Станислав Лем, братья Стругацкие, Рафаил Нудельман и Ариадна Громова: о поэтике и истории еврейской научной фантастики в советском и польском контекстах

Marat Grinberg

doi:10.31261/IR.2023.11.01

Opublikowane: 2023-09-05

Nr 2(11) (2023)

Stanisław Lem, bracia Strugaccy, Rafail Nudelman i Ariadna Gromowa: O poetyce i historii żydowskiej fantastyki naukowej w kontekście sowieckim i polskim

Marat Grinberg

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31261/IR.2023.11.01

Abstrakt

Artykuł proponuje nowe podejście do historii sowieckiej i polskiej fantastyki naukowej w latach sześćdziesiątych XX wieku, które postrzega ją jako żydowską przestrzeń intelektualną i formę sztuki. Koncentruje się na postaci Stanisława Lema i jego ogromnym wpływie na sowieckich autorów science fiction. Artykuł argumentuje, że Lem powinien być rozumiany jako żydowski pisarz i myśliciel nie tylko ze względu na swoją biografię i kontekst II wojny światowej / Holokaustu, ale przede wszystkim ze względu na swoją filozofię i światopogląd. Esej przedstawia szereg interpretacji tekstów Lema, które ujawniają jego filozofię żydowską, oraz pokazuje, w jaki sposób sowieccy autorzy, tacy jak bracia Strugaccy, Rafail Nudelman i Ariadna Gromowa, odpowiedzieli na Lema poprzez swoje własne dzieła, w przypadku Strugackich i Gromowej, oraz korespondencję z Lemem i eseje o nim, w przypadku Nudelmana. Ostatecznie artykuł argumentuje, że ten materiał stanowi istotne brakujące ogniwo w żydowskiej historii intelektualnej i literackiej XX wieku.

Słowa kluczowe:

Lem , Strugaccy , trauma , science fiction , Żydzi

Pobierz pliki

PDF (Русский)

Zasady cytowania

Grinberg, Marat. 2023. „Stanisław Lem, Bracia Strugaccy, Rafail Nudelman I Ariadna Gromowa: O Poetyce I Historii żydowskiej Fantastyki Naukowej W kontekście Sowieckim I Polskim”. Iudaica Russica, nr 2(11) (wrzesień):1-15. https://doi.org/10.31261/IR.2023.11.01.

Cited by / Share

Bibliografia

Antologiya sovetskoy fantastiki, t. 15, Molodaya gvardiya, Moskva 1968 [Антология советской фантастики, т. 15, Молодая гвардия, Москва 1968].
Google Scholar

Gajewska A., Holocaust and the Stars: The Past in the Prose of Stanisław Lem, transl. K. Gucio, Routledge, New York 2022.
Google Scholar

Gomel E., The Man from the Yellow Star, “Strange Horizons”, 28 October 2013 <http://strangehorizons.com/non-fiction/articles/the-man-from-the-yellow-star/>
Google Scholar

Grinberg M., The Soviet Jewish Bookshelf: Jewish Culture and Identity between the Lines, Brandeis University Press, Waltham 2023.
Google Scholar

Gurevich G., Karty strany fantazii, Iskusstvo, Moskva 1967 [Гуревич Г., Карты страны фантазии, Искусство, Москва 1967].
Google Scholar

Lem C., Nudel’man P., Labirinty i maski: pis’ma i stat’i, Mlechnyy put’, Iyerusalim 2021 [Лем C., Нудельман P., Лабиринты и маски: письма и статьи, Млечный путь, Иерусалим 2021].
Google Scholar

Lem C., Sobraniyesochineniy v desyati tomakh, t. 2., transl. G. Gudimova, V. Perel’man, Tekst, Moskva 1992 [Лем C., Собрание сочинений в десяти томах, т. 2., пер. Г. Гудимовa, В. Перельман, Текст, Москва 1992].
Google Scholar

Mir priklyucheniy, Detskaya literatura, Moskva1971 [Мир приключений, Детская литература, Москва 1971].
Google Scholar

Nudel’man R.E., Razgovor v kupe, «Fantastika1964», Molodaya gvardiya, Moskva 1964 [Нудельман Р.E., Разговор в купе, «Фантастика 1964», Молодая гвардия, Москва 1964].
Google Scholar

Orlinskiy B., Lem., Zhizn’ na drugoy zemle, transl. I. Shevchenko, Fanzon, Moskva 2019 [Орлинский B., Лем. Жизнь на другой земле, пер. И. Шевченко, Fanzon, Москва 2019].
Google Scholar

Strugatskiy F.i B., Khishchnyye veshchi veka, Molodaya gvardiya, Moskva 1965 [А. и Б. Стругацкий, Хищные вещи века, Молодая гвардия, Москва 1965].
Google Scholar

Strugatskiy F.i B., Polnoye sobraniye sochineniy v tridtsatitrekh tomakh, t. 7, Mlechnyy put’, Iyerusalim 2018 [А. и Б. Стругацкий, Полное собрание сочинений в тридцати трех томах, т. 7, Млечный путь, Иерусалим 2018].
Google Scholar

The Correspondence of Walter Benjamin and Gershon Scholem, 1932–1940, Schocken, New York 1989.
Google Scholar

Vladimirskiy B., Neizvestnaya istoriya sovet·skoy fantastiki, «Gor’kiy» 1 fevralya 2022 <https://gorky.media/reviews/neizvestnaya-istoriya-sovetskoj-fantastiki/>] [Владимирский B., Неизвестная история советской фантастики, «Горький» 1 февраля 2022, <https://gorky.media/reviews/neizvestnaya-istoriya-sovetskoj-fantastiki/>]
Google Scholar

Nr 2(11) (2023)
Opublikowane: 2023-12-29

ISSN: 2657-4861

eISSN: 2657-8352

10.31261/IR

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst