Abstract

Pojęcie funkcji prawa  oznacza skutki  powstałe w wyniku stosowania  prawa w różnych dziedzinach  życia społecznego, gospodarczego, politycznego czy kultury.  Są to w szczególności funkcje:    porządkowa (regulacyjna, stabilizacyjna); pacyfikacyjna (pokojotwórcza), czy    wartościotwórcza zwana też kulturotwórczą.   Tematem artykułu jest pokazanie funkcji, jakie realizowało prawo niemieckie, które obowiązywało w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939-1945. Było to podporządkowane III Rzeszy Niemieckiej quasi-państwo, utworzone z resztek ziem polskich, jaka pozostała po podziale terytorium Rzeczypospolitej między  Niemcy i Rosję Sowiecką, a następnie anektowaniu przez III Rzeszą ziem Wielkopolski, Górnego Śląska, Śląska Cieszyńskiego i Pomorza. Państwo to powstało na mocy dekretu  Führera i Kanclerza Rzeszy Adolfa Hitlera z 12 października 1939 r. Było ono  poddane  całkowicie suwerenności III Rzeszy i administrowane przez władze cywilne  ustanawiane  przez rząd w Berlinie. Stolicą Generalnego Gubernatorstwa było miasto Kraków.  Generalnym gubernatorem  z woli Hitlera został Hans Frank, prezes niemieckiej Akademii Prawa. Podlegał on bezpośrednio Führerowi Rzeszy. Zakres jego władzy  obejmował „wszystkie dziedziny administracji”, w tym także stanowienie prawa w drodze rozporządzeń i zarządzeń.

    Funkcje prawa  Generalnego Gubernatorstwa były wynikiem celów   politycznych, jakie władze III Rzeszy wiązały z obszarem okupowanym oraz zamieszkującą na nim ludnością. Były to funkcje:   publicznego terroru   (megarepresyjna),  segregacji ludności na drodze aplikacji ustaw rasistowskich,  legitymizacji władzy wyłącznie w oparciu o przemoc i wolę Adolfa Hitlera. Szczególnie doniosłą była funkcja eliminacyjna licznych kategorii ludzi, uznawanych za gorszych rasowo (Untermenschen) z jednoczesnym uprzywilejowaniem narodowości niemieckiej, jako „panów”. Najbardziej dyskryminowaną kategorię ludzi stanowili Żydzi. Szereg aktów prawnych spełniało funkcje eksploatacyjną, ekspropriacyjną  i eksterminacyjną przez zbiorowe morderstwa wykonywane na zarządzenie władz w ramach szeregu akcji, jak Generalplan Ost, czy  „Ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”.  W konkluzji podniesiono, że prawo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie było prawem haniebnym, a jego funkcje było rażąco perwersyjne.