Stan obecny i perspektywy przyjęcia przez Serbię nowego prawa prywatnego międzynarodowego
Abstrakt
The Yugoslav Act of 1982 on resolving conflict of laws with regulations of other countries is still in force in the Republic of Serbia. The law drafted over 40 years ago was considered as innovative at the time of its adoption. At present, the Serbian academic community signals the need to update the current provisions of private international law, both in the spirit of approximation with the law of the European Union and in the need to better embed this law in the present legal order of the Republic of Serbia. The draft of a new act on private international law, prepared in 2014, was not adopted yet, although it was not formally rejected as such in Serbian legislative procedures (as of April 13, 2023) either. Though not formally binding, the draft law has been cited in recent years in the Serbian law journals, being an important point of reference for considerations on questions related to private international law in Serbia. It must be admitted that the progressive Serbian academic community turned out to be an active inspirer, creator and is now also a tireless advocate of changes in the field of private international law in Serbia.
Serbia, which has been an EU candidate since 2013, has no particular obligation to introduce specific solutions in the field of private international law into its national law neither before nor after accession. EU law in the field of private international law is contained in regulations that will be automatically and directly applicable in Serbia when it becomes a member of the European Union. This is a dilemma whether to adopt the provisions which, in principle, will have to be repealed after the accession. At the same time, there are several benefits of approximating the law before the accession, including accustoming legal practitioners in Serbia to apply solutions similar to those in the EU, and increasing legal certainty by applying similar solutions of private international law in transactions between entities from Serbia and the European Union (regardless of the accession prospects).
The author describes and summarizes the current state of regulations in Serbian private international law and analyses the main changes proposed in the draft law of 2014. The article also presents agreements binding Serbia in the field of private international law, including the still binding 1960 Polish-Serbian agreement.
Słowa kluczowe
Serbia; former Yugoslavia; private international law; change of law; succession of international agreements
Bibliografia
Alihodžić J., Meškić Z., Duraković A., Accepting EU private international law standards into the legal system of Bosnia and Herzegovina: what can be done while waiting for Godot?, „Lexonomica” 2019, Vol. 11, No. 2.
Čolović V., Klauzula odstupanja u međunarodnom privatnom pravu, „Stranipravni zivot” 2019, No 63 (3).
Čolović V.Ž., Kvalifikacija kolizione norme, „Strani pravni život” 2018, No 3.
Čolović V.Ž., Norme neposredne primene i javni poredak, „Strani pravni život” 2022, No 3.
Đorđević S., Merodavno pravo za ugovor o distribuciji u međunarodnom privatnom pravu Srbije, Zbornik radova „Usluge i prava korisnika”, Kragujevac, 2020.
Đorđević S., Određivanje merodavnog prava za ugovorno zastupanje, Zbornik radova „Usluge i vladavina prava”, Kragujevac, 2021.
Đorđević S., Postupanje javnog beležnika prilikom zaključenja sporazuma o zakonskom izdržavanju sa elementom inostranosti — nekoliko napomena iz ugla međunarodnog privatnog prava, „Revija Kopaoničke Škole Prirodnog Prava” 2022, No 2.
Đorđević S., Postupanje javnog beležnika prilikom zaključenja ugovora koji za predmet ima sticanje stvarnog prava na nepokretnosti koja se nalazi u inostranstvu — nekoliko napomena iz ugla međunarodnog privatnog prava, „Revija Kopaoničke Škole Prirodnog Prava” 2020, No 2.
Đorđević S., Primena međunarodnog privatnog prava u javnobeležničkoj praksi (kratka uputstva i objašnjenja), strona notariatu serbskiego (Javnobeležnička komora Srbije): https://beleznik.org/public/documents/upload/uputstvo_za_primenu_mpp_u_jb_praksi.pdf [Dostęp: 13.04.2023 r.].
Đorđević S., Some remarks on prevention and resolution of positive jurisdiction conflicts between Croatian (member state) and Serbian courts in crossborder succession cases — from Croatian (EU) and Serbian point of view, „Pravni Vjesnik” 2020, No 36 (2).
Đurđević S., O potrebi izmene dvostranih ugovora o pravnoj pomoći u građanskim stvarima na snazi između Republike Srbije i država članica Evropske unije, „Zbornik radova Pravnog fakulteta u Nišu” 2016, No 74.
Jessel-Holst Ch., The Reform of Private International Law Acts in South East Europe, with Particular Regard to the West Balkan Region, „18 Annals Fac. L.U. Zenica” 2016, Vol. 133.
Jovanović M., Inostrane registrovane istopolne zajednice života pred kolizionim pravilima srpskog meðunarodnog privatnog prava: crno-beli odraz slike duginih boja?, w: Zbornik „Liber amicorum Gašo Knežević” 2016.
Krešić M., Yugoslav private law between the two World Wars, in: Modernisierung durch Transfer zwischen den Weltkriegen, Hrsg. T. Giaro, Klostermann, Frankfurt am Main, 2007.
Lapajne S., Izenačenje mednarodnega privatnega in procesnega prava v slovanskih državah, „Slovenski pravnik” 1933, Nr 11/12.
Matić Z., The Yugoslav Act Concerning Private International Law, „Netherlands International Law Review” 1983, Vol. 30, Issue 02.
Nikolić A., Posledice nemogućnosti utvrđivanja sadržine merodavnog stranog prava u sudskim postupcima sa elementom inostranosti — de lege lata i de lege ferenda, w: Identitetski preobražaj Srbije, Prilozi projektu 2017 — kolektivna monografija, red. R. Vasić, B. Čučković, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, Belgrad, 2018.
Petrović M., Ugovor o ortakluku iz ugla međunarodnog privatnog prava srbije, „Revija Kopaoničke Škole Prirodnog Prava” 2022, No 2.
Ristić B., Uloga klauzule javnog poretka kod ugovora sa međunarodnim elementom, „Zbornik radova Pravnog fakulteta Novi Sad” 2018, No 52 (3).
Šarčević P., The New Yugoslav Private International Law Act, „The American Journal of Comparative Law” 1985, Vol. 33, No. 2.
Šaula V., Public policy and its role in contemporary circumstances, „Godišnjak pravnog fakulteta” 2019, Vol. 1 No. 41.
Šaula V., Reform of private international law in countries successors of the former Yugoslavia: new legal challenges v. legal tradition, „Zbornik radova Pravnog fakulteta Novi Sad” 2019, No 53 (4).
Stančić M., Nasledna prava supružnika iz istopolnog braka zaključenog u inostranstvu i primena supstitucije „Revija Za Evropsko Pravo” 2016, Nr 18 (2—3).
Stanivuković M., Živković M., Međunarodno privatno pravo: opšti deo, wyd. 7, Belgrad, 2021.
Stanivuković M., Deset razloga zašto bi trebalo menjati Zakon o rešavanju sukoba zakona sa zakonima drugih zemalja (1982), „BRANIČ Journal of Legal Theory and Practice of the Bar Association of Serbia” 2020, No. 4.
Stanivuković M., Lično ime deteta u srpskom međunarodnom privatnom pravu, „Zbornik radova Pravnog fakulteta Novi Sad” 2017, vol. 51, br. 1.
Stanivuković M., Reform of conflict rules for contracts in Serbia and the European Union law model, s. 439—457, https://cupdf.com/document/reform-of-conflict-rules-for-contracts-in-serbia-and-reform-of-conflict-rules-for.html?page=1 [Dostęp: 13.04.2023 r.].
Stojšić-Dabetić J., Prinudne norme neposredne primene u međunarodnom privatnom pravu, „Pravo — teorija i praksa” 2018, Vol. 35, No 4—6.
Živković M., Marjanović S., Nekoliko pitanja u vezi s primjenom međunarodnih ugovora u međunarodnom privatnom pravu republike srbije, „Pravni Vjesnik” 2019, Vol. 35, no 3/4.
Živković M., Primena kolizione norme međunarodnog privatnog prava na pravo države sa nejedinstvenim pravnim područjem, „Zbornik radova Pravnog fakulteta u Nišu” 1982, No 22.
Živković M., Validity Of The Hague Conventions In The Field Of International Private Law In The Legal System Of The Federal Republic Of Yugoslavia, „Facta Universitatis. Law and Politics” 2001, No 5.
Živković M., O potrebi pristupanja naše zemlje pojedinim haškim konvencijama iz oblasti međunarodnog privatnog prava, „Zbornik radova Pravnog fakulteta u Nišu” 2004, No 45.
Živković M., O primeni haškog protokola o merodavnom pravu za obaveze izdržavanja u međunarodnom privatnom pravu republike srbije, 2013, No 65.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
