Prace nad kodyfikacją i unifikacją prawa w Polsce po drugiej wojnie światowej
Abstrakt
Przedstawiony artykuł poświęcony jest tematyce prac nad kodyfikacją i unifikacją prawa w Polsce podczas II wojny światowej. Przedstawia sytuację prawa rzymskiego jako dyscypliny naukowej i przedmiotu nauczania w Polsce po zakończeniu II wojny światowej, która wynikała w znacznej mierze ze zmian społeczno – politycznych, jakie zaszły w tym czasie w naszym kraju. Radzieckie prawo, które było wzorcem dla socjalistycznego prawa cywilnego, negowało charakterystyczne dla rzymskiego prawa rozróżnienie tego, co publiczne od tego, co prywatne. Zanegowanie fundamentalnych zasad dawnego prawa prywatnego było czymś niespotykanym w całej historii prawa. Właściwie od połowy 1918 r. radzieckie prawo cywilne stało się w istocie prawem publicznym. Proces unifikacji, choć był procesem złożonym i wymagającym zaangażowania organów państwa, oraz wysiłku intelektualnego prawników, był koniecznością. Następstwem procesu unifikacji prawa cywilnego była utrata mocy obowiązywania niemal wszystkich przepisów dzielnicowych praw cywilnych.
Słowa kluczowe
kodyfikacja, unifikacja, prawo cywilne, prawo prywatne.
Bibliografia
AAN Min. Sprawied.: Statut Komisji Prawniczej, Sygn. 5600
AAN Min. Sprawied.: Protokół posiedzenia Komisji Opiniodawczej w sprawie omówienia zasad projektu prawa o stosunkach rodziców i dzieci, Sygn. 2239
AAN Min. Sprawied., Pismo Dyrektora Departamentu Ustawodawczego Ministerstwa Sprawiedliwości Stefana Bancerza, Sygn. 4432
AAN Min. Sprawied., Posiedzenie Komisji Opiniodawczej z dnia 29 marca 1946 r w sprawie projektu prawa spadkowego, Sygn. 4432
AAN Min. Sprawied., Pismo z dnia 17 sierpnia 1946 r. Wydziału Prac Parlamentarnych Biura Prezydialnego Krajowej Rady Narodowej do Ministra Sprawiedliwości Henryka Świątkowskiego. Sygn. 1
AAN, zespół akt Ministerstwo Sprawiedliwości, Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 lutego 1947 r. Sygn. 2390, k. 4.
Opracowania:
Bancerz S., Dwa lata prac ustawodawczych, "Demokratyczny Przegląd Prawniczy", 1946, nr 7, s. 20.
Bosiacki A., Prawo rzymskie w systemach totalitarnych (przypadek ZSRR, Włoch i Niemiec): zarys problematyki, „Studia Iuridica” 1999, t. 37, s. 7 - 13;
Czachórski W., Przebieg prac nad kodyfikacją prawa cywilnego PRL, „Studia Prawnicze”, 1970, s 26–27.
Fiedorczyk P., O początkach prac nad kodyfikacją polskiego prawa cywilnego w 1947 r., „Miscellanea historico – Iuridica”, t. 4, Wyd. Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2006, s. 113. 109-120
Fiedorczyk P., Unifikacja i kodyfikacja prawa rodzinnego na tle stosunków pomiędzy państwem a Kościołem katolickim w Polsce, [w:] „Cuius regio, eius religio?”, G. Górski, L. Ćwikła, M. Lipska [red.], Wyd. KUL, Lublin 2006, s. 423,
Fiedorczyk P., Unifikacja i kodyfikacja prawa rodzinnego w Polsce (1945-1964), Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2014
Grodziski S., Prace nad kodyfikacją i unifikacją polskiego prawa prywatnego (1919– 1947), „Kwartalnik Prawa Prywatnego”, 1992, z. 1–4, s. 26.
Lityński A., Prawo Rosji i ZSRR 1917–1991, czyli historia wszechzwiązkowego komunistycznego prawa (bolszewików). Krótki kurs, C. H. Beck, Warszawa 2010,
Lityński A., Na drodze do kodyfikacji prawa cywilnego w Polsce Ludowej, [w:] „Prawo wczoraj i dziś. Studia dedykowane Profesor Katarzynie Sójce – Zielińskiej”, Liber, Warszawa 2000, s. 138.
Świątkowski H., Prace i zamierzenia Ministerstwa Sprawiedliwości, Demokratyczny Przegląd Prawniczy, 1946, nr 1, s. 2.
Wasilkowski J., Zagadnienie kodyfikacji jednolitego prawa cywilnego, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1947, nr 1–2, s. 62–64.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
