nauki prawa, którzy w art. 48 dostrzegali skuteczny instrument rządów dyktatury.

Opozycja była stosunkowo słaba, co więcej we wspieraniu rządów konserwatywnych dostrzegała polityczny interes. O władzę walczyli konserwatyści z nazistami zjednoczeni doraźnie przeciwko lewicy.

Konflikt Rzeszy z Prusami zakończony wyrokiem z 25 października 1932 był kwintesencją tego procesu. Zmierzał ku podporządkowaniu Prus Rzeszy i polegał na polityce stosowania faktów dokonanych uzasadnianej aktami normatywnymi sprzecznymi z konstytucją. Postępowanie przed sądem najwyższym ujawniło jednocześnie postawy polityczne przedstawicieli nauki prawa. Grupa konserwatywnych profesorów bez oporów legitymizowała bezprawny porządek zaprowadzony w Prusach.

Złamanie demokracji w Prusach otworzyło drogę ku dyktaturze Adolfa Hitlera. W większości przypadków przedstawiciele nauki prawa przystąpili do legitymizowania nowego porządku wbrew tradycji i wartościom państwa prawnego.

Słowa kluczowe:

Prawo konstytucyjne, Republika Weimarska, Preussenschlag, Prusy.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Ochmański, J. W. (2020). 18 brumaire’a Republiki Weimarskiej. Z Dziejów Prawa, 12, 385–405. https://doi.org/10.31261/ZDP.2019.20.24

Cited by / Share

Bibliografia

Büttner U.: Weimar. Die überforderte Republik 1918—1933. Stuttgart 2008.
Google Scholar

Bracher K.D.: Die Auflösung der Weimarer Republik. Eine Studie zum Problem des Machtverfalls in der Demokratie. Villingen 1955.
Google Scholar

Eyck E.: Geschichte der Weimarer Republik. Bd. 2. Erlenbach—Zürich—Stuttgart 1956.
Google Scholar

Friedrich M.: Der Methoden- und Richtungsstreit. Zur Grundlagendiskussion der
Google Scholar

Weimarer Staatsrechtslehre. „Archiv des öffentlichen Rechts” 1977, Bd. 102.
Google Scholar

Gruchmann L.: Justitz im Dritten Reich 1933—1940. Anpassung und Unterwerfung
Google Scholar

in der Ära Gürtner. München 1990.
Google Scholar

Grzybowski K.: Dyktatura prezydenta Rzeszy. Studjum nad art. 48 ust. II Konstytucji Weimarskiej i rozwojem państwa autorytatywnego w Niemczech. Kraków 1934.
Google Scholar

Hattenhauer H.: Die geistesgeschichtlichen Grundlagen des deutschen Rechts. Heidelberg 1996.
Google Scholar

Huber E.R.: Deutsche Verfassungsgeschichte seit 1789. Bd. 7: Ausbau, Schutz und Untergang der Weimarer Republik. Stuttgart 1984.
Google Scholar

Jäckel E.: Panowanie Hitlera. Spełnienie światopoglądu. Tłum. A. Karszniewicz-Mazur. Wrocław 1989.
Google Scholar

Kotowski K.: Preußen und die Weimarer Republik. In: Preußen. Epochen und Probleme seiner Geschichte. Hrsg. R. Dietrich. Berlin 1964.
Google Scholar

Mann G.: The history of Germany since 1789. London 1974.
Google Scholar

Olszewski H.: Zwischen Begeisterung und Widerstand. Deutsche Hochschullehrer und der Nationalsozialismus. Poznań 1989.
Google Scholar

Peters H.: Geschichtliche Entwicklung und Grundfragen der Verfassung. Bearbeitet von J. Salzwedel, G. Erbel. Berlin 1969.
Google Scholar

Schmitt C.: Die Diktatur. Von den Anfangen des modernen Souveränitätsgedanken bis zum proletarischen Klassenkampf. Berlin 1978.
Google Scholar

Smend R.: Die Vereinigung der Deutschen Staatsrechtslehrer und der Richtungsstreit.
Google Scholar

In: Festschrift für Urlich Scheuner. Hrsg. H. Ehmke, J.H. Kaiser, W.A. Kawenig, K.M. Meesen, W. Rufner. Berlin 1973. StolbergWernigerode O.: Neue deutsche Biographie. Bd. 3. Berlin 1957.
Google Scholar

Źródła
Google Scholar

Gesetz über den Stattsgerichtshof vom 9. Juli 1921. RGBl nr 74.
Google Scholar

Notverordnung zur Sicherung der Staatsautorität, 13.04.1932. RGBl I
Google Scholar

Verordnung des Reichspräsidenten gegen politische Ausschreitungen vom 14.06.1932.
Google Scholar

RGBl I.
Google Scholar

Verordnung des Reichspräsidenten betreffend die Wiederherstellung der öffentlichen
Google Scholar

Sicherheit und Ordnung im Gebiet des Landes Preußen vom 20.07.1932. RGBl I.
Google Scholar

Źródła internetowe
Google Scholar

Verfassung des Freistaats Preußen (30.11.1920), in: documentArchiv.de [Hrsg.], http:// www.documentArchiv.de/wr/1920/verfassungpreussen.html.
Google Scholar

Das Kabinett von Papen, Bd. I, Dok. Nr. 24 Ministerbesprechung vom 13.06.1932, http://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/19191933.
Google Scholar

Das Kabinett von Papen, Bd. I, Dok. Nr. 85 Ministerbesprechung vom 25.07.1932, http://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919—1933.
Google Scholar

Das Kabinett von Papen, Bd. I, Dok. Nr. 69b Aufzeichnungen der preußischen Staatsminister Hirtsiefer und Severing über eine Besprechung in der Reichskanzlei am 20. Juli 1932, 10 Uhr. http://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919—1933.
Google Scholar

Das Kabinett von Papen, Bd. I, Dok. Nr. 81 Der amtsenthobene Preußische Minister- präsident Braun an den Reichskanzler. 22. Juli 1932, http://www.bundesarchiv.de/ aktenreichskanzlei/1919—1933.
Google Scholar

Tom 12 (2019)
Opublikowane: 2020-04-16

ISSN: 1898-6986

eISSN: 2353-9879

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst

18 brumaire’a Republiki Weimarskiej

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Jerzy W. Ochmański

Informacje