Prawa rzeczowe przysługujące obywatelom Ukrainy na tle obowiązujących w Polsce norm kolizyjnych
Abstrakt
Mass inflow of Ukrainian citizens into Poland gives rise to many legal issues, including conflict-of-law questions about rights in rem held by such persons both in respect of property left in Ukraine and property brought to Poland. In the context of the prolonged stay of such persons in Poland, one crucial task may be, for example, to establish the law applicable to the disposal of their property brought to Poland under legal acts made in Poland.
The Agreement between the Republic of Poland and Ukraine on legal aid and legal relationships in civil and criminal matters, done at Kiev on 24 May 1993, applicable in Polish-Ukrainian relations, devotes several provisions to those questions.
However, the Agreement ignores the question of the law applicable to property law relationships having movable items as their objects. In particular, it does not designate the law applicable to contracts transferring the ownership of movable assets and contracts encumbering such assets with limited rights in rem. The relevant norms in this regard are conflict-of-law rules of the Polish Act of 04 February 2011 — Private International Law, and of the Ukrainian confl ict-of-law Act of 23 June 2005, designating the law applicable to property.
Accordingly, as long as movable items are located in Poland, Polish law will apply with regard to the respective property law relationships. This is provided for in Article 41 (1) of the Private International Law Act. However, Polish law will not apply to obligational and property rights having as their object immovable properties located in Ukraine, which is covered by Article 32 of the Agreement of 24 May 1993. In this regard, Ukrainian law is exclusively applicable.
Under Article 41 (2) of the Private International Law Act, in the assessment of legal relationships relating to a movable property brought to Poland from Ukraine, one should also consider legal events taking place when the asset in question was still in Ukraine. However, the assessment of legal events having an impact on property law relationships taking place in Poland and relating to movable items brought back to Ukraine will be based on the Ukrainian law.
Słowa kluczowe
movable assets; immovable property; law applicable to property; the scope of law applicable to property; change of law applicable to property
Bibliografia
Dadańska K.A., Ustanawianie ograniczonych praw rzeczowych w prawie prywatnym międzynarodowym — uwagi na tle statutu rzeczowego i jego rozgraniczenia, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2019, T. 24.
Dowgert A., Ukraińska kodyfikacja prawa prywatnego międzynarodowego, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2008, z. 2.
Drozd E., Nabycie i utrata praw rzeczowych na rzeczy ruchomej w prawie prywatnym międzynarodowym (wpływ zmiany miejsca położenia rzeczy na właściwość prawa), Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 1977.
Fabian J., Miejsce położenia ruchomości w prawie prywatnym międzynarodowym, w: Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Kazimierza Przybyłowskiego, red. W. Osuchowski, M. Sośniak, B. Walaszek, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Kraków, 1964.
Górecki J., w: System Prawa Prywatnego, T. 20B, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, C.H. Beck, Warszawa, 2015.
Kosik J., Prawa rzeczowe ograniczone w kodeksie cywilnym i w artykule 24 prawa prywatnego międzynarodowego, „Studia Prawnicze” 1970, nr 26—27.
Kosik J., Zagadnienia prawa rzeczowego w prawie prywatnym międzynarodowym z 1965 r., Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa—Kraków, 1976.
Kossak W., Forma czynności prawnej według prawa cywilnego Ukrainy, „Wrocławsko-Lwowskie Zeszyty Prawnicze” 2010, nr 1.
Kosyło A., Własność i użytkowanie nieruchomości gruntowych na Ukrainie, w: Krytyka prawa. Niezależne studia nad prawem, t. I, Własność , red. J. Jabłońska-Bonca, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa, 2009.
Kozioł A., Rzeczy w transporcie — kilka uwag na tle art. 43 ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym, w: Rozprawy z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Aleksandrowi Oleszce, red. A. Dańko-Roesler, J. Jacyszyn, M. Pazdan, W. Popiołek, Stowarzyszenie Notariuszy RP, Warszawa, 2012.
Ludwiczak W., Międzynarodowe prawo prywatne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1996.
Mansel H.P., in: J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen EGBGB/IPR. Art 43—46 EGBGB (Internationales Sachenrecht), Hrsg. D. Henrich, Sellier — De Gruyter, Berlin, 2015.
Margoński M., Rozciągnięcie w czasie procesu nabycia własności a zmiana statutu — wybrane problemy na przykładach nabycia w Polsce samochodu pochodzącego z Niemiec, w: Znad granicy ponad granicami. Księga dedykowana profesorowi Dieterowi Martiny, red. M. Krzymuski, M. Margoński, C.H. Beck, Warszawa, 2014.
Maydanyk R., Die Entwicklung des ukrainischen Privatrechts in den Jahren 1991—2016, „Zeitschrift für Europäisches Privatrecht” 2017, z. 2.
Mościcki M., Modelowe prawo zastawu na podstawie prawa polskiego i ukraińskiego, rozprawa doktorska przygotowana w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Lublin, 2018.
Pazdan J., Nabycie rzeczy ruchomej od nieuprawnionego w prawie prywatnym międzynarodowym, „Przegląd Sądowy” 1992, nr 5—6.
Pazdan M., Prawo prywatne międzynarodowe, Wolters Kluwer, Warszawa, 2017.
Pazdan M., Stany faktyczne zamknięte z kolizyjnoprawnego punktu widzenia, w: Ius civile vigilantibus scriptum est. Księga jubileuszowa Profesora Adama Olejniczaka, red. J. Haberko, J. Grykiel, K. Mularski, C.H. Beck, Warszawa, 2022.
Przybyłowski K., Prawo prywatne międzynarodowe. Część ogólna, Księgarnia Gubrynowicz i Syn, Lwów, 1935.
Sośniak M., Prawo prywatne międzynarodowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 1991.
Sośniak M., Zmiana statutu w prawie międzynarodowym prywatnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1964, z. 1.
Stoll H., in: J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, EGBGB/IPR, Internationales Sachenrecht, Hrsg. J. Kropholler, Sellier — De Gruyter, Berlin, 1996.
Tomaszewski M., w: Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. J. Poczobut, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
Trammer H., Sprawy czysto majątkowe w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, „Prawo w Handlu Zagranicznym” 1968, nr 19—20.
Tscherniavska B., Besonderheiten der aktuellen Reformen des Privatrecht in der Ukraine, „Wirtschaft und Recht in Osteuropa” 2020, z. 7.
Ukraine: Hä ufi ge Rechtsfragen im Zusammenhang mit ukrainischen Beteiligten in der notariellen Praxis, „DNotI-Report” 2022.
Wojewoda M., Prawo właściwe dla dokonania czynności prawnej oraz dla oceny jej dopuszczalności, „Studia Prawa Prywatnego” 2014, z. 1.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
